Không chỉ là nơi dạy chữ, Trường Phổ thông đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu còn là mái nhà thứ hai cho nhiều thế hệ học sinh khiếm thị. Từ những giáo viên kỳ cựu gắn bó mấy chục năm, đến những thầy cô trẻ đầy nhiệt huyết, tất cả đều chung một mục tiêu, hỗ trợ học trò tự tin, tự lập, có thêm hành trang trong cuộc sống sau này.

“Ánh sáng tri thức” đến với học sinh khiếm thị

Trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu hiện là trường dạy trẻ khiếm thị có quy mô lớn nhất Việt Nam trong hệ thống trường công lập. Tiền thân của trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu là trường Mù Sài Gòn, được người Pháp thành lập từ năm 1926. Thời kỳ đầu, nơi đây chủ yếu dạy phục hồi chức năng và chữ nổi Braille cho thương binh hỏng mắt.

Giai đoạn 1954 - 1975, trường chia thành hai cơ sở là Nam sinh mù và Nữ sinh mù, vừa dạy chữ vừa dạy nghề thủ công truyền thống. Đến năm 1976, Bộ Giáo dục và Thanh niên đã ra quyết định sáp nhập, lấy tên Trường Phổ thông đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu.

Ngày nay, trường không chỉ dạy văn hóa mà còn can thiệp sớm cho trẻ khiếm thị từ 0 - 5 tuổi, tổ chức bán trú, dạy nghề miễn phí và mở nhiều câu lạc bộ văn nghệ - thể thao. Đặc biệt, đây là trường công lập duy nhất trong cả nước tiếp nhận và giáo dục trẻ khiếm thị đa tật như mù - điếc, mù - bại não, mù - động kinh, mù - khuyết tật ngôn ngữ, mù - chậm phát triển trí tuệ…

Không chỉ vậy, từ năm 2010, trường còn đảm nhiệm chuyển dịch toàn bộ sách giáo khoa phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12 sang chữ Braille. Công trình này đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá cao, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết gửi thư cảm ơn và động viên. Với những đóng góp bền bỉ, năm 2015, trường vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất.

Em Bùi Lâm Nhật, học sinh lớp 7, Trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu cho biết: “Trong quá trình học ở đây, con được học nhiều môn như tiếng Anh, Toán, Ngữ văn, Lịch sử… Các thầy cô đều rất thân thiện và dễ gần. Khi con không hiểu kiến thức nào, con hỏi lại thì thầy cô luôn sẵn sàng giảng giải rất nhiệt tình. Các thầy cô dạy bằng nhiều phương pháp, có khi giảng trực tiếp, có khi đưa bài học để con tự tìm hiểu thêm trên máy vi tính. Sau này, khi ra trường, con mong muốn được làm công việc liên quan đến tiếng Anh, như trở thành giáo viên. Con rất thích môn tiếng Anh, dù hiện tại con thấy trình độ của mình còn thấp. Vì vậy, con sẽ cố gắng học thêm để sau này thực hiện được ước mơ của mình”.

Tạo động lực hòa nhập xã hội cho trẻ em khiếm khuyết

Trong đội ngũ thầy cô gắn bó nhiều năm với Trường Phổ thông Đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu, cô Nguyễn Thị Ly là một trong những giáo viên giàu kinh nghiệm. Sau 34 năm hoạt động trong ngành giáo dục, hơn 15 năm qua, cô đã dành trọn tâm huyết cho ngôi trường này. Hiện cô phụ trách lớp mẫu giáo 5 tuổi, bậc học đầu tiên của nhiều em nhỏ khiếm thị.

Cô Ly xúc động chia sẻ: “Ban đầu thật sự rất khó khăn, bởi bản thân tôi sáng mắt, chưa từng tiếp xúc với học sinh khiếm thị. Nhưng khi nhìn thấy sự vất vả của phụ huynh đưa con đến lớp, tôi tự nhủ phải dồn hết tình yêu nghề, yêu trẻ để dạy dỗ. Các em có thể khiếm khuyết, nhưng tuyệt đối không bao giờ là những người tàn phế”.

Em Thúy Lâm, sinh năm 2009, trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu, đã có 8 năm gắn bó với mái trường này chia sẻ: “Trong quá trình học, con thấy mỗi môn đều có cái khó, cái dễ riêng nên con cần phải học và tìm hiểu nhiều hơn. Có những môn con chưa hiểu, con hỏi lại thì thầy cô luôn tận tình giảng giải, hướng dẫn thêm để con nắm được bài. Với môn Văn, con nghĩ cần đọc nhiều để phát âm chuẩn hơn. Môn tiếng Anh cũng vậy, nhiều lúc con đọc chưa chính xác nên thường được thầy Minh chỉnh sửa. Con tự nhủ phải luyện đọc thật nhiều để tốt hơn”.

Cũng theo tâm sự của em Thuý Lâm, gần đây nhất, lớp được các thầy, cô đưa đi Metro cùng các bạn. Dù chỉ có hai lớp cùng đi nhưng đó là chuyến đi vui và đáng nhớ. Nói về ước mơ tương lai, Thuý Lâm mong sau này mình sẽ trở thành một nhạc công đánh trống phục vụ mọi người ở các buổi tiệc, phòng trà.

Với cô giáo trẻ Phan Thị Thu Hằng, hiện đang phụ trách lớp 1 dành cho trẻ chậm phát triển tại Trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu, mỗi ngày đến lớp là một hành trình thử thách nhưng đầy ý nghĩa. Cô Hằng chia sẻ: “Ở lớp này, tôi phụ trách hầu hết các môn như Toán, Tiếng Việt, Kỹ năng sống. Ngoài ra, các em còn được học Tin học, Tự nhiên – Xã hội, Thể dục với các thầy cô bộ môn khác”.

Niềm mơ ước trở thành giáo viên đã nhen nhóm trong cô Hằng từ thuở nhỏ. Đến năm lớp 12, sau một lần xem tivi và biết đến những bạn trẻ khuyết tật, cô bắt đầu tìm hiểu về ngành Giáo dục đặc biệt. Từ đó, cô quyết định đăng ký nguyện vọng 1 vào Trường Đại học Sư phạm và may mắn trúng tuyển. Trong suốt 4 năm đại học, cô chọn chuyên ngành Giáo dục khiếm thị.

Năm cuối, khi được thực tập tại Trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu, cô đã có nhiều trải nghiệm quý giá và nhận thấy môi trường cũng như phương pháp chuyên môn ở đây rất phù hợp. “Khi ra trường, tôi mong được quay lại làm việc tại nơi này. May mắn là tôi đã được nhận và gắn bó đến nay”, cô Hằng bộc bạch.

Cô Hằng cho biết thêm: "Công việc giảng dạy ở lớp học đặc biệt thực sự khác biệt và đầy thử thách. Lúc mới vào nghề, em từng rất bối rối, loay hoay vì không biết nên chọn phương pháp nào phù hợp với các em, nhất là khi dạy lớp đa tật. Nhưng nhờ sự hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm từ đồng nghiệp, dần dần em đã vượt qua khó khăn và thấy chuyên môn của mình ngày càng vững vàng hơn. Hiện tại, em mong muốn được học hỏi thêm, đặc biệt là ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc giảng dạy để hỗ trợ tốt hơn cho học sinh khuyết tật".

Còn đối với thầy Lê Hồng Vũ Minh, giáo viên tiếng Anh, từng là học sinh của trường vào những năm 1990. Sau khi tốt nghiệp đại học và đi làm, thầy đã quay trở lại gắn bó với mái trường xưa, đến nay đã hơn 15 năm. Theo thầy Vũ Minh, khó khăn lớn nhất của học sinh khiếm thị là khả năng tiếp cận thông tin. Do đó, thầy đã dành nhiều thời gian biên soạn, điều chỉnh nội dung tiếng Anh sao cho phù hợp, kết hợp chữ nổi, file âm thanh để học trò dễ dàng học tập.

“Tiếng Anh sẽ giúp các em mở rộng cơ hội việc làm và tự lập sau này. Tôi luôn mong muốn học sinh của mình xem tiếng Anh là công cụ thật sự hữu ích để hòa nhập với xã hội”, thầy Minh tâm sự. 

Là người có nhiều năm công tác, đồng hành với trẻ em khuyết tật, cô Nguyễn Thị Thanh Huệ, Hiệu trưởng Trường PTĐB Nguyễn Đình Chiểu cho biết, hiện trường có hơn 220 học sinh với 33 lớp, từ mầm non đến trung học cơ sở đang theo học tập. Ngoài dạy văn hóa, nhà trường chú trọng kỹ năng sống, ứng dụng công nghệ và mở các câu lạc bộ văn hóa, nghệ thuật để giúp học sinh tự tin hòa nhập với cộng đồng. 

Điểm nhấn đặc biệt trong năm học 2025 - 2026 là việc ứng dụng AI trong giảng dạy. Trường đã phối hợp cùng Google tổ chức tập huấn cho giáo viên, xây dựng bài giảng, câu chuyện xã hội bằng công nghệ thông minh. Đồng thời, hệ thống quản lý nội bộ, thư viện số cũng được triển khai, giúp phụ huynh dễ dàng tra cứu tài liệu cho con em mình.

“Trong tương lai, chúng tôi muốn áp dụng AI vào giảng dạy và quản lý để học sinh tiếp cận tri thức thuận lợi hơn”, cô Nguyễn Thị Thanh Huệ chia sẻ.