Phía Tây Hà Nội lại ngập trắng sau mưa lớn

Ảnh hưởng của bão số 10 cuối tháng 9 vừa qua khiến Hà Nội hứng chịu đợt mưa lớn. Chỉ trong chưa đầy 24 giờ, lượng mưa đo được tại nhiều điểm lên tới hơn 400 mm, gần gấp rưỡi công suất thiết kế của hệ thống thoát nước đô thị hiện nay. Hàng loạt khu vực như Đại lộ Thăng Long, Dương Nội, An Khánh, Nam Từ Liêm… bị ngập sâu, giao thông tê liệt, hàng trăm hộ dân phải di chuyển bằng xuồng. Nhiều làng, xã ở phía Tây Hà Nội gần 1 tuần sau mưa lớn vẫn bị ngập nặng.

Khởi công cuối năm 2015, Trạm bơm Yên Nghĩa là công trình chống úng ngập quy mô lớn nhất Hà Nội, với 10 tổ máy có tổng công suất 120 m³/giây, tổng mức đầu tư 7.466 tỷ đồng. Dự án được kỳ vọng giải quyết tình trạng ngập úng cho khu vực phía Tây Thủ đô thuộc lưu vực sông Nhuệ, gồm các quận, huyện: Thanh Xuân, Hà Đông, Nam Từ Liêm và Đan Phượng cũ.

Sau 10 năm xây dựng, toàn bộ hạng mục của trạm bơm đã hoàn thiện và luôn trong trạng thái sẵn sàng vận hành khi mưa lớn. Tuy nhiên, dù đã hoàn thành từ năm 2020, đến nay trạm bơm vẫn chưa thể hoạt động hết công suất do tuyến kênh dẫn La Khê, hạng mục quan trọng để đưa nước về trạm vẫn chưa hoàn thành, khiến khả năng tiêu thoát nước cho khu vực bị hạn chế nghiêm trọng. Điển hình là đợt mưa ngập ở phía Tây Hà Nội do ảnh hưởng của cơn bão số 10 vừa qua.

“Hệ thống thoát nước của Hà Nội được thiết kế chịu được khoảng 310 mm mưa trong hai ngày, nhưng đợt vừa rồi chỉ trong chưa đầy 24 giờ đã đạt 400 mm, khiến toàn hệ thống quá tải”, ông Trịnh Ngọc Sơn, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội nói.

Theo ông Sơn, khu vực trung tâm thành phố như lưu vực sông Tô Lịch đã có hệ thống tiêu thoát khá hoàn chỉnh, còn khu vực phía Tây, nơi tốc độ đô thị hóa nhanh nhất vẫn chủ yếu dựa vào hệ thống kênh tiêu nông nghiệp cũ.

“Trạm Yên Nghĩa chỉ mới phát huy được một phần năng lực vì kênh dẫn La Khê chưa khép kín. Nước mưa từ Đại lộ Thăng Long, Hoài Đức, Nam Từ Liêm chưa thể chảy hết về trạm để bơm ra sông Đáy”, ông Sơn nói thêm.

Theo lãnh đạo Công ty Thoát nước Hà Nội, các sở, ngành cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng, khớp nối kênh dẫn nước và ban hành quy chế phối hợp giữa Sở Xây dựng và Sở Nông nghiệp để điều tiết mực nước sông Nhuệ hợp lý. Còn nếu không có sự điều hành linh hoạt và hoàn thiện hạ tầng kết nối, khu vực phía Tây sẽ tiếp tục là “rốn ngập” mỗi khi mưa lớn.

“Nút thắt cổ chai” từ 17 hộ dân chưa bàn giao mặt bằng

Ghi nhận của phóng viên tại khu vực kênh La Khê sáng 6/10 cho thấy, nhiều đoạn kênh vẫn ngổn ngang như công trường. Đất đá, phế thải xây dựng chất đống hai bên bờ, cản trở dòng chảy. Một đoạn kênh dài gần 200 m tiếp giáp phố Ngô Quyền chưa được giải phóng mặt bằng, tạo thành “nút thắt cổ chai” khiến nước từ khu vực Tây Hà Nội không thể chảy đủ về trạm bơm Yên Nghĩa.

Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, phần lớn tuyến kênh La Khê dài gần 2 km đã hoàn thành, nhưng vẫn còn 17 hộ dân chưa bàn giao mặt bằng nên việc kè bờ sông chưa thể hoàn thiện. Chỉ cần khép kín đoạn này, nước từ phía Tây đặc biệt là sông Nhuệ sẽ có đường thoát trực tiếp về trạm bơm Yên Nghĩa, giúp toàn hệ thống vận hành đồng bộ.

Theo ông Nguyễn Duy Du, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai Hà Nội, trong đợt mưa vừa qua, chỉ có 8/10 tổ máy của trạm Yên Nghĩa được vận hành, đạt khoảng 80% công suất thiết kế.

Kênh dẫn nước trước trạm bơm Yên Nghĩa sâu 6 m, nhưng thực tế mực nước chỉ đạt 2 m. Có máy bơm mà không có nước để bơm, đó là nghịch lý đang xảy ra. Nếu chạy hết công suất khi kênh chưa hoàn thiện, nguy cơ tràn ngược hoặc gây xói lở là rất lớn.

Theo ông Lê Văn Du, Trưởng phòng Quản lý Hạ tầng cấp thoát nước (Sở Xây dựng Hà Nội), công suất tiêu thoát của toàn thành phố chưa đạt so với quy hoạch. Điển hình trong đó là Trạm bơm Yên Nghĩa được đầu tư hiện đại, nhưng để phát huy tối đa hiệu quả thì hệ thống kênh dẫn, các cống nối phải hoàn chỉnh.