Kênh Al Jazeera dẫn báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy số ca nhiễm "vi khuẩn ác mộng" đã tăng gần 70% trong giai đoạn từ năm 2019 đến năm 2023. Các nhà nghiên cứu nhận định nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng này là vi khuẩn kháng thuốc mang "gien NDM" (New Delhi metallo-β-lactamase).

Vi khuẩn mang gien NDM từng được coi là "ngoại lai" và chỉ liên quan đến một số ít bệnh nhân, chủ yếu là ở bên ngoài Mỹ. Chỉ có kháng sinh nhóm carbapenem có thể chống lại một số "vi khuẩn ác mộng". Tuy nhiên, hiện tại, sự hiện diện của vi khuẩn mang gien NDM cũng có thể khiến chúng hoàn toàn mất hiệu quả.

Ngày 22/9, các nhà nghiên cứu đánh giá, mặc dù tổng số trường hợp nhiễm vi khuẩn kháng thuốc ở Mỹ vẫn ở mức thấp, nhưng đã tăng với tốc độ đáng báo động trong những năm gần đây.

Nhà nghiên cứu David Weiss tại Đại học Emory cho biết: "Sự gia tăng của vi khuẩn mang gien NDM ở Mỹ là mối nguy hiểm nghiêm trọng và rất đáng lo ngại". Các nhà nghiên cứu đã tiếp cận dữ liệu từ 29 tiểu bang về các trường hợp nhiễm vi khuẩn kháng carbapenem. Họ cho biết đã có 4.341 trường hợp nhiễm vi khuẩn kháng carbapenem tại các tiểu bang này vào năm 2023, trong đó có 1.831 trường hợp mang gien NDM.

Tình trạng kháng thuốc xảy ra khi vi khuẩn tự phát triển những cách thức mới để tự vệ trước các loại thuốc được sử dụng để tiêu diệt chúng. Việc lạm dụng kháng sinh đã góp phần dẫn đến sự gia tăng này. Những trường hợp không hoàn thành liệu trình kháng sinh được kê đơn hoặc nhận được đơn thuốc không cần thiết… có thể khiến vi khuẩn "quen" với thuốc kháng sinh và phát triển khả năng kháng thuốc.

Vi khuẩn kháng thuốc sau đó có thể sống sót và lây lan gien sang các vi khuẩn khác. Tỷ lệ nhiễm vi khuẩn kháng carbapenem ở Mỹ đã tăng từ mức dưới 2 trường hợp/100.000 người vào năm 2019 lên hơn 3 trường hợp/100.000 người vào năm 2023 - tăng 69%.

Trong khi đó, tỷ lệ các trường hợp mắc vi khuẩn mang gien NDM đã tăng từ khoảng 0,25 lên khoảng 1,35/100.000 người - tăng 460%. Nhiều khả năng một số người nhiễm vi khuẩn mang gien NDM mà không được phát hiện, điều này có thể dẫn đến sự lây lan trong cộng đồng. Các bệnh nhiễm trùng thông thường như nhiễm trùng đường tiết niệu cũng có thể trở nên nguy hiểm hơn nếu không được điều trị.

Theo các chuyên gia, xu hướng gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn kháng thuốc tại Mỹ có thể liên quan đến đại dịch COVID-19. "Trong giai đoạn đại dịch, việc sử dụng kháng sinh đã tăng mạnh mẽ, bởi vậy điều này có thể phản ánh tình trạng kháng thuốc ngày càng nhiều", nhà nghiên cứu Jason Burnham tại Đại học Washington đánh giá.

Vi khuẩn mang gien NDM không chỉ là vấn đề ở Mỹ mà cũng xuất hiện ở nhiều nơi khác trên thế giới, mặc dù tỷ lệ lưu hành khác nhau tùy theo khu vực. Ở Nam Á, chúng xuất hiện nhiều tại Ấn Độ và Pakistan. Các yếu tố góp phần lây lan bao gồm việc lạm dụng kháng sinh, bệnh viện quá tải... Bên cạnh đó, vi khuẩn mang gien NDM còn hiện diện ở một số quốc gia châu Âu như Hy Lạp, Italy và Thổ Nhĩ Kỳ. Tại châu Mỹ Latinh, chúng đang là mối lo ngại mới nổi, đặc biệt là ở Brazil và Argentina, nơi đã ghi nhận một số đợt bùng phát vào năm 2021 và 2022.

Nhìn chung, các quốc gia có hệ thống y tế hạn chế hoặc chính sách bán thuốc kháng sinh lỏng lẻo có nhiều khả năng gặp khó khăn hơn với các bệnh nhiễm vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Do vi khuẩn có khả năng lây lan nhanh và dễ lây truyền qua người, thực phẩm và động vật, các chuyên gia nhấn mạnh rằng đây là vấn đề an ninh y tế toàn cầu, chứ không giới hạn ở một khu vực cụ thể.