Ngày 18/11, Nhà Trắng thông báo chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang triển khai các bước đầu tiên trong kế hoạch giải thể Bộ Giáo dục Mỹ, đánh dấu nỗ lực thu hẹp vai trò của chính phủ liên bang trong giáo dục và trao thêm quyền kiểm soát cho các bang.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu họp báo tại Nhà Trắng. Ảnh: THX/TTXVN
Trong tuyên bố, Bộ Giáo dục cho biết sẽ chuyển giao một số chức năng hoặc phối hợp thực hiện nhiều chức năng với 4 bộ khác gồm Lao động, Ngoại giao, Nội vụ và Y tế và Dịch vụ Nhân sinh. Theo bộ trên, động thái này nhằm “tinh gọn các hoạt động giáo dục liên bang trong các chương trình theo luật định, giảm gánh nặng hành chính và tái định hướng chương trình để phục vụ tốt hơn cho học sinh và các đơn vị nhận tài trợ”.
Cụ thể, sự hợp tác mới giữa Bộ Giáo dục và Bộ Lao động nhằm đơn giản hóa công tác quản lý các chương trình giáo dục tiểu học và trung học, đồng thời giúp các chương trình giáo dục hiện nay gắn kết chặt chẽ hơn với các chương trình phát triển lực lượng lao động. Những chương trình được tích hợp vào khuôn khổ hợp tác này bao gồm hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trẻ có nguy cơ cao, trẻ vô gia cư và trẻ em “di cư”. Ngoài ra, các chương trình dạy tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, trường bán công, giáo dục nghệ thuật, xóa mù chữ và nhiều chương trình giáo dục cơ bản khác do các địa phương quản lý cũng thuộc phạm vi điều chỉnh.
Chính quyền cho rằng việc hợp nhất này sẽ tạo chiến lược thống nhất giữa giáo dục K–12 và phát triển lực lượng lao động. Các bang vẫn nhận toàn bộ nguồn vốn theo các chương trình hiện hành, nhưng tiền sẽ được cấp qua Bộ Lao động thay vì Bộ Giáo dục.
Trong khi đó, Bộ Nội vụ sẽ tiếp quản các chương trình phục vụ học sinh bản địa Mỹ. Bộ Ngoại giao sẽ quản lý các chương trình dành cho du học sinh, bao gồm ngôn ngữ và trao đổi giáo dục, với mục tiêu tăng hiệu quả quản lý và “phục vụ lợi ích an ninh quốc gia”.
Những điều chỉnh này không cần sự phê chuẩn của Quốc hội.
Động thái vốn được dự đoán từ lâu này đã tạo ra làn sóng tranh luận dữ dội. Đảng Dân chủ cáo buộc chính phủ liên bang lách quyền giám sát của Quốc hội, trong khi nhiều nghị sĩ Cộng hòa ca ngợi đây là bước tiến quan trọng trong mục tiêu thu nhỏ bộ máy liên bang.
Hồi tháng 3, Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ thực hiện cam kết đóng cửa Bộ Giáo dục. Phát biểu trước khi ký sắc lệnh hành pháp đóng cửa bộ này “ở mức tối đa” mà luật cho phép, Tổng thống Trump tuyên bố: “Chúng ta sẽ trả giáo dục về cho các bang – nơi điều này thật sự thuộc về”. Cũng trong tháng này, Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon đã công bố kế hoạch chấm dứt hơn 1.300 vị trí nhân sự, gọi đây là nhiệm vụ “cuối cùng” của bộ.
Được thành lập năm 1979, Bộ Giáo dục có nhiệm vụ quản lý các chương trình cho vay đại học, giám sát thành tích học tập, thực thi quyền dân sự trong trường học và cung cấp hỗ trợ liên bang cho các học khu có học sinh khó khăn hoặc học sinh khuyết tật. Bà Randi Weingarten, Chủ tịch Liên đoàn Giáo viên Mỹ, cảnh báo rằng việc chia nhỏ dịch vụ cho nhiều bộ có thể “tạo ra thêm nhầm lẫn, sai sót và rào cản đối với những người cần hỗ trợ”.