Phong trào tạo sự lan tỏa

Thực hiện triển khai các đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, từ tháng 4/2025, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã phát động phong trào khơi dậy tinh thần sáng tạo, sáng kiến tại Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) các địa phương.

Từ đây, phong trào lao động sáng tạo đã thực sự tạo được sức lan tỏa mạnh mẽ trong các tầng lớp công nhân, người lao động, không chỉ làm lợi hàng trăm tỷ đồng cho doanh nghiệp mà còn góp phần nâng cao năng suất, chất lượng lao động, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Điển hình như tại Đà Nẵng, anh Dương Văn Đãm tại Công ty TNHH Lovepop Việt Nam đã thiết kế và triển khai hệ thống cấp liệu và bộ gắp giấy tự động. Đây là một sáng kiến không chỉ giúp giảm thiểu nhân công mà còn làm tăng năng suất đáng kể, đặc biệt là khi công ty cần đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ khách hàng quốc tế. Sáng kiến này còn giúp công ty giảm được 30% chi phí nhân công, cho thấy vai trò quan trọng của đổi mới sáng tạo trong nâng cao hiệu quả sản xuất.

Còn tại Nghệ An, từ năm 2023 đến nay, đã có 137 lượt đoàn viên và người lao động được Tổng LĐLĐ Việt Nam tặng Bằng Lao động sáng tạo. Các sáng kiến từ công nhân như kỹ sư Tô Quang Thực tại Công ty Xi măng Tân Thắng đã giúp cải thiện quy trình sản xuất, tăng năng suất lao động trong khi giảm thiểu tác động đến môi trường.

Tại triển lãm “Hành trình sáng tạo - Khát vọng vươn mình” do Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức mới đây, những thành quả sáng tạo của người lao động khiến người xem thán phục như: Sản phẩm nghiên cứu và chế tạo, lập trình, cải tiến máy thùa tròn điện tử dịch khuyết tự động theo chương trình cài đặt của nhóm tác giả Phạm Văn Thuần, Nguyễn Phụ Dũng thuộc Công ty May 10. Hay mô hình giàn khoan tự nâng Tam Đảo 05 đã khẳng định tài trí của đội ngũ kỹ sư Việt Nam...

Kỹ sư Phan Tử Giang, đại diện nhóm tác giả công trình cho biết, nếu như giàn Tam Đảo 03 phải thuê tổng cộng 43.000 giờ làm việc của các chuyên gia nước ngoài, giàn Tam Đảo 05 chỉ còn 11.000 giờ, nâng cao giá trị nội địa hóa đạt 76 triệu USD, chiếm 39% trong tổng số 202 triệu USD giá trị công việc.

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng vào thị trường quốc tế, việc khuyến khích đổi mới sáng tạo trong công nhân và người lao động đã trở thành một yếu tố quan trọng để nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm và đảm bảo sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp hiện nay đã nhận thức rõ vai trò của khoa học công nghệ và sáng tạo trong sản xuất, không chỉ giúp họ giữ vững sức cạnh tranh mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế.

Công ty Cổ phần Quốc tế Phong Phú là một ví dụ điển hình trong việc phát triển phong trào lao động sáng tạo. Năm 2023, công ty đã có hơn 900 sáng kiến cải tiến kỹ thuật tham gia chương trình “1 triệu sáng kiến” của Tổng LĐLĐ Việt Nam. Các sáng kiến này không chỉ giúp nâng cao năng suất lao động mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm ổn định, với mức tăng năng suất trung bình từ 5 - 7%.

Bên cạnh việc khuyến khích sáng tạo, các doanh nghiệp hiện nay còn tích cực áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất. Công ty Cổ phần Giải pháp kỹ thuật ý tưởng, với chiến lược lấy khoa học công nghệ làm đòn bẩy phát triển, đã ứng dụng hệ thống số hóa trong quản lý nội bộ, từ quy trình vận hành đến các dự án, giúp tối ưu hóa và rút ngắn thời gian xử lý công việc. Đồng thời, công ty cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT) và trí tuệ nhân tạo (AI) trong sản xuất, mở ra tiềm năng phát triển mới.

Lan tỏa mạnh mẽ Nghị quyết 57

Theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và áp dụng các công nghệ tiên tiến là những yếu tố then chốt để tăng trưởng bền vững. Phong trào lao động sáng tạo cần được triển khai rộng rãi và mạnh mẽ hơn nữa, để không chỉ giúp doanh nghiệp gia tăng năng suất mà còn góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế số, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia.

Phong trào lao động sáng tạo đã và đang phát triển mạnh mẽ ở nhiều địa phương, tạo ra hiệu ứng tích cực không chỉ đối với doanh nghiệp mà còn với toàn xã hội. TViệc kết hợp giữa đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển bền vững sẽ là chìa khóa quan trọng để Việt Nam thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trong những năm tới, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam đang đứng thứ 44 trong bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025, với điểm số 37,1, duy trì vị trí ổn định so với năm trước. Đổi mới sáng tạo được xác định là động lực quan trọng để Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách để thúc đẩy ĐMST, trong đó có Nghị quyết số 57-NQ/TW về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đặt mục tiêu đến năm 2045, Việt Nam nằm trong nhóm 30 quốc gia dẫn đầu.

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, Chính phủ Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách và cơ chế hỗ trợ ĐMST. Một trong những chính sách quan trọng là Nghị định số 97/2025/NĐ-CP, ban hành ngày 5/5/2025, quy định về cơ chế, chính sách khuyến khích ĐMST tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) nay thuộc Bộ Tài chính. Nghị định này cung cấp ưu đãi về thuế, tài chính và hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu tại NIC.

Bên cạnh đó, Nghị định số 249/2025/NĐ-CP, ban hành ngày 19/9/2025, quy định về cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, ĐMST và chuyển đổi số. Nghị định này tạo điều kiện thuận lợi để thu hút nhân tài trong và ngoài nước, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ ĐMST.

ĐMST không chỉ tập trung ở lĩnh vực công nghệ cao mà còn được ứng dụng rộng rãi trong các ngành kinh tế chủ lực của Việt Nam. Trong nông nghiệp, nhiều mô hình sản xuất nông sản ứng dụng công nghệ cao đã được triển khai, như trồng rau sạch trong nhà kính, sử dụng hệ thống tưới tự động và cảm biến thông minh để giám sát môi trường.

Trong công nghiệp, nhiều doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất, như sử dụng robot tự động trong dây chuyền lắp ráp, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý chất lượng và bảo trì thiết bị. Điều này giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm.

Trong dịch vụ, các mô hình kinh doanh mới dựa trên nền tảng số đã phát triển mạnh mẽ, như thương mại điện tử, dịch vụ tài chính số, giáo dục trực tuyến và du lịch thông minh. Các mô hình này không chỉ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Mặc dù ĐMST đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng vẫn còn một số thách thức cần giải quyết. Một trong những thách thức lớn là thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao trong khoa học, công nghệ và ĐMST. Để khắc phục tình trạng này, Chính phủ tiếp tục đầu tư vào giáo dục và đào tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM).

Một thách thức khác là thiếu sự liên kết giữa doanh nghiệp, viện, trường và tổ chức nghiên cứu. Để giải quyết vấn đề này, cần xây dựng và phát triển các cụm đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển giao công nghệ và thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Ngoài ra, cần hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách để hỗ trợ ĐMST, như xây dựng hệ thống sở hữu trí tuệ hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho đăng ký và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, cũng như thúc đẩy hợp tác công - tư trong lĩnh vực ĐMST.

Với những kết quả đạt được và các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, ĐMST đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Theo dự báo, trong giai đoạn 2025 – 2030, tỷ trọng đóng góp của kinh tế số vào GDP sẽ tăng từ 18,3% lên 30 – 35%, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ số và thương mại điện tử.