Người Ethiopia thần tượng Boeing

Khi Noelle Jalal còn bé, cô thường được bác dẫn tới sân bay quốc tế ở Addis Ababa để xem nhưng chiếc máy bay Boeing khổng lồ của hãng hàng không Ethiopian Airlines cất cánh, hạ cánh.

Nhiều năm liền, sân bay ở thủ đô Ethiopia này không chỉ là trung tâm với hành khách đi máy bay. Nó còn là điểm đến cuối tuần với những gia đình như Noelle – những người tới để xem những chiếc Boeing đầu tiên do người châu Phi điều khiển.

Các gia đình ở thủ đô thường đưa khách ngoại tỉnh tới ngắm tháp trong sân bay. Bố mẹ mua kẹo bông cho con cái và để chúng chạy nhảy quanh hàng lang ga sân bay. Noelle, một nhân viên hỗ trợ nhân đạo 30 tuổi sống ở Bờ Biển Ngà kể: “Mọi người mà tôi lớn lên cùng ở Addis Ababa đều đã tới sân bay. Sân bay rất gần gũi với tôi”. Với người Ethiopian, Boeing không chỉ là một nhà sản xuất máy bay. Cái tên Boeing đồng nghĩa với phi cơ bay lượn trên bầu trời.

Giờ đây, “mối tình” dài lâu với Boeing của người Ethiopian đang bị thử thách. Ngày 10/3, một chiếc Boeing 737 Max 8 đã rơi không lâu sau khi cất cánh ở Ethiopia. 5 tháng trước đó, một mẫu Boeing tương tự đã rơi ở Indonesia. Khi các điều tra viên đang xem xét khả năng lỗi thiết kế gây ra cả hai thảm họa, Boeing đang bị soi xét kỹ lưỡng.

Một phi công tên là Yonathan Menkir Kassa nói: “Người Ethiopian cứ nghĩ tới máy bay là nghĩ tới Boeing, giống như mọi người gọi mọi loại kem đánh răng là Colgate”.

Tuy nhiên, sau vụ việc ngày 10/3, nhiều người Ethiopia cho rằng Boeing là bên có lỗi. Một số người bắt đầu không tin tưởng Boeing nữa, lo rằng Boeing có thể tìm cách sử dụng sức mạnh để gây ảnh hưởng với hãng hàng không Ethiopian Airlines.

Tuần trước, người dân Ethiopia thở phào khi có tin hộp đen máy bay được đưa tới Pháp để phân tích chứ không phải là Mỹ, quê nhà của Boeing.

Khi toàn bộ dòng Boeing 737 Max 8 bị đình chỉ trên toàn thế giới, Boeing đối mặt vấn đề lớn hơn nhiều so với những gì người Ethiopia nghĩ lúc đầu. Một khi điều tra hoàn tất, Boeing có thể cần nỗ lực rất nhiều để khôi phục hình ảnh ở đất nước Ethiopia – nơi mà không ai có thể chiếm chỗ của Boeing.

Tại Ethiopia, thông tin về cuộc điều tra vụ tai nạn bị bưng bít. Ethiopian Airlines không tiết lộ gì nhiều. Báo chí không được tham gia các cuộc họp cung cấp thông tin của Bộ Giao thông.

Video về hiện trường vụ máy bay rơi tại Ethiopia (nguồn: Guardian)

Nhiều người cho rằng Boeing chịu trách nhiệm về vụ tai nạn nhưng có thể sẽ không ai kiện Boeing. Bà Abiya Yilma, một người mất họ hàng trong chuyến bay, nói: “Chúng tôi có thể làm gì chư? Chúng tôi phải chấp nhận số phận”.

Mối quan hệ 60 năm

Mối quan hệ giữa Ethiopian Airlines và Boeing hình thành từ những năm 1960, hơn 10 năm sau khi hãng hàng không được thành lập dưới quyền quản lý của hãng hàng không Trans World Airlines.

Lúc đầu, đội bay của Ethiopian Airlines chỉ gồm máy bay quân sự Douglas C-47. Tuy nhiên, hãng có kế hoạch tham vọng và muốn có máy bay kết nối Addis Ababa với châu Âu và thế giới. Các quan chức Ethiopia đã tới Mỹ để vận động Boeing bán máy bay cho mình.

Sau khi ký thỏa thuận 45 triệu USD đầu tiên để mua hai máy bay Boeing, Ethiopia cử hai phi công và 6 thành viên đội bảo dưỡng tới Mỹ và huấn luyện tại Seattle. 

Hãng đã có quan hệ với Boeing suốt 60 năm qua. Ethiopian Airlines là hãng hàng không đầu tiên ở châu Phi mua máy bay của Boeing nhờ tiền vay của Chính phủ Mỹ. Trong nhiều năm, hãng này đã duy trì quan hệ gần gũi với Boeing đến mức không mua máy bay nào của Airbus trong một thời gian dài.

Đội bay 108 chiếc của Ethiopian Airlines có tới 3/4 là Boeing. Dòng Max 8 được kỳ vọng sẽ là ngôi sao. Khi chiếc Max 8 đầu tiên được giao vào tháng 7/2018, Tổng giám đốc Ethiopia Airlines đã đích thân ra đón máy bay.

Giống như Boeing, Ethiopian Airlines từ lâu đã được ngưỡng mộ. Hãng này có đội phi cơ mới và vận hành một trường hàng không có uy tín. Cũng như người dân Ethiopia, hãng hàng không cũng chịu một đòn giáng nghiêm trọng với vụ tai nạn chết người.

Người Ethiopia đánh giá cao hãng hàng không quốc gia. Hãng này không chỉ là bộ mặt quốc gia đang phát triển. Nhiều năm qua, hãng là đường kết nối quan trọng với người Ethiopia với thế giới bên ngoài.

Ethiopian Airlines không chỉ là một hãng hàng không. Nó là một biểu tượng của một quốc gia mà niềm tự hào đang cất cánh, cho dù còn chật vật với nhiều khó khăn hàng ngày.

Người Ethiopia đọc tạp chí phát trên chuyến bay để biết về những điểm đến hấp dẫn. Giới trẻ trao đổi nhau những quyển tạp chí quý giá.

Khi có nhiều tiền hơn, người Ethiopia trong và ngoài nước đa số đều đặt chuyến bay của Ethiopian Airlines dù giá không phải là rẻ nhất. Người Ethiopia có thể phàn nàn về dịch vụ của hãng với nhau nhưng không bao giờ phàn nàn trước mặt người nước ngoài.

Theo New York Times, trong khi lòng trung thành của dân Ethiopia với hãng hàng không quốc gia không thay đổi thì hình ảnh của Boeing đã bị tổn hại trong mắt người dân nơi đây.