Việc tuyển sinh riêng sẽ chưa bắt buộc phải áp dụng ngay trong năm nay nhưng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những "tính toán" cụ thể về đường đi nước bước cho hành trình này.

Nhiều cơ hội cho học sinh

Các trường sẽ được tự chủ trong công tác tuyển sinh, những trường chưa đủ điều kiện chuyển đổi có thể tiếp tục thi theo hình thức “3 chung” do Bộ Giáo dục và đào tạo tổ chức. Đó là những điểm mới trong mùa tuyển sinh cao đẳng, đại học năm 2014 và cũng là những vấn đề nóng được Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga, cùng đại diện các vụ, cục trực thuộc Bộ, tập trung giải đáp tại buổi đối thoại do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng 26/12, tại Hà Nội.

Việc tuyển sinh riêng sẽ giúp các trường tự xác định phương thức thi phù hợp với ngành nghề, mục tiêu đào tạo.Phương Vy - TTXVN

Thứ trưởng Bùi Văn Ga cho rằng, cho phép các trường tuyển sinh riêng tức là ngành đang thực hiện giao quyền tự chủ cho nhà trường. "Tuyển sinh là công việc chuyên môn, nên cũng cần nghiên cứu giao cho các nhà trường chủ động thực hiện. Điều này phù hợp với xu thế đổi mới giáo dục đại học, phù hợp với các quy định hiện hành và xu thế chung của thế giới", Thứ trưởng Ga nhấn mạnh.

Cũng theo Thứ trưởng Ga, cách tuyển sinh đổi mới cũng sẽ góp phần định hướng cho cách dạy và học ở bậc phổ thông, đại học, cao đẳng; chuyển từ cung cấp kiến thức cho học sinh sang hướng dẫn học sinh phát huy năng lực, phẩm chất, kiểm tra năng lực của học sinh thay vì kiểm tra kiến thức thuộc lòng. "Với việc giao quyền tuyển sinh cho các nhà trường, cách tuyển sinh riêng sẽ khác trước đây, khác cơ bản về cách ra đề thi, phương thức thi. Cách đánh giá, xét tuyển không còn là kiểm tra kiến thức như trước đây mà là kiểm tra năng lực học sinh.

Các trường được tự nghĩ cách tuyển sinh", Thứ trưởng Ga chia sẻ. "Khi thực hiện tuyển sinh riêng, học sinh sẽ có nhiều cơ hội, bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo không bắt buộc các trường phải tuyển sinh theo khối, cũng không bắt buộc phải thi tất cả các môn. Một số trường có thể tổ chức thi một môn sau đó phỏng vấn, kiểm tra năng lực, kiến thức tổng hợp... Về cơ bản cách thi sẽ đa dạng hơn, giúp cho học sinh có nhiều cơ hội thể hiện sở trường của mình cho dù học sinh đó chỉ giỏi 1 - 2 môn. Song, học sinh cũng không thể học “lệch” bởi phải có kiến thức tổng hợp, biến các kiến thức được học thành kiến thức của bản thân".

Khác với lo lắng hiện nay của nhiều trường cũng như nhiều học sinh, theo Thứ trưởng Ga, việc tuyển sinh riêng sẽ được thực hiện từng bước theo lộ trình để thí sinh làm quen với cách học mới, cách thi mới và đổi mới cách học, các trường cũng có thời gian chuẩn bị lực lượng, kế hoạch, chiến lược đầu tư, tránh gây xáo trộn và lo lắng cho phụ huynh, học sinh, cho xã hội. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề ra lộ trình 3 năm để học sinh quen dần, thích nghi với cách thi này. Bộ cũng rất mở trong việc cho các trường chọn một số ngành tuyển sinh riêng, các ngành khác vẫn được tổ chức thi theo phương pháp “3 chung”.

Nhiều hướng mở cho các trường

Với lộ trình 3 năm, rõ ràng các trường vẫn có thể theo phương án tuyển sinh "truyền thống" trong năm 2014. Và trên thực tế, cũng chưa nhiều trường "dám" mạo hiểm ngay từ năm nay.

Tới thời điểm hiện tại, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhận được đề án tổ chức thi riêng năm 2014 của 17 trường. Tuy nhiên, theo đại diện Bộ cho biết, trừ ĐH Quốc gia Hà Nội trình phương án tuyển sinh riêng theo hướng đánh giá năng lực học sinh, còn đa số các trường đều đưa ra phương án xét tuyển và dựa vào điểm thi “3 chung” do Bộ GD - ĐT tổ chức (tức là vẫn theo cách làm lâu nay). PGS.TS Bùi Thiện Dụ, Hiệu trưởng ĐH Dân lập Phương Đông cho rằng, để tổ chức một kỳ thi riêng không phải là dễ, bởi rất nhiều khâu đi kèm, đòi hỏi phải có nguồn lực, vật lực.

Trong bối cảnh hiện tại, ĐH Dân lập Phương Đông vẫn theo phương án “ba chung” của Bộ, mặc dù cũng đang tích cực chuẩn bị những phương án cho việc thi riêng. Tương tự, PGS. TS Đinh Xuân Khoa, Hiệu trưởng ĐH Vinh cho rằng, một trong những khâu khó khăn nhất của việc tuyển sinh là việc làm đề thi. "Trong khi quy định của Bộ là nếu trường không thể tự ra đề thì sẽ không được tuyển sinh riêng trong năm 2014, vì vậy chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục phương án “ba chung”, PGS.TS Đinh Xuân Khoa nhấn mạnh.

Với trường duy nhất đang quyết tâm thí điểm là ĐH Quốc gia Hà Nội, phương án là thay kỳ thi “ba chung” bằng phương án kiểm tra năng lực của thí sinh. "Cách đánh giá, kiểm tra năng lực sẽ hoàn toàn khác với một kỳ thi. Thí sinh có thể tham gia việc đánh giá năng lực nhiều lần trong năm, không bị phụ thuộc vào kỳ thi cố định duy nhất như hiện nay. Thí sinh cùng làm chung một “gói” câu hỏi và kết quả đánh giá sẽ kiểm tra được cùng lúc năng lực của nhiều thí sinh. Các khoa, các ngành đào tạo cần năng lực nào nhiều hơn sẽ tập trung chọn lựa những thí sinh được điểm đánh giá cao về năng lực đó từ bài test (kiểm tra)", đại diện trường ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết.

"Các trường không nên e ngại với phương án tuyển sinh riêng này. Bởi Bộ đã rất "mở" cho phương án tuyển sinh riêng như cho các trường tự xác định môn thi không cần theo khối, ngành, đồng thời, tự xác định phương thức thi phù hợp với ngành nghề mục tiêu đào tạo. Một trường cũng có thể tuyển sinh riêng một số ngành như ĐH Quốc gia có thể tuyển sinh riêng chương trình tiên tiến, chất lượng cao. Các trường y có thể kết hợp thành một nhóm tuyển sinh riêng. Thí sinh có thể lựa chọn, nhiều cơ hội hơn. Mục tiêu cuối cùng là phục vụ công tác đổi mới, kiểm tra năng lực yêu cầu học theo phương pháp phát triển năng lực tư duy", Thứ trưởng Bùi Văn Ga chia sẻ.

Chu Thanh Vân - Lê Vân