Theo hãng thông tấn TASS và báo Izvestia (Nga) ngày 26/9, Tuần lễ Nguyên tử Thế giới (World Atom Week) vừa khai mạc tại Moskva đã trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng năng lượng toàn cầu. Sự kiện này không chỉ đánh dấu kỷ niệm 80 năm ngày thành lập ngành công nghiệp hạt nhân của Nga mà còn là nơi Tổng thống nước chủ nhà Vladimir Putin công bố tham vọng lớn: khởi động hệ thống năng lượng hạt nhân chu trình khép kín (closed-loop nuclear energy system) đầu tiên trên thế giới vào năm 2030.

Phát biểu trước đại biểu đến từ hơn 100 quốc gia, bao gồm các phái đoàn cấp cao từ Belarus, Armenia, Myanmar và Ethiopia, Tổng thống Putin nhấn mạnh công nghệ chu trình khép kín này sẽ là giải pháp đột phá để giải quyết triệt để vấn đề tích tụ chất thải phóng xạ. Tuyên bố này củng cố vị thế của Nga như một cường quốc dẫn đầu về công nghệ hạt nhân tiên tiến.

Trong phiên họp toàn thể của diễn đàn, Tổng thống Putin đã chỉ ra sự gia tăng chóng mặt về nhu cầu năng lượng, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Ông lưu ý rằng trong thập kỷ tới, mức tiêu thụ năng lượng của các trung tâm dữ liệu sẽ tăng hơn ba lần.

Để đáp ứng nhu cầu này bằng nguồn cung cấp ổn định và đáng tin cậy nhất, Nga hiện đang nghiên cứu các hệ thống xử lý dữ liệu mô-đun tại các nhà máy điện hạt nhân. Điều này phản ánh nhận thức rõ ràng của Moskva về tầm quan trọng của việc phát triển năng lượng hạt nhân trong kỷ nguyên số.

Sự kiện năm nay thu hút sự tham dự của Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Rafael Grossi. Ông Grossi đã nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác với Ngân hàng BRICS để tài trợ cho việc xây dựng các nhà máy điện hạt nhân mới, cho thấy vai trò ngày càng tăng của các tổ chức tài chính quốc tế ngoài khuôn khổ truyền thống trong việc thúc đẩy phát triển hạt nhân.

Củng cố vị thế toàn cầu và thách thức từ phương Tây

Phó Hiệu trưởng Học viện Ngoại giao Nga Oleg Karpovich nhận định với tờ Izvestia rằng: "Không còn nghi ngờ gì nữa, Nga đang củng cố đáng kể vị thế của mình trong lĩnh vực hạt nhân, tạo ra các công nghệ mới và mở rộng hợp tác quốc tế liên quan trên phạm vi toàn cầu". Ông Karpovich tin rằng Nga sẵn sàng bước vào giai đoạn mới của ngành công nghiệp hạt nhân với tư cách là một trong những nhà tiên phong không thể tranh cãi.

Tuy nhiên, vị chuyên gia trên cũng chỉ ra rằng Phương Tây đang cản trở hoạt động này thông qua áp lực trừng phạt, tìm cách làm suy yếu sự hợp tác của Nga với các nước thuộc Nam bán cầu và Đông bán cầu.

Mặc dù vậy, theo ông Karpovich, các biện pháp trừng phạt đó đang tạo ra tác dụng ngược, củng cố vị thế của Nga và đẩy nhanh việc thực hiện các dự án chung với các quốc gia chiếm đa số trên toàn cầu. 

TASS lưu ý, tuần lễ Nguyên tử Thế giới năm nay có sự tham dự của nhiều lãnh đạo cấp cao, bên cạnh Tổng thống Putin còn có Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, quyền Tổng thống Myanmar Min Aung Hlaing, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan, Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed, cùng với các đại biểu từ Iran, Uzbekistan, Ai Cập, Niger, và một số tổ chức chuyên môn khác. Sự hiện diện đa dạng này minh chứng cho nỗ lực của Moskva nhằm mở rộng ảnh hưởng và hợp tác hạt nhân ra toàn cầu, vượt qua những rào cản chính trị và trừng phạt.

Tóm lại, tham vọng về hệ thống năng lượng hạt nhân chu trình khép kín vào năm 2030, kết hợp với các dự án cung cấp điện cho trung tâm dữ liệu, cho thấy Nga đang đặt nền móng cho một tương lai mà năng lượng hạt nhân không chỉ là nguồn điện mà còn là giải pháp cho các thách thức môi trường và nhu cầu công nghệ cao.