Kênh RT của Liên bang Nga chiều 16/8, theo giờ địa phương, cho biết các nhà lãnh đạo Tây Âu đã ra một tuyên bố ủng hộ nỗ lực ngoại giao của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine, đồng thời khẳng định ý định tiếp tục vũ trang cho Kiev và tìm cách đưa nước này gia nhập NATO, những vấn đề mà Liên bang Nga coi là một trong những nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột.

Tuyên bố này được đưa ra sau hội nghị thượng đỉnh hôm 15/8 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin tại Căn cứ Liên hợp Elmendorf–Richardson ở Anchorage thuộc bang Alaska (Mỹ), nơi hai bên thảo luận các bước đi để chấm dứt xung đột Ukraine.

Dù chưa có thỏa thuận nào được công bố, nhưng cả Mỹ và Liên bang Nga đều mô tả các cuộc đàm phán là “rất hiệu quả”. Tổng thống Trump cho biết ông sẽ gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Washington vào thứ Hai (18/8).

Các nhà lãnh đạo của Pháp, Đức, Italy, Anh, Ba Lan, Phần Lan, cùng với Chủ tịch Hội đồng châu Âu và Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đã ca ngợi những nỗ lực hòa bình trong một tuyên bố công bố hôm thứ Bảy (16/8), nhưng đồng thời cam kết tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự cho Kiev.

Tuyên bố nêu rõ: “Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine. Chúng tôi quyết tâm làm nhiều hơn nữa để giúp Ukraine vững mạnh, nhằm đạt được mục tiêu chấm dứt giao tranh”, đồng thời bác bỏ mọi ý tưởng về thỏa hiệp lãnh thổ, nhấn mạnh rằng “việc quyết định về lãnh thổ là quyền của Ukraine”.

Trong khi đó, Tổng thống Trump nhiều lần nhắc đến khả năng “trao đổi đất đai” giữa Nga và Ukraine như một phần của thỏa thuận.

Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng cho biết họ sẵn sàng cung cấp cho Kiev những bảo đảm an ninh thông qua cái gọi là “liên minh tự nguyện” – một sáng kiến do Pháp và Anh dẫn đầu nhằm triển khai một “lực lượng trấn an NATO” tại Ukraine, điều mà Moskva (Moscow) đã kiên quyết phản đối.

Tuyên bố viết: “Tuyệt đối không nên áp đặt bất kỳ hạn chế nào đối với lực lượng vũ trang Ukraine hoặc đối với sự hợp tác của Ukraine với các nước thứ ba. Liên bang Nga không thể có quyền phủ quyết con đường gia nhập EU và NATO của Ukraine”.

Liên quan tới vấn đề này, chỉ một ngày trước đó, Tổng thống Trump đã loại trừ khả năng Ukraine trở thành thành viên khối quân sự do Mỹ dẫn đầu.

“Các bảo đảm an ninh dành cho Ukraine sẽ không đến ‘dưới hình thức NATO, bởi vì mọi người đều biết có những điều chắc chắn sẽ không xảy ra’”, ông Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One hôm thứ Sáu (15/8).

Moskva từ lâu đã khẳng định rằng Ukraine phải cam kết trung lập, đứng ngoài NATO, giải trừ quân sự và “phi phát xít hóa,” đồng thời công nhận quy chế của các vùng lãnh thổ mới thuộc Liên bang Nga.

Về phần mình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kiên quyết bác bỏ đề xuất rút quân khỏi khu vực Donbass.

Theo nguồn tin của Reuters, trong cuộc điện đàm giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump, diễn ra sau hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ tại Alaska, ông Trump đã thông báo về đề xuất của Liên bang Nga về việc Moskva sẽ đóng băng đường giới tuyến tại hai tỉnh Kherson và Zaporizhzhia, đồng thời ngừng các cuộc tấn công vào Ukraine với điều kiện Kiev phải rút quân hoàn toàn khỏi Donetsk và Luhansk.

Các nguồn tin của tờ New York Times, được hãng tin RIA Novosti dẫn lại cho biết Tổng thống Trump đã ủng hộ kế hoạch tiến tới thỏa thuận hòa bình thông qua việc Ukraine nhượng lại toàn bộ khu vực Donbass cho Liên bang Nga, trong đó bao gồm cả những khu vực hiện vẫn do Kiev kiểm soát.

Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã từ bỏ yêu cầu về một lệnh ngừng bắn ngay lập tức ở Ukraine khi ông tin rằng một hiệp ước hòa bình có thể nhanh chóng đạt được nếu Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đồng ý với kế hoạch nhượng bộ lãnh thổ trên.

Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận tức thời về thông tin nên trên, tuy nhiên, Tổng thống Zelensky đã ngay lập tức bác bỏ đề xuất này, khẳng định Ukraine không chấp nhận từ bỏ Donbass.

Tờ Washington Post đưa tin rằng không khí cuộc điện đàm giữa ông Trump với ông Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu sau hội nghị thượng đỉnh đã trở nên căng thẳng hơn so với các cuộc tham vấn trước đó.

Đáng chú ý, trước cuộc gặp với Tổng thống Putin, ông Trump đã đề xuất một kế hoạch hòa bình với các nhà lãnh đạo châu Âu, trong đó có nội dung công nhận toàn bộ Donbass thuộc về Liên bang Nga.

Bộ Ngoại giao Liên bang Nga nhấn mạnh rằng cấu trúc lãnh thổ hiện tại của quốc gia này đã được ghi nhận trong Hiến pháp.