Đây là một trong những văn kiện chính trị quan trọng, phản ánh quyết tâm của Đảng trong việc đổi mới tư duy, nâng cao hiệu quả hệ thống y tế và bảo đảm mọi công dân Việt Nam đều có quyền tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng. Trong bối cảnh nhiều thách thức về dịch bệnh, bệnh không lây nhiễm gia tăng và sự quá tải hệ thống y tế kéo dài, Nghị quyết 72 mang tầm nhìn chiến lược, hướng đến mục tiêu xây dựng một xã hội khỏe mạnh, phát triển toàn diện và bền vững.

Nhấn mạnh yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, toàn diện

Nghị quyết 72 được ban hành trên cơ sở đánh giá nghiêm túc những kết quả đã đạt được và những hạn chế kéo dài trong ngành y tế. Những năm qua, ngành y tế đã nỗ lực cải thiện chất lượng dịch vụ, mở rộng mạng lưới cơ sở khám, chữa bệnh và đạt được nhiều chỉ số sức khỏe cao so với mức phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thực tế cũng chỉ ra rằng hệ thống y tế còn đối diện nhiều khó khăn. Tình trạng quá tải bệnh viện ở tuyến trung ương diễn ra thường xuyên, nhất là tại các bệnh viện chuyên khoa lớn. Nhiều người dân phải chờ đợi lâu, di chuyển xa mới tiếp cận được dịch vụ y tế phù hợp.

Trong khi đó, tuyến y tế cơ sở vốn được xem là nền tảng chăm sóc sức khỏe ban đầu vẫn chưa được đầu tư đồng bộ. Nhiều trạm y tế xã, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, thiếu nhân lực, thiếu trang thiết bị, chưa đáp ứng đầy đủ các chức năng và dịch vụ theo quy định. Đây là nguyên nhân quan trọng khiến người dân ít tin tưởng vào tuyến dưới, dẫn đến dồn bệnh nhân lên tuyến trên và làm gia tăng tình trạng quá tải.

Thách thức lớn khác xuất phát từ mô hình bệnh tật thay đổi nhanh chóng. Các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, ung thư, tiểu đường… đang trở thành gánh nặng y tế số một khi chiếm tỷ lệ tử vong cao nhất và đòi hỏi chi phí điều trị lớn. Điều đáng lo ngại là phần lớn các bệnh này có thể được giảm thiểu thông qua phòng bệnh chủ động, thay đổi lối sống và khám sàng lọc định kỳ. Tuy nhiên, công tác phòng bệnh ở Việt Nam vẫn chưa được chú trọng tương xứng, cả từ phía cơ quan quản lý lẫn nhận thức của người dân.

Bên cạnh đó, dịch bệnh truyền nhiễm dù đã có nhiều kinh nghiệm trong kiểm soát nhưng vẫn là thách thức tiềm ẩn. Những đợt bùng phát dịch sốt xuất huyết, cúm mùa, tay chân miệng… trong những năm gần đây cho thấy tính chất phức tạp của dịch bệnh trong bối cảnh khí hậu biến đổi và hoạt động giao lưu dân cư gia tăng.

Từ những thực tiễn này, Nghị quyết 72-NQ/TW nhấn mạnh yêu cầu đổi mới mạnh mẽ và toàn diện trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Nghị quyết đưa ra tầm nhìn chiến lược rõ ràng: Không chỉ tập trung nâng cao chất lượng hệ thống y tế, mà quan trọng hơn là nâng cao chất lượng sống của mọi công dân, bảo đảm mỗi người dân Việt Nam đều được chăm sóc, theo dõi và quản lý sức khỏe suốt vòng đời.

Mục tiêu đến năm 2030, tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam phấn đấu đạt 75,5 tuổi; số năm sống khỏe mạnh không dưới 68 năm. Đây là những chỉ tiêu phản ánh sự chú trọng không chỉ vào việc kéo dài tuổi thọ mà còn bảo đảm chất lượng trong từng năm sống. Một mục tiêu quan trọng khác là mọi người dân được khám sức khỏe định kỳ tối thiểu một lần mỗi năm, được quản lý sức khỏe thông qua sổ sức khỏe điện tử, tạo nền tảng cho việc theo dõi sức khỏe liên tục, chủ động phát hiện bệnh sớm và giảm gánh nặng chi phí y tế.

Nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của sức khỏe

Không chỉ xác định những mục tiêu cụ thể, Nghị quyết 72 cũng chỉ rõ yêu cầu nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của sức khỏe. Trong nhiều năm, người dân chủ yếu chú trọng khám, chữa bệnh khi đã mắc bệnh, trong khi công tác phòng bệnh vốn mang lại hiệu quả lớn hơn lại chưa được đề cao. Vì vậy, Nghị quyết yêu cầu đẩy mạnh truyền thông, giáo dục sức khỏe, xây dựng thói quen khám sức khỏe định kỳ và lối sống lành mạnh cho toàn dân. Đây là bước chuyển quan trọng nhằm giảm bớt áp lực lên hệ thống y tế và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Song song với nâng cao nhận thức, Nghị quyết cũng nhấn mạnh nhu cầu cải cách tổ chức và quản lý hệ thống y tế. Các cơ sở y tế cần được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, hiệu quả; tăng cường chức năng chăm sóc sức khỏe ban đầu; giảm tải cho bệnh viện tuyến trên. Mô hình y tế dựa vào cộng đồng được xem là giải pháp bền vững, giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế ngay tại nơi sinh sống, giảm chi phí và nâng cao khả năng dự phòng bệnh.

Một nhiệm vụ quan trọng được đề ra trong Nghị quyết là tăng cường đầu tư cho y tế cơ sở. Đây là chìa khóa quyết định để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe toàn dân. Khi trạm y tế xã có đủ nhân lực, có trang thiết bị thiết yếu và có năng lực cung cấp các dịch vụ cơ bản, người dân sẽ tin tưởng hơn và lựa chọn tuyến cơ sở thay vì đổ dồn lên tuyến trên. Điều này không chỉ giúp giảm tải cho bệnh viện cấp cao, còn bảo đảm sự công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế giữa các vùng miền.

Cùng với đó, ứng dụng khoa học – công nghệ vào ngành y tế được xác định là một hướng đi tất yếu. Hồ sơ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử, khám, chữa bệnh từ xa, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo sẽ là công cụ đắc lực hỗ trợ công tác quản lý và chăm sóc sức khỏe. Công nghệ số giúp phát hiện bệnh sớm hơn, nâng cao chất lượng điều trị, giảm thời gian chờ đợi và tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực y tế.

Tính nhân văn của Nghị quyết 72 thể hiện rõ qua yêu cầu đảm bảo công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế. Mọi công dân, không phân biệt nơi cư trú, điều kiện kinh tế hay hoàn cảnh xã hội, đều có quyền được chăm sóc sức khỏe tốt nhất. Điều này đặc biệt quan trọng đối với người nghèo, người dân tộc thiểu số, người sống ở vùng xa, vùng núi – những nhóm dễ bị tổn thương nhất khi xảy ra khủng hoảng y tế.

Hơn cả một văn kiện chỉ đạo, Nghị quyết 72-NQ/TW là lời kêu gọi hành động mạnh mẽ đối với cả hệ thống chính trị và từng người dân. Để đạt được mục tiêu nâng cao chất lượng sống cho mọi công dân, cần sự chung tay của Nhà nước, ngành y tế, chính quyền địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và chính mỗi cá nhân trong xã hội. Sức khỏe không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế, mà là trách nhiệm của toàn dân tộc.

Khi sức khỏe được đặt ở trung tâm của mọi chính sách, khi mỗi người dân được chăm sóc đầy đủ và công bằng, khi tuổi thọ tăng cùng với chất lượng sống, đó cũng là lúc Việt Nam xây dựng được một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững, thịnh vượng và hạnh phúc.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đánh giá: "Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ-TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tiếp tục thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe của mỗi người dân để hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới. Đây là nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, mang tính chất hành động, là 'Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết' với nhiều chính sách bổ sung, tăng cường, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối trước đây, đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp 'đột phá' nhằm tháo gỡ, khơi thông các 'điểm nghẽn', 'nút thắt', khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và kỳ vọng của nhân dân, hướng đến hai mục tiêu chiến lược 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm giành độc lập đất nước vào năm 2045".