Đã thành thông lệ, vào ngày mồng 6 tháng Giêng (âm lịch), người dân Cổ Loa và du khách thập phương lại nô nức trẩy hội Cổ Loa (xã Cổ Loa, huyện Đông Anh, Hà Nội). Ngay từ sáng sớm, khắp đường làng ngõ xóm Cổ Loa đã rực rỡ cờ quạt, người dân trong làng, từ các cụ già đến em nhỏ, đều nô nức trẩy hội.

Các thành viên hội đồng bát xã thực hiện nghi thức tế lễ đức vua An Dương Vương tại lễ hội Cổ Loa.

Theo truyền thuyết, ngày mồng 6 tháng Giêng (âm lịch) là ngày vua An Dương Vương tức vị lên ngôi hoàng đế. Từ đó đến nay, trải qua hơn 2.000 năm lịch sử, cứ đến ngày mồng 6 tháng Giêng, nhân dân “bát xã” Loa Thành lại tổ chức lễ hội để ghi nhớ công ơn vua An Dương Vương, vị anh hùng dân tộc, người có công sáp nhập Âu Việt - Lạc Việt thành quốc gia Âu Lạc anh hùng, mở mang bờ cõi xuống đồng bằng, miền biển, dựng kinh đô Cổ Loa. Mặc dù phải làm chứng cho một câu chuyện buồn về sự mất cảnh giác để đất nước rơi vào tay giặc, song trải qua thời gian, thành Cổ Loa vẫn luôn là niềm tự hào của người Việt Nam về lịch sử chống ngoại xâm. Hàng năm, cứ đến ngày mồng 6 tháng Giêng âm lịch, nhân dân Cổ Loa và du khách thập phương lại về dâng hương tưởng niệm vua An Dương Vương và tổ chức trọng thể lễ hội đền Cổ Loa.

Lễ hội Cổ Loa năm nay được tổ chức trang trọng trong quần thể di tích Cổ Loa. Sau lời khai mạc và lễ dâng hương của Ban tổ chức và khách mời, trong nền nhạc của phường bát âm, các nghi lễ được tổ chức hết sức trang trọng. Mở đầu là nghi thức tế lễ và đọc mật khẩn chiếu trên nhất của đoàn anh cả Quậy. Theo văn bia và truyền thuyết, vào thế kỷ thứ III trước Công Nguyên, tổ tiên làng Quậy ngày nay là người dân chính gốc trên mảnh đất bát xã Loa Thành. Khi vua An Dương Vương dựng đô và thực hiện xây đắp thành Cổ Loa, tổ tiên làng Quậy theo lệnh vua đã chuyển cư lập trang Hà Hào, tức làng Quậy ngày nay. Ngày mồng 6 tháng Giêng, ngày vua An Dương Vương tức vị lên ngôi Hoàng đế, nhân dân làng Quậy vinh dự được vua ban cho vào chúc vua đầu tiên. Từ đó đến nay, trải qua hơn 2.000 năm lịch sử, Cổ Loa và làng Quậy vẫn thực hiện lời tiên đế để lại.

Tiếp theo đó là nghi thức tế lễ của hội đồng bát xã Loa Thành gồm: Cổ Loa, Thư Kưu, Văn Thượng, Mạch Tràng, Sằn Giã, Ngoại Sáp, Đài Bi, Cầu Cả. Sau đó đến chương trình nghênh rước kiệu của hội đồng bát xã Loa Thành. Đi đầu là kiệu của đơn vị Cổ Loa, đây là kiệu Minh Đính, rước bài vị vua An Dương Vương. Tiếp theo là kiệu của Văn Thượng, Mạch Tràng, Sằn Giã, Ngoại Sáp, Đài Bi, Cầu Cả, Thư Kưu, rước từ sân Rồng Thượng, xuống sân Rồng Trung, Rồng Hạ, đi vòng quanh hồ Ngọc Tỉnh. Đến ngã tư trung tâm lễ hội, đoàn Cổ Loa rước kiệu vua về đền Thượng, rước kiệu văn về đình Ngự triều Di Quy, còn các đoàn khác rước kiệu về đình làng mình. Trong suốt những ngày sau, 8 thôn (bát xã) thay nhau tổ chức lễ hội tại đình làng, kéo dài đến hết 18 tháng Giêng âm lịch.

Ông Nguyễn Quốc Trung, Chủ tịch UBND xã Cổ Loa, Trưởng ban tổ chức lễ hội Cổ Loa cho biết: “Năm nay, BTC lễ hội Cổ Loa được thành lập từ sớm, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng tiểu ban, nên công tác quản lý lễ hội, sắp xếp hàng quán cũng như công tác vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm được chú trọng. Công tác đảm bảo an ninh, trật tự tại lễ hội cũng được coi trọng. Để tránh ùn tắc giao thông, BTC đã cho lập 51 chốt từ cổng thành trung vào đến khu vực diễn ra lễ hội. Huy động 300 chiến sỹ quân đội, công an và dân phòng tại địa phương làm công tác bảo vệ trật tự an ninh. Các chiến sỹ công an thường xuyên túc trực, bảo vệ ở những khu vực đông khách thập phương lễ để hạn chế tệ nạn trộm cắp, móc túi… Những trò tôm cua cá, cờ bạc trá hình không còn xuất hiện. Riêng trong ngày chính hội mùng 6 tháng Giêng, lễ hội Cổ Loa đã đón trên 2 vạn khách thập phương trẩy hội”.

Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, tại các khu vực quanh đền Cổ Loa còn diễn ra nhiều hoạt động văn hóa thể thao thu hút đông đảo người xem. Một trong những hoạt động thể thao đặc biệt, thu hút đông đảo du khách trong lễ hội Cổ Loa năm nay là giải bóng chuyền tranh cúp Loa Thành, với sự tham gia thi đấu của 8 đội trong và ngoài huyện. Một trò chơi độc đáo là thi bắn nỏ cũng được làm mới để thu hút du khách. Theo đó, những người tham gia bắn nỏ sẽ đội mũ lông, đóng khố như ngày xưa… Ngoài ra, còn có nhiều trò chơi dân gian như đấu vật nam, nữ, cờ người, kéo lửa thổi cơm thi, hát chèo, cải lương, diễn tuồng cổ, hát quan họ, múa rối nước…

Bài và ảnh: Phương Hà