Theo trang tin châu Âu Euronews ngày 16/11, Nga đã hoàn thiện tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân Burevestnik, loại vũ khí mà tình báo phương Tây đánh giá có thể gây ra mối đe dọa đáng kể đối với hệ thống phòng thủ của NATO.

Vũ khí với tầm bắn không giới hạn

Dựa trên tài liệu từ cơ quan tình báo NATO mà hãng tin Đức Die Welt tiếp cận được, tên lửa Burevestnik - được NATO đặt mã là SSC-X-9 Skyfall - có thể đạt tốc độ hơn 900 km/giờ, có khả năng cơ động cao và có thể phóng từ bệ phóng di động. Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố thử nghiệm thành công tên lửa này cách đây 3 tuần.

Theo đánh giá của NATO, năng lượng hạt nhân của Burevestnik về mặt lý thuyết cho phép nó có tầm bắn không giới hạn, có thể bay hàng chục nghìn km mà không cần tiếp nhiên liệu, bay trên không trong thời gian dài, thay đổi hướng bay và tấn công mục tiêu từ mọi hướng.

Tài liệu NATO nêu rõ: "Những thách thức hiện tại sẽ càng trầm trọng hơn do tầm bắn và khả năng cơ động cực lớn" của tên lửa. Hệ thống này có thể thực hiện các tuyến đường bay dài và tránh được hệ thống phòng không của NATO, bao gồm cả các khu vực phía Nam và Bắc Cực, nơi việc giám sát còn hạn chế".

Đánh giá cho thấy một hệ thống Burevestnik khi đi vào hoạt động hoàn toàn sẽ gây ra những khó khăn lớn cho châu Âu. Nếu Nga triển khai hệ thống này, NATO sẽ phải đối mặt với một thách thức rất khó kiểm soát.

Tuy nhiên, một số chuyên gia lưu ý rằng tên lửa hành trình không đạt được tốc độ siêu vượt âm và trở nên dễ bị đánh chặn hoặc vô hiệu hóa hơn khi ở trên không càng lâu. Fabian Hoffmann, cộng sự nghiên cứu tại Dự án hạt nhân Oslo thuộc Đại học Oslo (Na Uy), thậm chí mô tả Burevestnik là một loại vũ khí "thừa thãi".

Mối lo về tên lửa Oreshnik

Các chuyên gia NATO cũng đang đánh giá tên lửa tầm trung di động mới SS-X-28 Oreshnik của Nga, lần đầu tiên được thử nghiệm tại Ukraine vào tháng 11/2024. Một số chuyên gia phương Tây đặc biệt lo ngại về tầm bắn lên tới 5.500 km của tên lửa này và khả năng trang bị nhiều đầu đạn khác nhau, bao gồm cả đầu đạn hạt nhân.

"Khả năng tấn công mục tiêu ở bất kỳ đâu tại châu Âu, kết hợp với tính cơ động cao của bệ phóng, đảm bảo tỷ lệ sống sót cao. Việc thiếu rõ ràng về các đầu đạn được triển khai đặt ra những thách thức phòng thủ cho NATO", tài liệu tình báo của NATO nêu rõ.

Belarus sẽ triển khai tên lửa Oreshnik vào tháng 12 tới, theo tuyên bố của bà Natalia Eismont, người phát ngôn Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. Ông Lukashenko cho biết việc triển khai này là nhằm đáp trả sự leo thang căng thẳng của phương Tây.

Ngư lôi hạt nhân Poseidon

Tài liệu NATO cũng xác định ngư lôi hạt nhân Poseidon là một vấn đề nghiêm trọng, với hệ thống này dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào năm 2030. Poseidon được cho là có tầm hoạt động đáng kể và có lẽ được thiết kế để "phá hủy các căn cứ hải quân, bến cảng và thành phố ven biển ở Thái Bình Dương, bờ biển phía Đông nước Mỹ và ở Anh và Pháp".

Theo tài liệu, các tàu ngầm mang Poseidon sẽ "khó bị phát hiện và tấn công khi hoạt động ở vùng nước sâu". NATO hiện thiếu "ngư lôi chống ngầm có tốc độ và tầm bắn cần thiết" để chống lại hiệu quả Poseidon.

Tài liệu nêu rõ rằng NATO có những thiếu sót, đặc biệt là về năng lực tầm trung và tầm xa, nhất là về vũ khí hạt nhân - một thực tế đáng lo ngại trong bối cảnh Nga không ngừng phát triển các vũ khí chiến lược mới.

Mỹ đã bác bỏ ý tưởng cơ bản về việc kết hợp năng lượng hạt nhân với vũ khí hạt nhân vào những năm 1950 vì những rủi ro liên quan.

William Alberque, cộng sự cấp cao tại Diễn đàn Thái Bình Dương và cựu Giám đốc kiểm soát vũ khí của NATO, cho biết mối nguy hiểm lớn nhất đến từ lúc phóng. Nếu một tên lửa Burevestnik bị bắn trúng, vật liệu phóng xạ hạt nhân của nó có thể phát tán trên một diện tích rộng, "giống như một Chernobyl thu nhỏ trên bầu trời", ông Alberque cảnh báo.