Hòa cùng phong trào phát triển kinh tế của tỉnh, trong những năm qua, lực lượng thanh niên, lao động trẻ sống ở khu vực nông thôn các huyện trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh chú trọng làm kinh tế, làm nghề nên không tha thiết phấn đấu vào Đảng, khiến công tác phát triển đảng viên ở hầu hết các chi bộ nông thôn hiện nay luôn trong tình trạng “đốt đuốc tìm người”. Cùng chung lý do thiếu nguồn, các chi bộ khu phố cũng thiếu nguồn kết nạp đảng viên trẻ, dẫn đến xu hướng “già hóa” đảng viên trong các chi bộ khu phố hiện nay.

Chi bộ ở nông thôn, làng nghề khó khăn trong phát triển đảng viên
 
Thôn Tiên Trà, xã Trung Nghĩa, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh có khoảng 400 hộ dân. Cách đây 10 năm, Tiên Trà là vùng đất thuần nông, chiêm trũng, thu nhập của người dân chủ yếu từ nghề trồng lúa và chăn nuôi gia súc, bình quân đạt từ 35 - 40 triệu đồng/hộ gia đình. Từ năm 2010, thôn Tiên Trà bắt đầu phát triển nghề làm đồ gỗ thủ công mỹ nghệ mang lại thu nhập cao cho người dân, trung bình khoảng 150 - 400 triệu đồng/hộ gia đình/năm. Đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội địa phương, tuy nhiên, Chi bộ thôn gặp nhiều khó khăn trong việc vận động, phát hiện quần chúng ưu tú, đặc biệt các quần chúng trẻ kết nạp Đảng.

Theo ông Nguyễn Sỹ Thịnh, Bí thư Chi bộ thôn Tiên Trà, trong nhiệm kỳ 2015-2020, Chi bộ không kết nạp thêm đảng viên mới, không hoàn thành mục tiêu đề ra. Ông Thịnh nhận định: Công tác phát triển đảng viên tại Chi bộ ở nông thôn, làng nghề hiện nay rất khó khăn. Thanh niên mải mê làm nghề, phát triển kinh tế. Họ cảm thấy e ngại khi vào Đảng bởi phải thực hiện các quy định tham gia sinh hoạt hàng tháng, gò bó... Thậm chí, có người vào Đảng và tham gia sinh hoạt 3-4 năm rồi lại xin ra khỏi Đảng.

Bí thư Chi bộ thôn Tiên Trà thẳng thắn thừa nhận: “Ai cũng thuộc lòng câu nói "đảng viên đi trước, làng nước theo sau" nhưng đảng viên trẻ chưa có kinh tế ổn định, chưa lo được kinh tế cho mình và gia đình nói với người dân, thuyết phục dân không ai nghe, không đồng thuận. Thực tế ở nông thôn là thế".

Chính vì thiếu nguồn cán bộ trẻ, anh Trần Khắc Trọng, quần chúng ưu tú của thôn Tiên Trà vừa tham dự lớp cảm tình Đảng và chuẩn bị đứng trong hàng ngũ của Đảng, cũng bước sang độ tuổi 40. Anh Trọng tâm sự: “Khi còn trẻ, mình mải mê làm kinh tế. Đến khi tạm ổn định cuộc sống, tham gia công tác tại địa phương, cùng với nhận thức đúng đắn về vai trò lãnh đạo, chủ trương, chính sách của Đảng, mình mới dám xin đứng trong hàng ngũ của Đảng”.

Mặc dù khó khăn trong việc tìm người, tạo nguồn, thậm chí nhiều năm liền không kết nạp được Đảng viên mới nhưng Chi bộ Tiên Trà luôn chú trọng chất lượng tổ chức Đảng, mạnh tay loại trừ ra khỏi Đảng những đảng viên không đủ tư cách. Theo đó, trong nhiệm kỳ 2015-2020, Chi bộ đã đưa 1 đảng viên không đủ tiêu chuẩn ra khỏi tổ chức đảng và thời gian tới sẽ tiếp tục rà soát, quyết liệt đưa 1 đến 2 người ra khỏi Đảng.

Bí thư Chi bộ thôn Tiên Trà khẳng định: “Chi bộ thực hiện song song công tác kết nạp đảng viên mới và loại trừ khỏi Đảng những đảng viên không đủ tiêu chuẩn. Chi bộ nhất quán quan điểm không vì ít mà kết nạp ào ào, chạy theo số lượng, bỏ qua yếu tố then chốt chất lượng đảng viên, bởi tư cách, uy tín của mỗi đảng viên rất quan trọng với quần chúng nhân dân”.

Năm 2019, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh kết nạp 104 đảng viên mới, trong đó có 14 người thuộc nhóm đối tượng người làm nông, lâm, ngư nghiệp, tương đương 13,5% tổng số người kết nạp mới, trong đó, lực lượng trẻ từ 18 - 35 tuổi rất ít. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Bí thư Huyện ủy Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh cho biết, nguyên nhân do một số cấp ủy chưa nghiêm túc kiểm điểm, đánh giá và chưa thấy được hết ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng, phát triển đảng viên và thường đưa ra lý do “thiếu nhân tố tích cực”. Trong khi đó, công tác tuyên truyền vận động còn hình thức, hiệu quả và chất lượng thấp, hoạt động của một số đoàn thể còn nghèo nàn, đơn điệu, chưa cuốn hút đoàn viên, hội viên.

“Ảnh hưởng của mặt trái nền kinh tế thị trường đang hàng ngày tác động đến mọi mặt đời sống xã hội. Điều đó tác động phần nào đến một số đối tượng thanh niên chưa có động cơ phấn đấu. Một số thanh niên có tư tưởng nặng làm kinh tế tư nhân, ít quan tâm đến công tác xã hội, chưa thiết tha vào Đảng”, Bí thư Huyện ủy Yên Phong giải thích.

“Già hóa” Chi bộ khu phố

“Già hóa” Chi bộ khu phố là tình trạng chung, đang diễn ra tại hầu hết các chi bộ khu phố thuộc thành phố Bắc Ninh. Khó phát hiện nhân tố tốt, đủ điều kiện để bồi dưỡng vào Đảng; thanh niên không mặn mà phấn đấu vào đảng; nhiều khó khăn trong tạo nguồn… là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu thế hệ kế cận trong các chi bộ khu phố hiện nay.

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, Bí thư Chi bộ Khu phố 5, phường Tiền An, thành phố Bắc Ninh, Chi bộ Khu phố 5 có 44 đảng viên với độ tuổi trung bình khoảng 60 tuổi. Từ năm 1997 đến nay, Chi bộ kết nạp mới được 4 đảng viên, người trẻ nhất sinh năm 1976. Lý giải về tình trạng trên, ông Nguyễn Hữu Tuấn cho biết: “Lực lượng trẻ trong khu phố hiện nay mải buôn bán, làm ăn kinh tế, quỹ thời gian eo hẹp hoặc không cố định nên việc tham gia công tác xã hội địa phương, theo học lớp cảm tình Đảng, bồi dưỡng chính trị rất khó. Vấn đề ngược lại, những người trẻ chưa đủ uy tín, khi tham gia góp ý, vận động quần chúng còn khó hơn khiến thanh niên càng dễ bỏ cuộc”.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Tiền An nhiệm kỳ 2015-2020 đề ra, mỗi Chi bộ phấn đấu kết nạp 2 đảng viên mới. Trong khi đó, nguồn chính từ các chi đoàn, chi hội khan hiếm hoặc không đáp ứng được yêu cầu về phẩm chất, tiêu chuẩn cần có, khiến công tác phát triển đảng viên gặp nhiều lúng túng. Trong những năm qua, các chi bộ đã thực hiện nhiều giải pháp khác nhau, giao nhiệm vụ bồi dưỡng, rèn luyện cụ thể cho quần chúng để tạo nguồn nhưng không mang lại hiệu quả.

“Đoàn Thanh niên khu phố chỉ có bộ khung, gần như không có hoạt động. Nếu có, các phong trào chủ yếu mang tính bề nổi, không có sức hút đối với thanh niên, thiếu môi trường cho người trẻ tham gia hoạt động, cống hiến. Vì vậy, việc tập hợp và huy động thanh niên tham gia các hoạt động khó vô cùng, chưa nói đến việc phát hiện quần chúng ưu tú”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Năm 2019, Thành ủy Bắc Ninh kết nạp mới cho 157 đảng viên, trong đó có 12 chi bộ cơ sở và một đảng bộ cơ sở không còn quần chúng kết nạp, chủ yếu tập trung ở các chi bộ khu phố. Ông Nguyễn Hoàng Long, Trưởng ban Tổ chức Thành ủy thành phố Bắc Ninh cho biết, công tác phát triển đảng viên hiện nay của thành phố Bắc Ninh gặp rất nhiều khó khăn, nhất là ở chi bộ các khu dân cư, dẫn đến tình trạng “già hóa” đảng viên. Nguyên nhân chủ yếu do việc phát hiện, tạo nguồn từ các tổ chức hội, đoàn thể chưa cao; việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, thu hút đoàn viên, hội viên còn hạn chế.

Ông Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh: “Công tác phát triển đảng viên trẻ gặp nhiều khó khăn nhưng trong những năm gần đây, một số đảng viên trẻ là bộ đội xuất ngũ trở về địa phương xin ra khỏi đảng hoặc tự ý bỏ sinh hoạt đảng dẫn đến phải xóa tên. Nguyên nhân chủ yếu do các đảng viên này chưa có việc làm ổn định hoặc đi làm ăn xa nên khó khăn trong việc tham gia sinh hoạt đảng. Bên cạnh đó, một số người thiếu tu dưỡng, rèn luyện, sức chiến đấu giảm sút, vi phạm kỷ luật dẫn đến phải khai trừ ra khỏi đảng”.

Công tác phát triển đảng viên, đặc biệt phát triển đảng viên trẻ đảm bảo về chất lượng và số lượng theo đúng tinh thần Chỉ thị 28-CT/TW ngày 21/1/2019 của Ban Bí thư tại tỉnh Bắc Ninh đang trong tình trạng “đốt đuốc tìm người”, đặt ra “bài toán khó” trong việc tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, củng cố lòng tin của nhân dân tại địa phương hiện nay.

Bài 2: Để tổ chức Đảng thực chất trong mỗi doanh nghiệp