Tại Anakao, một cộng đồng đánh bắt cá truyền thống ở Tây Nam Madagascar, từ bao đời nay lưới luôn đầy ắp cá cho tới khi các nhà đầu tư Trung Quốc đến.
Từ năm 2017, ngư dân Anakao đã cảm nhận được sự đổi thay khi 6 tàu đánh cá bằng lưới rà Trung Quốc xuất hiện ngoài khơi khu vực kèm theo đó là nhiều thỏa thuận giữa các doanh nghiệp tư nhân địa phương với nhà đầu tư Trung Quốc.
Ngư dân tại Anakao vẫn đánh bắt cá trên những chiếc thuyền gỗ truyền thống. Ảnh: AFP
Ngư dân Fulgence tại Anakao than phiền: “Nếu chuyện này tiếp diễn, chúng tôi sẽ phải ăn cát mất”. Ông Fulgence kể rằng nhiều lưới đánh cá của ngư dân này đã bị cắt.
Hãng thông tấn AFP (Pháp) dẫn lời một ngư dân khác có tên Marco Randrianjaka nói: “Tàu Trung Quốc lấy hết mọi thứ và chỉ thả ít cá chết xuống biển”.
Tuy nhiên, công ty Trung Quốc Mapro South – đơn vị quản lý 6 tàu đánh cá bằng lưới rà - đã bác bỏ cáo buộc của các ngư dân địa phương.
Thỏa thuận giữa nhà đầu tư Trung Quốc và các doanh nghiệp tư nhân Madagasca được giữ kín và được cho là có nhiều nội dung ngoài qua 6 chiếc tàu đánh cá gây tranh cãi.
Trong thỏa thuận 2,7 tỷ USD này, 330 tàu đánh cá có khoang đông lạnh dài tới 14m sẽ được chuyển giao cho ngư dân Madagasca để thay thế cho thuyền đánh bắt bằng gỗ truyền thống.
Theo Cơ quan Phát triển và Kinh doanh Madagascar (AMDP), thỏa thuận này sẽ hỗ trợ phát triển địa phương tại Madagascar – một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. AMDP cho biết 330 tàu đánh cá mới sẽ đem về 130.000 tấn hải sản mỗi năm. Sau đó phía Trung Quốc sẽ mua số cá đánh bắt từ những tàu cá này với mức giá không công bố rộng rãi.
Ngư dân tại Anakao vốn quen với cách đánh bắt truyền thống nay cảm thấy bị đe dọa bởi các tàu cá Trung Quốc hoạt động trong khu vực. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, chuyên gia Rijasoa Fanazava tại cơ sở của Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên Quốc tế (WWF) ở Madagascar cảnh báo tại quốc gia này đã xảy ra tình trạng khai thác đánh bắt cá quá đà. Do vậy, ông Fanazava cho rằng hàng chục nghìn ngư dân Madagascar sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn khi nguồn cá giảm mạnh.
Khoảng 30 tổ chức phi lợi nhuận đã nói rằng thỏa thuận của Trung Quốc tại Madagascar chỉ đơn thuần về kinh tế mà không tính tới tác động về môi trường và xã hội.
Ngay cả Bộ trưởng Đánh bắt Thủy sản Madagascar Augustin Andriamananoro cũng cho biết ông không được thông báo về thỏa thuận này.
Trên thực tế, thỏa thuận đã được ký giữa doanh nghiệp Trung Quốc và Madagascar bên lề hội nghị hợp tác Trung Quốc-châu Phi tại Bắc Kinh hồi tháng 9.
Chiếc tàu đánh cá Trung Quốc đầu tiên dự kiến được chuyển đến Madagascar trong vòng một năm. Tuy nhiên, tại Anaka, cộng đồng này vẫn lo lắng về cạnh tranh không lành mạnh.
Ông Mananaina nói: “Chúng tôi đánh bắt ngày càng ít cá. Trước đó là hơn 20kg/ngày, nay chỉ được 10kg. Không đủ cá để cho mọi người. Vậy tại sao lại mang cá đến Trung Quốc?”