Theo Nhật báo Sabah (Thổ Nhĩ Kỳ) và AP ngày 7/11, trong một động thái nhằm siết chặt nguồn tài chính của Moskva và củng cố quan hệ đối tác năng lượng xuyên Đại Tây Dương, các quan chức cấp cao của Mỹ đang kêu gọi các đối tác châu Âu đẩy nhanh quá trình chuyển đổi khỏi khí đốt của Nga. Giải pháp được đề xuất là mở rộng mạng lưới đường ống khu vực và tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ.

Lời kêu gọi trên xuất hiện tại hội nghị được tổ chức ở Hy Lạp bởi Hội đồng Đại Tây Dương, tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington D.C, vốn đã thu hút hơn 80 quan chức Mỹ, các bộ trưởng năng lượng EU và các giám đốc điều hành LNG hàng đầu. Tham dự hội nghị còn có cả Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright và Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum của Mỹ .

Mỹ tự tin có thể lấp đầy khoảng trống

Trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump tiếp tục tận dụng vị thế là nước xuất khẩu LNG hàng đầu thế giới của Mỹ để gắn nguồn cung năng lượng với quan hệ thương mại với châu Âu và nỗ lực chấm dứt giao tranh ở Ukraine, Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum đã đưa ra một tuyên bố đầy tham vọng: "Chỉ riêng Mỹ cũng có thể thay thế toàn bộ lượng khí đốt của Nga ở châu Âu bằng những gì chúng tôi đang xây dựng".

Tuyên bố này thể hiện ý định mạnh mẽ của Mỹ nhằm lấp đầy khoảng trống do việc Nga cắt giảm nguồn cung để lại sau cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra năm 2022. Kể từ đó, các thành viên EU đã vội vã sửa đổi mạng lưới đường ống để thay thế khí đốt xuất khẩu của Nga bằng LNG do Mỹ và các nhà cung cấp lớn khác cung cấp.

Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright hoan nghênh kế hoạch của Ủy ban châu Âu nhằm loại bỏ hoàn toàn nguồn cung cấp khí đốt của Nga cho EU trong vòng hai năm tới. Ông cho rằng điều này sẽ "vừa làm cạn kiệt ngân sách của Nga vừa xây dựng mối quan hệ ngày càng phát triển trong tương lai" giữa các quốc gia châu Âu và Mỹ. Ông Wright còn nhấn mạnh sự phụ thuộc của Moskva: "Họ có năm đường ống dẫn đến châu Âu và một đường ống dẫn đến Trung Quốc", ám chỉ đến Nga.

Với châu Âu vốn đã là thị trường LNG lớn nhất của Mỹ, trọng tâm hiện đang chuyển sang cái gọi là Hành lang Thẳng đứng (Vertical Corridor). Đây là một tuyến đường khí đốt Bắc-Nam mới, chiến lược, nối Hy Lạp với Bulgaria, Romania và Ukraine. Các cảng xuất khẩu gần Athens và miền Bắc Hy Lạp sẽ đóng vai trò then chốt trong việc tiếp nhận LNG.

Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis đã khẳng định lợi thế địa lý của nước mình: "Hy Lạp may mắn có vị trí địa lý rất độc đáo và chúng tôi là điểm vào tự nhiên cho LNG của Mỹ vào châu Âu".

Các quan chức Mỹ và châu Âu đều nhận định rằng hành lang này có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Ukraine đối phó với các cuộc tấn công liên tục của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Kiev. Công ty sản xuất năng lượng tư nhân lớn nhất Ukraine, DTEK, đã chính thức đưa Ukraine sử dụng Hành lang trên vào đầu năm nay, với chuyến hàng LNG đầu tiên từ Louisiana đến Hy Lạp.

Phát biểu bên lề hội nghị Athens, CEO của DTEK, Maxim Timchenko , đã cảnh báo về những thách thức nghiêm trọng mà Ukraine sắp phải đối mặt. Ông Timchenko mô tả cuộc họp ở Athens là "cực kỳ quan trọng", và kêu gọi các nước châu Âu và Mỹ giúp cung cấp thêm khí đốt và thiết bị để sửa chữa lưới điện bị hư hại của Ukraine.

"Mùa đông sắp tới có lẽ sẽ là mùa đông khó khăn nhất kể từ khi cuộc chiến toàn diện bùng phát. Chúng tôi cần sự giúp đỡ. Chúng tôi cần sự giúp đỡ về cung cấp khí đốt, chúng tôi cần sự giúp đỡ về cung cấp điện", ông Timchenko nói.

Bên cạnh việc thúc đẩy hợp tác năng lượng, Bộ trưởng Nội vụ Burgum cũng nhắm vào các quy định về khí hậu của châu Âu, cho rằng chúng có thể cản trở quan hệ đối tác năng lượng.

Trong một diễn biến liên quan, các đối tác Mỹ và Hy Lạp cũng công bố thêm các khoản đầu tư vào phía đông Địa Trung Hải. Cụ thể, Exxon Mobil, cùng với Helleniq Energy và Energean của Hy Lạp, đã xác nhận các kế hoạch thăm dò dầu khí mới ở Biển Ionian, nằm trong chiến lược rộng lớn hơn của công ty Mỹ nhằm mở rộng năng lực năng lượng trong khu vực.