Nhân dịp vừa tròn 1 năm Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Israel (VIFTA) có hiệu lực, Tham tán Thương vụ - Đại sứ quán Việt Nam tại Israel, ông Lê Thái Hòa, đã chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Tel Aviv về những kết quả thực chất trong hợp tác kinh tế song phương cũng như triển vọng hợp tác trong giai đoạn sắp tới.
Tham tán Thương vụ - Đại sứ quán Việt Nam tại Israel Lê Thái Hòa và Ngài Nir Barkat, Bộ trưởng Kinh tế và Công nghiệp Israel. Ảnh: TTXVN phát
Theo Tham tán Lê Thái Hòa, năm đầu thực thi VIFTA đã mang lại những tác động rõ rệt, thể hiện trước hết ở mức độ mở cửa thị trường mạnh mẽ của cả hai phía. Israel xóa bỏ hơn 66% dòng thuế ngay khi hiệp định có hiệu lực và sẽ nâng tỷ lệ tự do hóa lên gần 93%, trong khi Việt Nam cũng cam kết mở tới gần 86% dòng thuế, vào cuối lộ trình. Nhờ đó, nhiều nhóm hàng chủ lực của Việt Nam như thủy sản, giày dép, thời trang, cà phê, hạt điều, nông sản chế biến hay vật liệu xây dựng đã mở rộng đáng kể khả năng thâm nhập thị trường.
Kim ngạch xuất khẩu sang Israel trong 10 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 700 triệu USD và dự kiến cán mốc khoảng 880 triệu USD cả năm, tăng trên 10% so với năm 2024, nếu thị trường không có biến động bất thường. Thủy sản vẫn là thế mạnh, chiếm 12–13% tổng nhập khẩu thủy sản của Israel và những năm qua Israel giữ vai trò thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Trung Đông – châu Phi. Những mặt hàng như hạt điều, cà phê hòa tan, gạo thơm hay các sản phẩm thực phẩm – đồ hộp cũng duy trì mức tăng trưởng ổn định nhờ phù hợp thị hiếu tiêu dùng và tiêu chuẩn kỹ thuật của Israel.
Theo Tham tán Lê Thái Hòa, thuận lợi lớn của thị trường Israel nằm ở đặc điểm tiêu dùng: sức mua cao, vòng quay hàng hóa nhanh và xu hướng chuộng sản phẩm đã qua chế biến, đóng gói hoàn chỉnh – rất phù hợp với năng lực sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ, bên cạnh rủi ro về chiến sự là yêu cầu chứng nhận Kosher hoặc Halal đối với một số mặt hàng thực phẩm, tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt theo Liên minh châu Âu (EU) hoặc Mỹ và tập quán kinh doanh đòi hỏi giao dịch trực tiếp với nhà sản xuất. Một số vướng mắc kỹ thuật, chẳng hạn như sự khác biệt trong tên gọi khoa học của cá diêu hồng, cũng từng gây khó khăn cho doanh nghiệp khi xin phép nhập khẩu.
Trong năm qua, Thương vụ Việt Nam tại Israel đã tích cực đóng vai trò cầu nối, từ vận động các cơ quan chức năng sở tại hoàn tất thủ tục phê duyệt và thống nhất thời điểm có hiệu lực của VIFTA, đến kịp thời xử lý vấn đề cấp Giấy chứng nhận xuất xứ để doanh nghiệp được hưởng ưu đãi thuế ngay từ những lô hàng đầu tiên. Thương vụ cũng đã biên soạn và xuất bản nhiều bộ sổ tay hướng dẫn về tiêu chuẩn nhập khẩu, TBT, SPS và thường xuyên cập nhật quy định mới; đồng thời thu xếp cho nhiều đoàn doanh nghiệp Israel sang Việt Nam tìm nguồn cung thay thế trong bối cảnh đứt gãy chuỗi cung ứng khu vực.
Nói về triển vọng thời gian tới, Tham tán Lê Thái Hòa đánh giá VIFTA là hiệp định có ý nghĩa chiến lược, khi đây là FTA đầu tiên Việt Nam ký với một nước Trung Đông và cũng là FTA đầu tiên Israel ký với một nước ASEAN. Với nền tảng này, hợp tác kinh tế – thương mại song phương được kỳ vọng bứt phá mạnh trong giai đoạn 2025–2030. Các lĩnh vực được dự báo tăng trưởng mạnh gồm nông sản - thực phẩm chế biến, hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, cùng các ngành công nghệ cao như nông nghiệp thông minh, quản lý nước, năng lượng tái tạo, y tế và đổi mới sáng tạo – vốn là thế mạnh của Israel và cũng là nhu cầu phát triển của Việt Nam.
Ông Lê Thái Hòa cho rằng nếu doanh nghiệp hai nước chủ động tận dụng ưu đãi, tích cực khảo sát thị trường, tham dự hội chợ, tăng cường kết nối trực tiếp và đáp ứng đúng tiêu chuẩn kỹ thuật mới của Israel theo “nguyên tắc EU/Mỹ”, kim ngạch thương mại song phương hoàn toàn có thể sớm vượt mốc 4 tỷ USD trong thời gian tới. Bên cạnh đó, Thương vụ sẽ tiếp tục đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, cung cấp thông tin, tổ chức hội thảo, kết nối giao thương cũng như phối hợp tháo gỡ các điểm nghẽn kỹ thuật như vấn đề chứng nhận, tiêu chuẩn hay tên gọi sản phẩm nhằm đảm bảo doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng hiệu quả nhất những cơ hội mà VIFTA mang lại.