Trên cơ sở điều kiện, diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ và thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh theo chủ trương của Chính phủ, ngày 25/5, Ngân hàng nhà nước (NHNN) ra Quyết định số 08/QĐ-NHNN điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành.

Theo đó, NHNN giảm lãi suất tái cấp vốn từ 13%/năm xuống 12%, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng từ 14%/năm xuống 13%/năm, lãi suất tái chiết khấu từ 11%/năm xuống 10%/năm.

Kèm theo đó, cùng ngày 25/5, NHNN cũng ban hành Thông tư 17/2012/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 30/2011/TT-NHNN ngày 28/9/2011 về quy định lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND của tổ chức, cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Như vậy, lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giảm từ 4%/năm xuống còn 3%/năm; đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng trở lên giảm từ 12%/năm xuống còn 11%/năm. Riêng Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở ấn định mức lãi suất tối đa tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng trở lên giảm từ 12,5%/năm xuống còn 11,5%/năm.

Giao dịch tại Ngân hàng NN và PTNT - Chi nhánh Bắc Giang. Ảnh: Trần Việt - TTXVN

Theo mức lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND sau khi điều chỉnh giảm như nêu trên và Thông tư số 14/2012/TT-NHNN ngày 4/5/2012 quy định trần lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh thì lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với nhu cầu vốn phục vụ nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa được điều chỉnh giảm với mức tương ứng là 1%/năm (giảm từ 15%/năm xuống còn 14%/năm).

Cả hai văn bản quan trọng này đều có hiệu lực thi hành từ ngày 28/5/2012. NHNN khẳng định từ đầu năm đến nay đã và đang tích cực triển khai các giải pháp tiền tệ, tín dụng ngân hàng theo mục tiêu kiềm chế lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý. Theo lộ trình đề ra, mỗi quý NHNN phấn đấu điều hành giảm 1% lãi suất. Tuy nhiên, với nỗ lực trong công tác điều hành, từ tháng 3 đến nay, các mức lãi suất điều hành của ngân hàng đã giảm được 3%.

NHNN phân tích: Với các giải pháp điều hành đồng bộ của Chính phủ và các bộ, ngành, lạm phát đã được kiềm chế giảm dần từ tháng 8/2011 đến nay; CPI tháng 5 tăng 0,18% so với tháng 5/2011 và trong 5 tháng đầu năm 2012 tăng 2,78%, phù hợp với mục tiêu Quốc hội đề ra cho cả năm 2012 là dưới 10%. Bên cạnh đó, thanh khoản của hệ thống ngân hàng được đảm bảo và dư thừa, lãi suất thị trường diễn biến theo xu hướng giảm, thị trường tiền tệ ổn định.

Tuy nhiên, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn tiếp tục gặp khó khăn do sức mua của thị trường giảm, khiến hàng hóa tồn kho tăng cao, khả năng hấp thụ vốn tín dụng ngân hàng để tái tạo và mở rộng sản xuất kinh doanh hạn chế. Mặc dù lãi suất cho vay đã giảm, nhưng mức giảm chậm do chi phí huy động vốn cao và nguy cơ rủi ro tín dụng tăng. Lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND 12%/năm đối với kỳ hạn từ 1 tháng trở lên theo quy định tại thông tư 08/2012/TT-NHNN ngày 14/4/2012 cao hơn khoảng 4% so với lạm phát. Lạm phát tháng 5 so với cùng kỳ tăng 8,34%, nhưng kỳ vọng lạm phát cả năm 2012 chỉ ở mức khoảng 8%; cao hơn khoảng 2-3%/năm so với lãi suất trái phiếu Chính phủ và lãi suất tín phiếu Kho bạc Nhà nước; chênh lệch tương đương khá lớn so với lãi suất USD và mức tăng tỷ giá.

Các yếu tố này chính là điều kiện để NHNN quyết định tiếp tục giảm lãi suất điều hành vào thời điểm này.

Thu Hằng