Kế hoạch này được cho là mang tầm vóc lớn, hướng tới việc tái định hình Gaza thành một trung tâm đô thị và kinh tế hiện đại trong dài hạn.

Bản thiết kế có tên gọi “Dự án Bình Minh” do hai cố vấn cấp cao của Mỹ soạn thảo, đặt mục tiêu xây dựng Gaza trở thành một đô thị công nghệ cao, kết hợp phát triển du lịch, hạ tầng giao thông và năng lượng thông minh. Theo WSJ, Washington có thể cam kết khoảng 20% tổng chi phí tái thiết Gaza trong vòng 10 năm, phần còn lại sẽ được huy động từ các nguồn đầu tư tư nhân và tài trợ quốc tế.

Cụ thể, “Dự án Bình Minh” phác thảo viễn cảnh Gaza với các khu nghỉ dưỡng sang trọng dọc bờ biển, hệ thống đường sắt cao tốc kết nối các khu vực trọng điểm, cùng lưới điện thông minh được tối ưu hóa bằng trí tuệ nhân tạo. 

Tuy nhiên, theo WSJ, bản dự thảo kế hoạch tái thiết hiện chưa làm rõ một vấn đề then chốt: nơi sinh sống của khoảng 2 triệu người Palestine trong suốt thời gian dự án được triển khai. Đây được xem là thách thức lớn, bởi quá trình tái thiết quy mô lớn có thể kéo dài nhiều năm, trong khi người dân Gaza đang phải đối mặt với điều kiện sống hết sức khó khăn do hậu quả của xung đột.

Tờ WSJ cho biết thêm, ông Jared Kushner và ông Steve Witkoff đã trình bày dự thảo “Dự án Bình Minh” không chỉ với các nhà đầu tư tiềm năng mà còn với đại diện của một số quốc gia trong khu vực và quốc tế, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập. Những cuộc tiếp xúc này nhằm thăm dò khả năng tham gia và ủng hộ của các đối tác nước ngoài đối với kế hoạch tái thiết Gaza.

Ngày 13/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố công tác tái thiết Dải Gaza đã bắt đầu, đồng thời nhận định rằng giai đoạn này “có thể là phần dễ dàng nhất” trong tiến trình khôi phục và bình thường hóa cuộc sống tại vùng lãnh thổ của Palestine. Phát biểu này cho thấy chính quyền Mỹ muốn nhấn mạnh vai trò của tái thiết kinh tế và hạ tầng trong việc ổn định tình hình Gaza sau xung đột.

Trong khi đó, nhiều nước phương Tây lại đưa ra đánh giá thận trọng hơn. Theo các chính phủ và tổ chức quốc tế, nhiệm vụ tái thiết Gaza sẽ kéo dài trong nhiều năm và tiêu tốn hàng chục tỷ USD. Do vậy, bên cạnh các nguồn viện trợ truyền thống, việc thu hút đầu tư tư nhân được coi là yếu tố then chốt, bởi “Palestine có tiềm năng kinh tế to lớn nếu được tái thiết đúng hướng”.

Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới và Chính phủ Ai Cập, tổng nhu cầu tài chính cho kế hoạch tái thiết Gaza có thể lên tới 53 tỷ USD. Giai đoạn tiếp theo của tiến trình hậu xung đột được cho là sẽ tập trung vào việc giải giáp Phong trào Hồi giáo Hamas, thành lập một chính quyền dân sự hậu chiến và xây dựng lực lượng an ninh Palestine mới, với sự hỗ trợ của các đối tác trong khu vực.

Liên quan đến những thách thức kỹ thuật trong tái thiết, hồi tháng 11, nhà kinh tế Rami Alazzeh thuộc Đơn vị Hỗ trợ Người dân Palestine của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) cho biết, quá trình rà phá bom mìn tại Dải Gaza có thể kéo dài tới 10 năm. Nếu việc dọn dẹp đống đổ nát diễn ra với tốc độ tương tự, Gaza có thể cần khoảng 22 năm để loại bỏ hoàn toàn lượng phế tích còn sót lại, theo ước tính của ông Mutasim Elagraa, điều phối viên chương trình hỗ trợ người dân Palestine của UNCTAD.

Trước đó, vào tháng 10, Đặc phái viên Chương trình Hỗ trợ Người dân Palestine của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), ông Jaco Cilliers, cho biết ít nhất 50 triệu tấn đống đổ nát cần được dọn sạch tại Gaza. Theo UNDP, tổng chi phí cần thiết cho việc tái thiết Dải Gaza có thể lên tới 70 tỷ USD.

Báo cáo ngày 12/9 của UNCTAD cũng chỉ ra rằng nền kinh tế Gaza đã bị tàn phá nghiêm trọng sau hai năm xung đột giữa phong trào Hồi giáo Hamas và Israel. Phần lớn Dải Gaza bị biến thành đống đổ nát, trong khi quy mô nền kinh tế suy giảm mạnh, hiện chỉ còn chưa đầy 1/6 so với trước khi xung đột nổ ra. Điều này cho thấy con đường tái thiết Gaza sẽ còn dài và đầy thách thức, đòi hỏi nỗ lực phối hợp của cộng đồng quốc tế trong nhiều thập kỷ tới.