Tổng thống Donald Trump đã bác bỏ thương vụ nhà đầu tư Trung Quốc mua lại công ty sản xuất chất bán dẫn của Mỹ với lý do quan ngại về an ninh quốc gia. Đây là một động thái hiếm hoi cho thấy chính quyền Mỹ có thể kiểm soát chặt chẽ hơn đối với tham vọng của Trung Quốc nhằm mua lại các công ty của Mỹ.
Văn phòng Lattice Semiconductor tại San Jose, California. |
Ngày 13/9, Nhà Trắng cho biết quyết định ngăn cản thương vụ mua lại Lattice Semiconductor xuất phát từ chính các sản phẩm của công ty này bởi sự toàn vẹn của ngành bán dẫn là hết sức thiết yếu đối với Mỹ. Mỹ cũng quan ngại về quan hệ mật thiết giữa bên mua với chính quyền Bắc Kinh bởi trong nhóm đầu tư có Tổng công ty Quỹ đầu tư mạo hiểm Trung Quốc thuộc sở hữu của các thực thể do nhà nước Trung Quốc tài trợ.
Theo tờ New York Times, quyết định trên của Tổng thống Trump cũng phát đi tín hiệu không mấy lạc quan đối với các thương vụ của Trung Quốc đang bị Ủy ban Đầu tư nước ngoài Mỹ (Cfius) giám sát. Ủy ban này là nhóm hỗn hợp gồm thành viên của nhiều cơ quan khác nhau, chủ yếu hoạt động bí mật, có chức năng giám sát các vụ mua lại công ty Mỹ của các nhà đầu tư nước ngoài và đưa ra đề xuất đối với tổng thống. Ủy ban này cũng đang xem xét đề xuất mua lại công ty MoneyGram International của công ty tài chính Ant Financial thuộc Tập đoàn Alibaba – Trung Quốc.
Dòng tiền Trung Quốc đổ vào Mỹ thời gian qua làm dấy lên quan ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với chiến lược doanh nghiệp của Mỹ. Giới quan sát đặc biệt lo ngại rằng Trung Quốc đang tập trung vào các ngành công nghiệp nhạy cảm như công nghệ của Mỹ. Các quan chức Nhà Trắng cũng như nghị sỹ Cộng hòa và Dân chủ đang thúc đẩy đưa ra những quy định mới nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn đối với các thương vụ mua lại công ty Mỹ của nhà đầu tư nước ngoài thông qua việc trao quyền nhiều hơn cho Cfius.
Thương vụ mua lại công ty bán dẫn Lattice cũng là phép thử đối quan hệ kinh tế, ngoại giao Mỹ - Trung dưới thời Tổng thống Trump. Quyết định ngăn cản thương vụ mua lại Lattice của Tổng thống Trump là “đòn đánh” trực diện vào chính sách công nghiệp của Trung Quốc. Trung Quốc đang tìm cách mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, đồng thời tham vọng trở thành nước đi đầu trong các ngành công nghiệp tiên tiến.
Chương trình đầy tham vọng “Made in China 2025” được thiết kế để hỗ trợ toàn diện và cung cấp các khoản vay ưu đãi cho một số ngành công nghiệp tiên phong hướng tới thành lập các “ông lớn” bản địa Trung Quốc có thể cạnh tranh với các doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ. Ngành công nghiệp bán dẫn được ưu tiên cao trong chương trình này. Trong khi hướng tới sản xuất và thiết kế chíp, các nhà đầu tư Trung Quốc cũng tìm cách mua lại các công ty sản xuất chip nước ngoài và hợp tác với các công ty công nghệ hàng đầu của phương Tây.
Thương vụ mua lại Lattice nằm trong tính toán chiến lược của Trung Quốc. Theo thông báo tháng 11/2016, công ty tư nhân Canyon Bridge Capital Partners, có trụ sở tại Palo Alto, California và vốn thành lập từ Trung Quốc, sẽ mua lại Lattice với giá 1,3 tỷ USD. Ngay lập tức Cfius đưa ra cảnh báo đối với thương vụ này. Mặc dù quá trình giám sát thương vụ diễn ra bí mật nhưng ngày 1/9 vừa qua, Lattice tiết lộ rằng Cfius dự kiến đề xuất Tổng thống Trump ngăn chặn thương vụ này.
Lattice đã đệ đơn kiến nghị lên Tổng thống Trump và sẵn sàng đưa ra đề xuất nhằm giải quyết các quan ngại then chốt liên quan đến an ninh quốc gia Mỹ. Tuy nhiên, ngày 13/9, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin, Chủ tịch Cfius, khẳng định đề xuất của Ủy ban về thương vụ Lattice là “phù hợp với cam kết của chính quyền Mỹ về việc sẽ áp dụng tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia Mỹ. Cfius và Tổng thống đánh giá rằng thương vụ Lattice gây ra nguy cơ đối với an ninh quốc gia Mỹ và không thể giải quyết thông qua sự xoa dịu nào đó”.