Trận lũ lịch sử

Sau nhiều cơn mưa lớn liên tiếp từ ngày 17/11, nước lũ từ 2 dòng sông Krông Ana và Krông Nô đổ về hạ nguồn gia tăng liên tục. Đến ngày 20/11, nhiều địa phương ven sông Krông Nô, Krông Ana đã xảy ra ngập lụt. Đất đai, nhà cửa, cây trồng… ven sông của nhiều hộ dân, doanh nghiệp… bị ngập sâu trong nước.

Tại xã Nam Đà, tỉnh Lâm Đồng, nhất là khu vực thuộc xã Buôn Chóah, huyện Krông Nô (tỉnh Đắk Nông cũ), nước trên sông dâng lên từng phút và vượt mọi dự đoán của chính quyền lẫn người dân. Mặc dù khu vực này được xác định từ trước sẽ trở thành “rốn lũ” của các xã ven sông Krông Nô, Krông Ana và các chính quyền, người dân đều đã lên phương án ứng phó.

Bà Lý Thị Bình, 66 tuổi, trú tại thôn Ninh Giang, xã Nam Đà cho biết, gia đình bà chuyển từ tỉnh Quảng Ninh vào cư trú và định cư tại khu vực này từ năm 1991. Ninh Giang và các thôn lân cận là vùng đất ven sông, hầu như năm nào cũng ngập lụt. Còn những trận lũ lớn, nước dâng trắng cánh đồng, ngập hết đất đai, vườn tược của bà con thì định kỳ 4 - 5 năm xảy ra 1 lần.

“Đây là nơi hợp lưu của 2 dòng sông Krông Nô và Krông Ana để hình thành dòng Sêrêpốk. Trước trận lũ năm nay thì trận lũ lớn nhất ở đây xảy ra vào năm 1998. Còn trận lũ lớn gần nhất là vào năm 2020. Nhưng lũ năm nay nước dâng nhanh hơn và mạnh hơn bất kỳ trận lũ nào mà chúng tôi từng trải qua”, bà Lý Thị Bình chia sẻ thêm. Kế đó, chỉ tay vào vách nhà, bà Bình khẳng định đỉnh lũ vào tối 21/11/2025 đã cao hơn năm 1998 khoảng nửa mét.

Bà Hoàng Thị Minh, 46 tuổi, trú cùng thôn cho biết, chiều 21/11 cả nhà bà chuyển tới ở nhờ nhà người thân ở nơi cao hơn để tránh lũ. Trước khi đi đã kê cao đồ đạc, nhất là các thiết bị như tivi, tủ lạnh, đồ điện… lên cao khoảng 1m nhưng khi quay về thì tất cả đã chìm sâu trong nước. “Nóc nhà còn khoảng 1m là ngập hẳn thì thứ gì còn”, bà Minh nói ngắn gọn.

Theo UBND xã Nam Đà, nước lũ cuồn cuộn đổ về từ 2 con sông từ ngày 17 - 18/11 và đã gia tăng đột biến từ ngày 20/11. Vào thời điểm cao nhất, xã tính toán lượng nước từ thượng nguồn đổ về khoảng 2.300m3/giây, cao hơn bất kỳ trận lũ nào được ghi nhận từ trước tới nay.

Đảm bảo an toàn người dân

Trao đổi với phóng viên TTXVN vào ngày 26/11, ông Ngô Xuân Đông, Chủ tịch UBND xã Nam Đà cho biết, để tính toán, xác định tổng hợp lượng nước lũ đổ về từ thượng nguồn, xã dựa vào nhiều kênh, nguồn thông tin. Đầu tiên là theo dõi chặt chẽ các bản tin về dự báo thời tiết, cảnh báo lũ lụt từ Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia và các đơn vị liên quan.

Kế đó, xã dựa vào các bản tin thông báo xã lũ hồ thủy điện Buôn Tua Srah (thuộc địa giới hành chính xã Nam Ka, tỉnh Đắk Lắk và xã Quảng Phú, tỉnh Lâm Đồng) để xác định lượng nước lũ đổ về từ thượng nguồn sông Krông Nô. Nhưng đối với lượng nước từ thượng nguồn sông Krông Ana đổ về, xã không có số liệu cụ thể. Để tính toán ra con số này, xã dựa vào các bản tin cảnh báo, thông báo xã lũ, nhất là thông tin về tổng lượng nước về hồ thủy điện Buôn Kuốp (nằm trên sông Sêrêpốk, cách nơi hợp lưu 2 dòng sông Krông Nô, Krông Ana khoảng 10 km về phía hạ nguồn).

“Chúng tôi tính toán và xác định được lượng nước vào chiều tối 21/11 sẽ trên mức 2.000 m3/giây, trong đó thời điểm cao nhất sẽ đạt hơn 2.300m3/giây. Do đó, ngày từ trưa 21/11, xã đã huy động toàn bộ lực lượng để di dời hơn 230 hộ dân; trong đó, có 9 hộ phải cưỡng chế”, ông Ngô Xuân Đông chia sẻ thêm.

Cũng theo ông Ngô Xuân Đông, nếu không cưỡng chế để di dời toàn bộ dân thì nguy cơ chết người trong đêm 21/11 rất cao vì nước lũ ngập lút hơn 100 căn nhà. Việc di dời dân, di dời tài sản tại nhiều khu vực phải đến 2- 3 giờ sáng mới hoàn thành. Trong số đó, nhiều hộ phải vận chuyển, khuân vác hàng chục tấn lúa, phân bón và các lực lượng tại chỗ, người dân rất vất vả… Và một trong những cái khó nhất là nhiều hộ dân chủ quan, họ tính toán việc tránh lũ dựa vào mực nước từ các đợt lũ trước, trong khi nước lũ đợt này cao hơn rất nhiều.

Theo báo cáo của UBND xã Nam Đà, tổng thiệt hại do đợt lũ vừa qua ở mức kỷ lục, khoảng 100 tỷ đồng. Toàn xã có hơn 1.000 nhân khẩu bị ảnh hưởng trực tiếp và không có thiệt hại về người. Về cơ sở hạ tầng, khoảng 15km đường giao thông, 15km kênh mương nội đồng bị ngập lụt, sụt lún, hư hỏng; hàng chục tàu cá trên sông bị hư hỏng, mất trắng…

Trước và sau lũ dữ, xã Nam Đà huy động lực lượng tại chỗ khoảng 100 người tham gia hỗ trợ người dân và khắc phục hậu quả. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lâm Đồng và Công an tỉnh Lâm Đồng cũng hỗ trợ địa phương gần 200 người tham gia khắc phục hậu quả lũ lụt, ổn định đời sống nhân dân.

“Chúng tôi đã hỗ trợ người dân kịp thời và không để xảy ra trường hợp nào người dân thiếu đói do lũ lụt. Hai thứ thiết yếu nhất sau lũ là nước sạch và thực phẩm luôn đảm bảo. Hiện xã đang tiếp tục hỗ trợ người dân theo phương châm nước rút tới đâu xử lý tới đó”, ông Ngô Xuân Đông chia sẻ thêm.

Cũng theo ông Ngô Xuân Đông, xã kiến nghị, đề xuất UBND tỉnh Lâm Đồng và các sở, ngành chức năng hỗ trợ kinh phí sửa chữa các tuyến đường giao thông, mương thủy lợi, công trình công cộng bị hư hỏng do lũ lụt. Đối với thiệt hại của các hộ nuôi cá lồng trên sông Krông Nô, xã đề nghị tỉnh có cơ chế hỗ trợ phù hợp theo tình hình thực tế thiệt hại… Về lâu dài, xã kiến nghị tỉnh bố trí kinh phí để xây dựng, hoàn thiện các dự án ổn định dân vùng lũ đang triển khai dang dở tại địa phương.

Xã Nam Đà, tỉnh Lâm Đồng được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 xã Buôn Chóah, Nam Đà và Đắk Sôr, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông (cũ). Nơi đây cũng được mệnh danh là vựa lúa của cả tỉnh với cánh đồng Buôn Chóah có diện tích hơn 700 ha. Đây cũng là một trong các cánh đồng có diện tích lớn và cho năng suất, chất lượng hạt gạo ngon nhất các tỉnh Tây Nguyên.