Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng đồng chủ trì hội thảo.

Phát biểu khai mạc, đề dẫn hội thảo, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Hoàng Phúc Lâm nhấn mạnh, thế giới đang chuyển mình với tốc độ chưa từng có trong lịch sử hiện đại. Những biến động về địa chính trị, kinh tế, công nghệ và môi trường không chỉ thay đổi cách các quốc gia tương tác với nhau, mà còn định hình lại các chuẩn mực hợp tác quốc tế. Trong bối cảnh đó, đối ngoại đa phương nổi lên như một trụ cột quan trọng, nơi các quốc gia cùng nhau tìm kiếm tiếng nói chung, chia sẻ trách nhiệm và xây dựng các giải pháp bền vững cho những vấn đề toàn cầu.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm, thế kỷ XXI chứng kiến những biến động sâu sắc, mang tính cấu trúc đối với hệ thống quốc tế. Những nguyên tắc từng định hình trật tự sau Chiến tranh Lạnh đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Chính trong bối cảnh đó, chủ nghĩa đa phương lại cho thấy vai trò không thể thay thế. Khi các vấn đề toàn cầu, từ biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước, dịch bệnh, an ninh mạng, an ninh lương thực đến quản trị không gian số trở nên ngày càng phức tạp, không một quốc gia nào có thể giải quyết đơn lẻ. Sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia ngày càng chặt chẽ tạo ra nhu cầu cấp thiết về hợp tác đa phương.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm nêu rõ, đối ngoại đa phương luôn là một trụ cột quan trọng trong đường lối đối ngoại của Việt Nam. Đại hội XIII của Đảng xác định rõ nhiệm vụ “Đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương”, nhấn mạnh yêu cầu chủ động tham gia định hình các thể chế đa phương, đặc biệt tại ASEAN và Liên hợp quốc.

Qua hơn ba thập kỷ hội nhập, đối ngoại đa phương đã trở thành động lực quan trọng giúp Việt Nam củng cố môi trường hòa bình và ổn định để phát triển; nâng cao vị thế và hình ảnh quốc gia; mở rộng quan hệ quốc tế, thu hút đầu tư, công nghệ và nguồn lực cho phát triển; tạo điều kiện thuận lợi trong xử lý quan hệ với các nước lớn; góp phần thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Trong bối cảnh mới, để nâng tầm đối ngoại đa phương, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm cho rằng, Việt Nam cần tư duy mới về vai trò, phạm vi và nội dung của chủ nghĩa đa phương; nâng cao năng lực dự báo, hoạch định chiến lược và tham gia xây dựng thể chế; tăng cường bồi dưỡng nguồn nhân lực cho đối ngoại đa phương; chủ động tham gia các cơ chế mới về công nghệ, môi trường, dữ liệu số, trí tuệ nhân tạo (AI), an ninh biển, an ninh nguồn nước; kết hợp sức mạnh quốc gia với sức mạnh của mạng lưới đối tác quốc tế.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nhấn mạnh: “Hướng tới Đại hội XIV, trước vận hội mới và thách thức mới, Việt Nam quyết tâm phát huy hơn nữa vai trò tại các cơ chế đa phương, chủ động kiến tạo luật chơi, tích cực góp phần định hình tương lai chung vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Hội thảo này chứng minh sự chuẩn bị bài bản về lý luận và sự tổng kết sâu sắc thực tiễn đối ngoại đa phương, từ đó làm cơ sở tham mưu cho Đảng trong hoạch định đường lối, đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, nâng cao hơn nữa vị thế Việt Nam trên trường quốc tế”.

Đồng chủ trì Hội thảo, bà Nguyễn Minh Hằng, Thứ tưởng Bộ Ngoại giao khẳng định: Đối ngoại đa phương là một trụ cột quan trọng để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và thúc đẩy phát triển đất nước. Việt Nam cam kết tăng cường hợp tác với các đối tác, chủ động tham gia định hình các thể chế đa phương, thu hút nguồn ngoại lực để phục vụ đắc lực cho mục tiêu phát triển trong nước, góp phần xây dựng trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, vì hòa bình và thịnh vượng chung.

Hội thảo có hai phiên tham luận chính và hai tọa đàm bàn tròn, kết hợp các phiên thảo luận tạo không gian đối thoại mở cho các ý kiến trao đổi thẳng thắn và mang tính xây dựng cao.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà ngoại giao... tập trung làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về đối ngoại đa phương.

Một số chuyên gia, học giả nhấn mạnh, trường phái Ngoại giao Hồ Chí Minh là di sản quý báu và tiếp tục soi sáng quá trình củng cố và phát triển nền ngoại giao đa phương Việt Nam hiện nay, với nguyên tắc “độc lập, tự chủ” và “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia theo phương pháp linh hoạt, mềm dẻo.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Viết Thảo, nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, ngày 31/5/1946, trước khi lên đường sang Pháp dự hội nghị Fontainebleau, Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng giao quyền Chủ tịch nước cho Cụ Huỳnh Thúc Kháng: “Tôi vì nhiệm vụ quốc dân giao phó phải đi xa ít lâu, ở nhà trăm sự khó khăn nhờ cậy ở Cụ cùng anh em giải quyết cho. Mong Cụ dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Từ đó, “dĩ bất biến, ứng vạn biến” trở thành nguyên tắc vàng của nền ngoại giao Việt Nam.“Dĩ bất biến, ứng vạn biến” là lấy cái không thể thay đổi (bất biến) để ứng phó với muôn sự thay đổi (vạn biến).

Các đại biểu cũng phân tích sự dịch chuyển địa chiến lược, cạnh tranh nước lớn, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống đang diễn ra nhanh chóng, khó lường, cùng sự trỗi dậy của các thể chế đa phương mới. Các đại biểu thống nhất rằng, bối cảnh này tạo ra những cơ hội để Việt Nam phát huy vai trò, chủ động và sáng tạo trong chính sách, hoàn thiện thể chế, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường nghiên cứu, dự báo chiến lược, đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, văn hóa, chuyển đổi số và ngoại giao phục vụ phát triển. Đại diện các phái đoàn ngoại giao bày tỏ cam kết đồng hành, hỗ trợ và đánh giá cao những đóng góp ngày càng tích cực, có trách nhiệm của Việt Nam.

Hội thảo không chỉ là dịp để các đại biểu trong và ngoài nước trao đổi học thuật, mà còn là nơi hội tụ tri thức, kinh nghiệm và tầm nhìn chiến lược nhằm đóng góp cho quá trình hoạch định chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời khẳng định vai trò của Việt Nam trong hệ thống đa phương đang tái định hình, cũng như những bước đi cần thiết để Việt Nam phát huy tốt hơn vai trò, vị thế và trách nhiệm của mình.