12:18 29/12/2025

Năm xoay chuyển của các hãng sản xuất lớn về xe điện

Không chỉ chậm lại vào những tuần cuối năm như thông thường, lĩnh vực sản xuất xe điện (EV) sắp khép lại một năm 2025 với những bước lùi của các hãng lớn sau những thay đổi về chính sách của các quốc gia và khu vực.

Chú thích ảnh
Chiếc Cyber Truck nổi tiếng của hãng Tesla đậu ở sân sau Nhà thờ Quốc gia ở thủ đô Washington D.C. Ảnh: Đoàn Hùng/PV TTXVN tại Mỹ

Liên minh châu Âu gần đây đã bãi bỏ quy định bắt buộc về EV vào năm 2025. Động thái này diễn ra sau khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đảo ngược các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu thời Tổng thống Joe Biden vào đầu tháng 12/2025, mở đường cho nhiều xe chạy bằng xăng hơn. Trước đó, khoản tín dụng thuế liên bang dành cho EV đã hết hạn vào cuối quý III/2025, có nghĩa là sẽ không còn sự hỗ trợ của chính phủ cho việc bán EV tại nước này.

Nhìn chung, nhu cầu về EV đã chạm đáy và ba nhà sản xuất ô tô lớn là Ford, GM và Stellantis đang bị cuốn vào vòng xoáy khi chuyển hướng khỏi các khoản đầu tư và chiến lược lớn tập trung vào EV, điều có thể khiến họ rơi vào thế bất lợi nếu nhu cầu phục hồi.

Giám đốc điều hành Ford, Jim Farley, và các lãnh đạo khác của nhà sản xuất ô tô có trụ sở tại Dearborn, Michigan, đã có một khoảng thời gian cuối năm bận rộn. Vào ngày 15/12, Ford đã công bố một loạt các động thái trong mảng kinh doanh EV, chuyển hướng sang chiến lược xe hybrid và EV được trang bị thêm động cơ đốt trong (EREV) thay vì tập trung hoàn toàn vào EV. Điều đó có nghĩa Ford sẽ phải chịu các khoản phí 19,5 tỷ USD liên quan đến các kế hoạch và chiến lược đã đặt ra. Đồng thời, Ford đã hủy mẫu xe bán tải Lightning EV ở dạng hiện tại sau khi hủy một mẫu SUV điện ba hàng ghế vào đầu năm nay. Ford cũng cho biết sẽ không sản xuất xe tải thương mại điện mà đã lên kế hoạch trước đó. Ông Farley cho biết hãng không thể phân bổ nguồn vốn cho những khoản đầu tư không sinh lời.

Mặc dù khoản phí 19,5 tỷ USD là một con số khổng lồ, nhưng các nhà đầu tư không hề ngạc nhiên. Trên thực tế, cổ phiếu của Ford đã tăng giá sau thông báo về khoản tiền này. Ông Nishit Madlani, người phụ trách lĩnh vực ô tô và Giám đốc quản lý tại cơ quan xếp hạng tín nhiệm S&P Global Ratings, coi đây là một sự tái cấu trúc chiến lược mang tính quyết định. Trước đây, Ford phản ứng có phần chậm trước những vấn đề chiến lược rất quan trọng về việc cắt giảm lỗ sớm. Sự chuyển hướng mang lại cho Ford sự linh hoạt dài hạn và trong ngắn hạn, hãng có thể giảm mức lỗ, khi số tài sản liên quan đến EV chưa được sử dụng hết công suất đã giảm đi. Ông Madlani cho rằng Ford có một số lựa chọn với các mẫu xe hybrid như Maverick và xe bán tải F-150, cũng như các mẫu xe điện hiện có như Mach-E, nhưng có thể gặp những bất lợi nếu nhu cầu về EV gia tăng.

Nhà phân tích Itay Michaeli thuộc ngân hàng đầu tư đa quốc gia của Mỹ TD Cowen nói rằng không thể phủ nhận rằng nhu cầu thấp sẽ là một thách thức. Các nhà sản xuất thường dự báo tỷ lệ EV sẽ đạt khoảng 5-7% doanh số bán xe mới trong thời gian rất ngắn sắp tới. Tuy nhiên, thị trường EV Mỹ trong vài năm tới là không thể xem nhẹ.

Trong khi đó, GM, hãng sản xuất ô tô lớn nhất của Mỹ, cũng đặt cược lớn vào EV và vẫn đang tiếp tục với những mẫu xe như Chevrolet Bolt sắp ra mắt, có giá khoảng 35.000 USD, và Cadillac Celestiq EV cao cấp nhất, có giá hơn 300.000 USD. Nhưng đã có những trở ngại, và việc mất đi các khoản tín dụng thuế cho EV, cùng với các ưu đãi cho việc đáp ứng các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu giảm đi, có nghĩa là ngành kinh doanh EV sẽ gặp khó khăn.

Vào cuối tháng 10/2025, GM cho biết hãng sẽ mất khoảng 1,6 tỷ USD từ việc đánh giá lại kế hoạch về EV, trong đó 1,2 tỷ USD là các khoản phí đặc biệt không bằng tiền mặt phát sinh từ việc điều chỉnh năng lực sản xuất xe điện và 400 triệu USD tiền mặt còn lại chủ yếu liên quan đến phí hủy hợp đồng và các khoản đầu tư liên quan đến EV. GM cũng đã cam kết sẽ tung ra các mẫu xe hybrid, một sự thay đổi so với kế hoạch ban đầu là bỏ qua công nghệ mà CEO Mary Barra từng coi là sự chuyển tiếp. Hiện GM đang đầu tư 4 tỷ USD vào việc xây dựng và chuyển đổi các nhà máy để sản xuất nhiều xe hybrid và xe chạy bằng xăng hơn.

Mặc dù các khoản phí của GM tương đối khiêm tốn so với Ford, S&P Ratings dự báo sẽ còn nhiều khó khăn hơn nữa phía trước. Ông Madlani cho rằng hãng có thể phải chịu thêm các khoản phí, khi đã có một tuyên bố khá rõ ràng rằng có thể sẽ có thêm các thông báo quan trọng liên quan đến việc hủy chương trình, phí nhà cung cấp, rất giống với những gì Ford đã công bố.

Đối với Stellantis, hãng này đã trải qua nhiều thăng trầm trong quá trình chuyển đổi sang EV, và giờ đây, khi các mẫu EV của hãng cuối cùng cũng được ra mắt, hãng đang điều chỉnh lại chiến lược của mình. Tân CEO Antonio Filosa đang cho phép mẫu Dodge Charger, vốn trước đây chỉ có phiên bản chạy điện, được trang bị động cơ xăng và loại bỏ phiên bản cơ bản của EV để tập trung vào các phiên bản cao cấp hơn. Thương hiệu Ram của Stellantis đã ngừng sản xuất xe bán tải Ram EV và hoãn ra mắt Ramcharger EREV đến cuối năm 2026. Và động cơ Hemi V8 huyền thoại, vốn đã bị ngừng sản xuất, nay đang quay trở lại dòng sản phẩm của Stellantis. Trong khi Stellantis tập trung vào châu Âu và sẽ có nhiều lựa chọn xe điện hơn tại thị trường này, hãng đang thu hẹp quy mô hoạt động tại Mỹ. Mẫu xe điện duy nhất khác hiện có bán tại Mỹ là Jeep Wagoneer S.

Một phần trong chiến lược cải thiện tổng thể thương hiệu là bán những chiếc xe mà người tiêu dùng muốn với lợi nhuận hợp lý và giảm chi phí từ các sáng kiến trước đây như các dự án EV. Cuối tháng 10/2025, Stellantis dự kiến sẽ ghi nhận các khoản phí một lần trong nửa cuối năm do những thay đổi trong chiến lược, bao gồm việc quay trở lại với xe hybrid sau khi đẩy mạnh sản xuất EV trước đó, nhưng không tiết lộ con số cụ thể.

Ông Madlani cho rằng để Stellantis đạt được mức lợi nhuận như của GM sẽ cần một thời gian, nhưng Stellantis dưới thời ông Filosa đã thực hiện các bước cần thiết để đi đúng hướng.

Lê Minh/TTXVN (Theo Yahoo Finance)