Quán cóc vỉa hè từng là hình ảnh thơ mộng trong những lời thơ, câu hát. Ấy thế nhưng, nhìn ở góc độ thực tế, những hàng quán có thể làm “liêu xiêu một câu thơ” ấy cũng có thể làm lao đao nhiều cái… dạ dày!

Thách thức rủi ro

Rất nhiều người có sở thích ăn, uống nơi góc phố, vỉa hè, nhất là ở các thành phố lớn. Vì sao vậy? Vì không những đồ ăn, thức uống vỉa hè vừa đa dạng, ngon miệng, giá rẻ bèo mà còn vì chúng cho thực khách được chiêm nghiệm cái cảm giác vừa dân dã, gần gũi. Chính bởi vậy, dù ngành giao thông đã có nhiều biện pháp để lập lại trật tự vỉa hè thì cũng vẫn bất lực với “sự ra quân rầm rộ” của các loại hàng quán đang mọi lúc mọi nơi lấn chiếm, tấn công vỉa hè.

Có nhiều loại đồ ăn thức uống vỉa hè thu hút đông đảo du khách. Ở Hà Nội, đó là các hàng bún đậu, bún riêu, bánh đa cua, bún chả, bún ốc, phở, ốc luộc, nộm, ngan, vịt, gà… Ở TP Hồ Chí Minh là hủ tíu, mỳ hoành thánh… Đối với đồ uống thì là trà đá, cà phê, mà rộ lên thời gian gần đây, trở thành mốt phải kể đến món trà chanh “chém gió”. Càng vào hè, các quán hàng giải khát này càng đông khách, phần lớn là giới trẻ.

Điều ngạc nhiên là mặc dù rất nhiều thực khách biết rằng có thể những món ăn, đồ uống này mất vệ sinh, không đảm bảo an toàn thực phẩm nhưng vẫn “lao vào như thiêu thân”. Đó là chưa kể chuyện chế biến, rửa bát đũa, cốc chén không đảm bảo vệ sinh. Chuyện chỗ ngồi cũng hết sức đáng bàn. Đối với những hàng quán này, “sang trọng” nhất là khách được ngồi trên những chiếc ghế nhựa con, còn đa phần phải ngồi bệt trên vỉa hè, ngồi xổm; vừa ăn có thể vừa phải... chạy vì công an “tuýt còi” và chuyện hứng bụi là đương nhiên. Lại nữa, quán có thể đặt ngay ở cạnh... cống rãnh!

Trong khi đó, nhiều cuộc kiểm tra của các cơ quan chức năng đã cho thấy, đa phần các quán hàng rong, vỉa hè đều không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm ở khâu này hoặc khâu khác. Trên thực tế, các bệnh viện, nhất là vào dịp hè đã phải tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy vì ăn uống quán vỉa hè, hàng rong…

Khoái khẩu, khổ bụng

Đồ ăn uống vỉa hè không chỉ không an toàn về mặt khách quan và mỹ quan như đã nói ở trên, mà về mặt chủ quan, những món ăn đồ uống làm khoái khẩu, say mê, thậm chí trở thành trào lưu này cũng chứa đựng nhiều tiềm ẩn nguy hiểm khó lường.

Ví dụ nổi bật nhất là về món trà chanh đang được giới trẻ Hà Nội coi như mốt thời thượng, thể hiện sự sành điệu, cá tính. Có cầu ắt có cung, chỉ trong một thời gian ngắn, ở mọi ngõ phố của Thủ đô, có thể bắt gặp nhan nhản những quán trà chanh với biển hiệu hấp dẫn “thơm ngon bổ rẻ”. Phải thừa nhận khi trời nắng nóng, cơn khát đang lên, nhấp một ngụm trà chanh chua chua, ngọt ngọt, mát mát, thơm thơm thì cũng thấy “đã”. Giá một cốc trà chanh lại chỉ vài ngàn đồng, nên rất hợp với túi tiền của giới trẻ! Thêm vào đó, sở hữu một cốc trà tranh, lại có thể “chém gió” cả tiếng đồng hồ với bạn bè. Đấy là những lý do trà chanh trở thành “cơn lốc” tiêu dùng và các bạn trẻ vì thế không cần biết đến hoặc nghi ngờ thứ đồ uống mà họ “hâm mộ” đó có vấn đề gì về chất lượng hay không?

Chính vì vậy, khi mới đây, công thức pha chế trà chanh được “phanh phui” cùng với lời cảnh báo của các chuyên gia y tế thì không ít teen mới… ngã ngửa! Hóa ra, quá dễ và rẻ để pha chế được món thức uống thời thượng này. Đáng lẽ một cốc trà chanh thông thường phải được pha theo công thức: nước trà, đường, chanh… Thế nhưng, trên thực tế, những cốc trà chanh của vỉa hè quán cóc đang được pha bằng bột trà giá siêu rẻ, bột hương liệu, mùi chanh của Trung Quốc và thêm một số lát chanh. Chưa kể, nước pha trà đa phần là nước máy mất vệ sinh.

Còn theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ thực phẩm, trường ĐH Bách khoa Hà Nội), rất nhiều hàng nước vỉa hè sử dụng loại bột trà của Trung Quốc để thu lại lợi, gây tác hại khôn lường. Nếu uống nhiều sẽ gây ra tình trạng nhiễm độc trường diễn, nghĩa là việc nhiễm độc sẽ diễn ra trong một quá trình dài hay còn gọi là nhiễm độc mãn tính... “Ăn uống vỉa hè đồng nghĩa với việc rước bệnh vào mình. Khi quan sát các quán trà chanh vỉa hè, tôi biết được rằng, họ không có nước sạch để rửa, tráng cốc. Thậm chí, ống hút cũng chỉ cần tráng qua và hong khô lại để dùng cho các lần kế tiếp. Trà chanh là một loại giải khát, khát thì phải uống nhưng uống có lợi hay không thì chúng ta phải tính toán lại một cách thông minh và khoa học. Vì việc ăn gì, uống gì ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe: 90% các loại bệnh đưa vào cơ thể bạn qua đường miệng. Vì vậy, dù có muốn “chém gió” và sành điệu cỡ nào, bạn cũng phải tỉnh táo và thương cho cái bụng cũng như sức khỏe của mình”, PGS.TS Thịnh nói.

Trên thị trường có rất nhiều loại trà chanh đóng chai vừa thơm ngon, vừa đảm bảo vệ sinh để các bạn trẻ lựa chọn như Trà xanh Không Độ vị chanh của Tập đoàn Tân Hiệp Phát… Với chiết xuất từ 100% lá trà xanh thiên nhiên hòa quyện với vị chanh thơm mát, công nghệ hiện đại giúp giữ lại nguyên vẹn chất EGCG giúp giảm cảm giác căng thẳng mệt mỏi, Trà xanh Không Độ không tạo màu, không chất bảo quản mang đến cảm giác thanh nhiệt, sảng khoái, thêm yêu đời hơn.

T.C