Nhân lên niềm vui

Ngày 1/7/2025, Luật BHXH năm 2024 chính thức có hiệu lực, tạo dấu mốc pháp lý khi hàng triệu lao động tự do trên khắp mọi miền đất nước có thể được hưởng chế độ thai sản nhờ tham gia BHXH tự nguyện. Ở Hà Tĩnh, những trường hợp đầu tiên được hưởng chế độ này đã kể lại những câu chuyện xúc động, lan tỏa niềm tin mạnh mẽ về tính ưu việt của chính sách.

Chị Đào Thị Mỹ (Tổ dân phố Hồng Hà, phường Trần Phú, tỉnh Hà Tĩnh) đã có thời gian tham gia BHXH tự nguyện được 5 năm. Với chị, khi mới tham gia, mục đích duy nhất chỉ nhằm có lương hưu khi về già, chứ chưa bao giờ nghĩ tới việc một ngày nào đó mình sẽ được hưởng chế độ thai sản từ chính sách này.

Ngày 14/7/2025, chị Mỹ sinh con, đó là ngày chị gọi là “may mắn kép”, vì từ ngày 1/7/2025, trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện mới chính thức có hiệu lực. “Nếu tôi sinh sớm hơn thì có lẽ sẽ không được hưởng chế độ này. Số tiền không lớn, nhưng đó là sự quan tâm kịp thời, là nguồn động viên rất lớn, để tôi thêm tin tưởng và tiếp tục đồng hành lâu dài với BHXH tự nguyện”, chị Mỹ chia sẻ. Cũng chính từ suy nghĩ ban đầu chỉ “đóng để có lương hưu”, giờ đây chị Mỹ đã nhận ra BHXH tự nguyện chính là người bạn đồng hành cùng mình trong suốt cuộc đời.

Trường hợp chị Tòng Thị Thảo (Tổ dân phố Tân Quý, phường Trần Phú, Hà Tĩnh) lại có chút đặc biệt hơn. Sau khi dừng đóng BHXH bắt buộc từ đầu năm 2025, chị được chồng là anh Trương Văn Hưng động viên chuyển sang tham gia tiếp BHXH tự nguyện. Không chỉ lo cho mình (anh Hưng đã tham gia được 2 năm), anh Hưng còn làm thủ tục và trực tiếp đóng cho vợ để những mong sau này vợ mình được bảo vệ bởi chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước. Khoảnh khắc nhận khoản tiền trợ cấp thai sản, chị Thảo rất vui mừng, còn anh Hưng thì thêm niềm tin vào sự lựa chọn đúng đắn của mình.

Còn chị Trần Thị Lệ Hoa xã Trà Liên, TP. Đà Nẵng, vừa có niềm vui “kép” khi vừa chào đón đứa con của mình ra đời, vừa nhận 2 triệu đồng tiền trợ cấp thai sản từ việc tham gia BHXH tự nguyện. “Với khoản tiền không quá lớn nhưng lại vô cùng ý nghĩa, khoản tiền này góp phần giúp gia đình chị giảm bớt gánh nặng chi phí trong giai đoạn chăm sóc con nhỏ, đồng thời khẳng định tính nhân văn sâu sắc của chính sách BHXH tự nguyện”, chị Hoa vui mừng chia sẻ.

Chị Hoa cho biết: “Tôi tham gia BHXH tự nguyện từ năm 2022. Ban đầu tôi chỉ tham gia BHXH tự nguyện với mong muốn sau này có lương hưu. Không ngờ mình còn được hưởng thêm chế độ thai sản. Tôi thực sự rất vui mừng vì khoản hỗ trợ này giúp trang trải thêm chi phí khi sinh con”.

Theo BHXH cơ sở Trà My, ngay sau khi tiếp nhận thông tin, viên chức BHXH cơ sở đã trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ chị Hoa hoàn tất các thủ tục cần thiết. Chỉ trong vòng 3 ngày làm việc, chị đã nhận đủ 2 triệu đồng tiền trợ cấp thai sản. Đây không chỉ niềm vui riêng chị Hoa và gia đình, mà còn là minh chứng rõ nét cho tính nhân văn của chính sách BHXH.

Tại tỉnh Đồng Tháp, có lẽ chị Nguyễn Thị Ngọc Mai, ngụ tại ấp Mới, xã Long Định, là người đầu tiên của tỉnh này được hưởng chế độ thai sản khi tham BHXH tự nguyện. Bởi sau 4 ngày Luật BHXH 2024 có hiệu lực thì ngày 5/7/2025 chị đã được hưởng chế độ này.

Chị Mai hiện làm nghề dệt chiếu, dù thu nhập không ổn định. Nhưng với chính sách mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, chị đã chủ động đăng ký tham gia từ tháng 5/2020. Sau hơn 5 năm tham gia BHXH tự nguyện liên tục, chị chỉ có ý nghĩ duy nhất là mình nghề tự do, tích lũy để già có lương hưu.

Đến nay, chị Mai đã có gia đình và mới có con. Chị Mai đủ điều kiện để được hưởng chế độ thai sản theo quy định mới của Luật BHXH. Đây là thành quả của sự nỗ lực không chỉ từ phía cá nhân người lao động mà còn từ cơ quan BHXH trong việc tuyên truyền, vận động và hỗ trợ người dân hiểu rõ quyền lợi của mình.

Chị Mai chia sẻ: “Tôi rất bất ngờ và xúc động khi biết mình đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản. Làm nghề tự do, trước đây tôi nghĩ mình không thể có được những quyền lợi như công nhân, viên chức. Nay thì khác rồi, tôi cảm thấy an tâm hơn khi có BHXH đồng hành”.

Quy định mang đầy tính nhân văn

Theo đánh giá của các chuyên gia về luật, một trong những điểm đột phá nhất của Luật BHXH 2024 là việc bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện.

Thực hiện tinh thần của Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 về việc từng bước mở rộng BHXH tự nguyện sang các chế độ khác ngoài hưu trí, tử tuất, Luật BHXH 2024 đã giải quyết một trong những nguyên nhân khiến số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp, thiếu các chế độ ngắn hạn hấp dẫn.

Đơn cử như trường hợp của chị Nguyễn Thị Hồng trú tại phường Phan Thiết, tỉnh Lâm Đồng, sinh con vào ngày 2/10/2025. Chị làm công nhân may tại công ty may mặc nên được hưởng thai sản trong BHXH bắt buộc, nhưng bất ngờ là chồng chị tham gia BHXH tự nguyện cũng được hưởng chế độ thai sản khi vợ sinh con.

“Trước đây tôi cũng làm công nhân may cùng vợ, nhưng sau đó tôi nghỉ việc và mới tham gia BHXH tự nguyện từ tháng 4/2024. Chỉ nghĩ là tham gia BHXH tự nguyện mai sau già có lương hưu để không phụ thuộc vào con cái, nhưng không ngờ nhận được cả tiền thai sản. Vậy là lại có thêm 2 triệu tiền mua bỉm, sữa cho con”, anh Đỗ Văn Ngọc - chồng chị Hồng, cho biết

Theo Luật BHXH năm 2024, người lao động tham gia BHXH tự nguyện (bao gồm cả lao động nữ và lao động nam) khi sinh con hoặc có vợ sinh con, nếu đáp ứng đủ điều kiện (đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con) thì được hưởng trợ cấp bằng 2 triệu đồng cho mỗi con được sinh ra và mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên lưu trong tử cung, thai mất trong khi chuyển dạ. Trường hợp cả cha và mẹ cùng đóng BHXH tự nguyện thì chỉ được hưởng 1 người.

Kinh phí thực hiện trợ cấp này sẽ do ngân sách nhà nước bảo đảm, và Chính phủ sẽ quyết định điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.

Những quy định mới về chế độ thai sản trong Luật BHXH 2024 không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho người lao động mà còn thể hiện sự tiến bộ trong chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.

Việc mở rộng đối tượng, linh hoạt trong điều kiện hưởng, và đưa chế độ thai sản vào BHXH tự nguyện sẽ góp phần khuyến khích người dân tham gia BHXH nhiều hơn, đảm bảo quyền lợi cho phụ nữ và gia đình trong giai đoạn quan trọng của cuộc đời.