Đa dạng nguồn cung nhưng sức mua phân hóa rõ nét

Ghi nhận thực tế tại nhiều siêu thị ở TP Hồ Chí Minh, không khí mua sắm hàng hoá Tết đã bắt đầu khởi động nhưng cách mua của người dân đã thay đổi rõ rệt. Thay vì chất đầy xe hàng bằng bánh kẹo, giỏ quà và đồ trang trí, nhiều gia đình dành phần lớn thời gian ở các quầy thực phẩm tươi sống, thực phẩm thiết yếu và sản phẩm phục vụ sinh hoạt hằng ngày. Người tiêu dùng mua sắm chậm rãi hơn, chú ý kỹ đến nhãn mác, xuất xứ và giá cả trước khi quyết định, khiến giỏ hàng Tết trở nên gọn nhẹ, hướng vào nhu cầu cốt lõi.

Chị Ngô Mỹ Dung, ngụ phường Bến Thành cho biết, gia đình chị hiện ưu tiên mua thực phẩm thiết yếu để chuẩn bị cho một cái Tết tiết kiệm, thực chất. Theo chị, gạo, thịt, rau củ, đồ khô và một số thực phẩm chế biến sẵn được mua trước, còn bánh mứt hay quà biếu sẽ cân nhắc sau và chỉ mua vừa đủ. “Chi tiêu dịp này phải tính toán kỹ nên tôi chọn những mặt hàng thật sự cần cho gia đình”, chị Dung nói.

Ở góc độ nghiên cứu thị trường, bà Nguyễn Phương Nga, Giám đốc Khối Kinh doanh, Numerator Việt Nam (Kantar Việt Nam) cho biết, cảm xúc vẫn là yếu tố chi phối hành vi mua sắm của người tiêu dùng Việt Nam trong năm 2025 và kéo dài sang mùa Tết 2026. Tuy nhiên, đó không còn là cảm xúc hứng khởi mua sắm dàn trải mà là cảm giác an tâm, tin tưởng khi lựa chọn đúng sản phẩm, đúng nhu cầu.

Theo bà Nga, nhìn bề ngoài có thể thấy sức mua chậm lại nhưng thực chất, người dân không tiêu ít đi mà đang phân bổ chi tiêu cho những ưu tiên khác, đặc biệt là trải nghiệm, du lịch và vui chơi giải trí. Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng, thiên tai, biến động chính sách và các vấn đề về an toàn thực phẩm, người tiêu dùng trở nên thận trọng hơn với hàng hóa vật chất, nhất là trong dịp Tết.

Một thay đổi đáng chú ý khác là cách người Việt nhìn nhận giá trị của Tết. Các nghi thức rườm rà, phô trương đang dần được giản lược, thay vào đó là sự chú trọng vào sum họp gia đình và chất lượng cuộc sống. Điều này lý giải vì sao giỏ hàng Tết 2026 có xu hướng gọn nhẹ hơn, tập trung vào những sản phẩm thực sự phục vụ sinh hoạt gia đình, phản ánh rõ sự phân hóa sức mua và xu hướng tiêu dùng có chọn lọc trong mùa Tết năm nay.

Để đáp ứng nhu cầu đó và kích cầu mua sắm cuối năm và dịp Tết 2026, đại diện hệ thống Saigon Co.op cho biết, hệ thống tập trung cung ứng các mặt hàng Tết thiết yếu, đi kèm nhiều chương trình khuyến mãi và quà tặng. Dịp Tết Bính Ngọ 2026, Saigon Co.op triển khai loạt ưu đãi kéo dài 59 ngày, từ 20/12/2025 đến 16/02/2026, với 4 đợt khuyến mãi theo từng giai đoạn. Hơn 2.600 sản phẩm được giảm giá, tập trung vào nhóm thực phẩm, bánh kẹo, hàng trang trí Tết và sản phẩm chăm sóc gia đình. Bên cạnh giảm giá trực tiếp, hệ thống tăng ưu đãi cho khách hàng thành viên, quà tặng theo hóa đơn và khuyến khích thanh toán không tiền mặt, góp phần giữ ổn định sức mua trong cao điểm cuối năm và dịp Tết 2026.

Bán "niềm tin" thay vì chỉ giảm giá

Trong bối cảnh sức mua phân hóa, bài toán kích cầu đặt ra cho doanh nghiệp không chỉ là tung ra nhiều chương trình khuyến mãi mà là làm sao chạm đúng nhu cầu và tâm lý người tiêu dùng. Theo ông Trần Minh Văn, Giám đốc bán hàng Kênh Siêu thị, công ty FrieslandCampina Vietnam, Tết vẫn là “thời điểm vàng” của thị trường bán lẻ, khi có tới 30 - 40% doanh thu quý đến từ giai đoạn mua sắm trước Tết. Tuy nhiên, cách tiếp cận thị trường đã thay đổi đáng kể.

Ông Trần Minh Văn cho biết, nhân vật có quyền quyết định lớn nhất trong chuỗi bán hàng chính là shopper - người trực tiếp bỏ tiền ra mua sản phẩm tại điểm bán. Nếu không tạo được động lực đủ mạnh để người tiêu dùng quyết định mua ngay tại thời điểm đó, mọi nỗ lực truyền thông hay trưng bày trước đó đều khó phát huy hiệu quả. Trong bối cảnh thương mại điện tử, livestream bán hàng và mạng xã hội phát triển mạnh, hành vi mua sắm ngày càng mang tính đa kênh, với chu kỳ online - offline - rồi lại online trước khi chốt đơn.

Thực tế cho thấy, giảm giá sâu không còn là “chìa khóa vạn năng”. Người tiêu dùng hiện nay quan tâm nhiều hơn đến cảm giác “mua được giá”, “mua đúng”, thay vì chỉ nhìn vào tỷ lệ phần trăm giảm giá. Các chương trình tặng kèm thiết thực, combo tiết kiệm cho gia đình, hoặc sản phẩm có giá trị sử dụng rõ ràng thường tạo được hiệu ứng tích cực hơn. Đặc biệt, những mặt hàng gắn với sức khỏe, dinh dưỡng, chăm sóc cá nhân và tiện lợi cho sinh hoạt ngày Tết đang được xem là nhóm sản phẩm dẫn dắt sức mua.

Bổ sung góc nhìn từ phía phát triển thị trường nội địa, bà Vũ Kim Hạnh, Giám đốc Trung tâm Hàng việt Nam chất lượng cao (BSA) cho rằng, giải pháp kích cầu tiêu dùng Tết trong giai đoạn hiện nay cần đi từ nền tảng niềm tin, thay vì chỉ dựa vào các chương trình khuyến mãi ngắn hạn. Theo đó, người tiêu dùng sẵn sàng chi tiền nếu sản phẩm minh bạch nguồn gốc, đảm bảo an toàn thực phẩm và mang lại giá trị thực cho gia đình. Doanh nghiệp cần tập trung vào hàng Việt có trách nhiệm, chú trọng chất lượng, sức khỏe và câu chuyện sản phẩm tử tế, thay vì chạy đua hình thức. “Khi người mua cảm thấy yên tâm và tự tin với lựa chọn của mình, sức mua sẽ tự nhiên được khơi thông”, bà Kim Hạnh nói.

Theo các chuyên gia kinh tế, ở góc độ kênh phân phối, xu hướng mua sắm đa kênh tiếp tục mở rộng. Các hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi giữ vai trò quan trọng nhờ sự thuận tiện và khả năng kiểm soát chất lượng, trong khi thương mại điện tử ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong giỏ hàng Tết. Mức chi tiêu dịp Tết thường cao gấp 1,5 - 2 lần so với tháng thường nhưng được phân bổ có kế hoạch hơn, ưu tiên những sản phẩm mang lại giá trị lâu dài cho gia đình.

Ngoài ra, để kích cầu Tết 2026 không thể trông chờ vào một giải pháp đơn lẻ. Đó là sự kết hợp giữa giá cả hợp lý, sản phẩm thiết thực, trải nghiệm mua sắm thuận tiện và trên hết là niềm tin của người tiêu dùng. Khi xu hướng “mua đúng” trở thành lựa chọn chủ đạo, doanh nghiệp nào thấu hiểu và đáp ứng được kỳ vọng này sẽ giữ được nhịp thị trường Tết, đồng thời tạo nền tảng bền vững cho sức mua trong cả năm 2026.

Dưới góc độ quản lý, ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết, dịp cuối năm và Tết Nguyên đán, Thành phố tập trung tăng cường chương trình bình ổn thị trường nhằm kích cầu tiêu dùng và bảo đảm quyền lợi người dân. Theo đó, các doanh nghiệp tham gia bình ổn được yêu cầu chuẩn bị nguồn hàng dồi dào, đa dạng chủng loại, giữ giá ổn định hoặc giảm giá so với thị trường, nhất là nhóm lương thực, thực phẩm thiết yếu và hàng phục vụ Tết.

Song song đó, Sở phối hợp các lực lượng chức năng đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát thị trường, tập trung vào phòng, chống hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng và vi phạm an toàn thực phẩm. “Mục tiêu là tạo môi trường mua sắm minh bạch, an toàn, giúp người tiêu dùng yên tâm chi tiêu, đồng thời góp phần ổn định thị trường và thúc đẩy sức mua trong cao điểm cuối năm”, ông Phương nhấn mạnh.