Nỗi lo lắng từ phụ huynh

Không ít phụ huynh khẳng định họ sẵn sàng đóng góp, nhưng điều họ cần là sự rõ ràng, công khai và hợp lý. Chị Thiên Bảo thẳng thắn: “Không thu thì lớp sẽ không có hoạt động, với các khoản thu hợp lý và công khai như hỗ trợ học sinh khó khăn, bảo hiểm y tế, đồng phục, khen thưởng… thì phụ huynh sẵn sàng ủng hộ”.

Thế nhưng, trên thực tế với nhiều gia đình, có một số khoản thu lại vượt quá sức. Một phụ huynh có con học trường tiểu học khu trung tâm cho biết: “Họp phụ huynh đầu năm cho con, học kỳ 1 đóng một triệu đồng, học kỳ 2 thêm vài trăm, cả năm gần hai triệu đồng. Mức này thật sự quá sức với nhiều gia đình”. Chị Hoàng Kim Vy thì chia sẻ: “Nói không thu nhưng trường con tôi vẫn thu 300.000 đồng ở lớp 8 và 200.000 đồng ở lớp 5”.

Ngoài quỹ lớp, còn có những khoản “tế nhị” khác như tiền vệ sinh, nước uống, thuê máy lạnh, mái che, thậm chí có mục cho tiền duy trì hồ cá của trường, tiền khám bệnh riêng dù học sinh đã có bảo hiểm y tế. Anh Nguyễn Trung tính toán: “Một lớp 47 em, mỗi em đóng 80.000 đồng/tháng tiền điện, tức gần 4 triệu đồng/tháng cho một phòng máy lạnh. Số tiền đó chi thế nào, chi cho những việc gì và có hợp lý không”.

Chị Yến Nhi không đồng tình khi có trường hợp: “Quỹ lớp 1,5 triệu để mua tivi, sơn lớp, dọn vệ sinh, lắp mái che… Ai không đóng thì con bị nêu tên trước lớp”. Còn phụ huynh Hương Giang đặt câu hỏi: “STEM ở quận này thì thu 90.000 đồng/tháng, còn quận khác lại là 230.000 đồng. Sao cùng một môn mà mỗi nơi một giá, như thế nào mới là đúng và hợp lý?”.

Điều khiến nhiều người lo lắng không chỉ là số tiền, mà còn là sự thiếu minh bạch, thiếu tự nguyện. Chị Võ Trần Phương Thanh chia sẻ: “Mỗi lần họp phụ huynh là hồi hộp. Ban phụ huynh nhà giàu thì bày vẽ, trong khi nhiều người khó khăn không kham nổi”.

Ngay cả giáo viên cũng thừa nhận bất cập. Một cô giáo giấu tên cho rằng: “Quỹ lớp chỉ cần 200.000 đồng/năm là đủ cho photo tài liệu, vài hoạt động phong trào. Nếu bày vẽ liên hoan, mua sắm, cuối cùng giáo viên lại thêm việc, thậm chí nhiều trường hợp phải bù tiền túi”.

Những cách làm minh bạch, hợp lý

Trong khi nhiều nơi còn băn khoăn, Trường THCS Nguyễn Văn Luông (phường Bình Phú) là một điển hình với cách làm minh bạch, không lạm thu. Suốt 8 năm qua, trường không thu bất kỳ khoản quỹ phụ huynh nào, cũng không kêu gọi tài trợ. Toàn bộ hoạt động được cân đối từ ngân sách Nhà nước và các nguồn thu hợp pháp khác. Đặc biệt, cuối năm nhà trường vẫn có kết dư để bổ sung thu nhập cho giáo viên.

Phụ huynh Trần Thúy khẳng định: “Con tôi học ở đây 3 năm, chưa đóng bất kỳ tiền quỹ nào. Trường làm được như vậy nhiều năm nay, xứng đáng để nơi khác học theo”. Chị Trần Khuyên bổ sung: “Trường không nhận hoa hay bánh kem dịp khai giảng, 20/11. Các khoản này chuyển thành thẻ bảo hiểm y tế cho học sinh khó khăn. Bếp ăn mở để phụ huynh giám sát bất cứ lúc nào. Thầy hiệu trưởng và ban giám hiệu rất có tâm”.

Theo kinh nghiệm của chị Phan Thị Dinh từng nhiều năm làm trưởng ban phụ huynh: “Đã là tự nguyện thì không được kêu gọi bình quân. Người nào có điều kiện thì góp, không thì thôi. Tuyệt đối không chi cho thầy cô, không lạm vào việc sửa chữa trường lớp. Ban đại diện chỉ nên làm cầu nối, bảo vệ quyền lợi học sinh”.

Nhiều phụ huynh cũng nhìn nhận, nếu công khai và dân chủ, quỹ lớp vẫn có ý nghĩa tích cực. Chị Nguyễn Kim Ngân nói: “Khi minh bạch, quỹ không còn là gánh nặng mà là sự chung tay vì các con”.

Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh ngày 19/9 vừa qua cũng đã ra văn bản chấn chỉnh: Các trường chỉ được thu theo đúng chính sách học phí, miễn giảm theo Nghị định 238/2025/NĐ-CP, không đặt thêm khoản ngoài quy định. Ban đại diện phụ huynh chỉ được dùng kinh phí cho hoạt động của chính Ban, không được mua sắm hay khen thưởng giáo viên. Việc vận động tài trợ phải lập kế hoạch, được phê duyệt, đảm bảo tự nguyện, công khai.

Sở cũng yêu cầu UBND các địa phương giám sát chặt, xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu để xảy ra lạm thu; đồng thời khuyến khích các trường tổ chức đối thoại với phụ huynh để tạo sự đồng thuận.

Một số phụ huynh đề xuất có quy định chi tiết hơn. Chị Nguyệt Thu kiến nghị: “Đề nghị Sở quy định rõ những khoản nào được thu để phụ huynh nắm, tránh mập mờ”. Phụ huynh Thụy Phạm thì nhấn mạnh: “Cần công khai cả đường dây nóng và email để người dân phản ánh. Có như vậy mới hy vọng chấm dứt được vấn nạn lạm thu”.

Thực tế cho thấy, phụ huynh sẵn sàng đồng hành nếu các khoản thu chi minh bạch, công khai và đặt lợi ích học sinh lên hàng đầu. Khi nhà trường công khai, ban phụ huynh làm đúng vai trò, phụ huynh đồng thuận và cơ quan quản lý tăng cường giám sát, quỹ lớp quỹ trường sẽ không còn là nỗi lo đầu năm mà trở thành sự sẻ chia, gắn kết trong hành trình học tập của học sinh.