Theo phóng viên TTXVN tại Nam Mỹ, dữ liệu của MapBiomas được đưa ra dựa trên hệ thống bản đồ do tổ chức này thu thập trong giai đoạn 2017-2025 thông qua ảnh vệ tinh. Theo nghiên cứu, vùng Nam Cực có khoảng 2,4 triệu ha không bị băng bao phủ, chiếm chưa đến 1% diện tích lục địa.

Khoảng 5% diện tích không băng này có sự xuất hiện của các dạng thảm thực vật như địa y, rêu, tảo đất và một số loài cỏ, chủ yếu phân bố tại các đảo, vùng ven bờ, bán đảo Nam Cực và một số đỉnh núi cao trong nội địa.

Điều kiện khí hậu khắc nghiệt quyết định sự phân bố của hệ sinh thái nơi đây. Nhiệt độ tối đa trung bình mùa Hè tại các đảo Nam Cực chỉ dao động từ 1-3°C trong giai đoạn 1958-2024, trong khi tại các dãy núi trong nội địa, nhiệt độ mùa hè hiếm khi vượt quá -15°C và có thể xuống tới -30°C. Nhiệt độ tối thiểu ở khu vực này thậm chí giảm sâu hơn, xuống mức -35°C.

MapBiomas nhấn mạnh các vùng không đóng băng giữ vai trò sống còn đối với quần thể động vật bản địa, đặc biệt trong mùa sinh sản. Chim cánh cụt và nhiều loài khác làm tổ trên các khu vực đất đá lộ thiên, do đó việc lập bản đồ chính xác giúp theo dõi sức khỏe hệ sinh thái và tác động của biến đổi khí hậu hiệu quả hơn.

Nghiên cứu cũng khẳng định Nam Cực là “bộ điều nhiệt” quan trọng của khí hậu toàn cầu. Nhiệt độ thấp và khối băng khổng lồ của lục địa này tạo ra các dòng không khí lạnh và khô, tác động lớn đến sự hình thành các đợt lạnh ở Nam bán cầu và ảnh hưởng trực tiếp tới nhiệt độ cũng như lượng mưa của khu vực.

Quá trình lập bản đồ đối mặt nhiều thách thức, đặc biệt là thiếu ánh sáng Mặt Trời vào mùa đông, khiến các nhà khoa học chỉ có thể làm việc trong mùa hè - khi mặt đất và thảm thực vật lộ ra do băng tan. Hiện tượng “Mặt Trời lúc nửa đêm”, tạo bóng lớn trên các dãy núi, cũng làm giảm độ chính xác của ảnh vệ tinh. Việc mở rộng dữ liệu giám sát sẽ là công cụ quan trọng nhằm đánh giá khả năng phục hồi của Nam Cực trước biến đổi khí hậu và xác định những khu vực dễ bị tổn thương nhất.

MapBiomas - mạng lưới quốc tế chuyên giám sát và lập bản đồ thay đổi về phủ đất, sử dụng đất ở nhiều vùng sinh thái, ra đời tại Brazil vào năm 2015 và hiện có mặt tại 14 quốc gia, gồm hầu hết Nam Mỹ và cả Indonesia. Mạng lưới bao gồm các tổ chức như các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức phi chính phủ và công ty công nghệ. MapBiomas dùng ảnh vệ tinh, học máy và điện toán đám mây để lập bản đồ hằng năm về phủ đất và cách sử dụng đất, nhằm theo dõi biến đổi môi trường, cảnh báo phá rừng, thay đổi sinh cảnh, phục vụ quy hoạch, chính sách bảo tồn tự nhiên, ứng phó với biến đổi khí hậu và quản lý tài nguyên bền vững.