Từ năm 2000, Việt Nam đã có quy định và thực hiện toàn diện các biện pháp về cấm quảng cáo tiếp thị, khuyến mại thuốc lá. Luật Phòng chống tác hại thuốc lá được thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/5/2013. Thế nhưng, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc lá vẫn tìm mọi cách lách luật để quảng cáo thuốc lá.

 

 

Theo kết quả điều tra của Trường đại học Y tế công cộng, không chỉ có doanh nghiệp sản xuất thuốc lá vi phạm Luật Quảng cáo mà nhiều địa điểm kinh doanh thuốc lá cũng vi phạm. Cụ thể, có 95% điểm bán thuốc lá vi phạm quy định về cấm quảng cáo, khuyến mại; tỷ lệ vi phạm quy định về cấm trưng bày quá một bao, hộp hoặc tút của một nhãn hiệu thuốc lá cũng lên tới 90%.

Các chiêu lách luật quảng cáo thuốc lá của doanh nghiệp sản xuất thuốc lá hiện nay là đóng gói nhỏ hơn 20 điếu, tặng quà khi mua sản phẩm và khuyến mại về giá. Thậm chí, các doanh nghiệp này còn thuê các nhân viên đến tiếp thị tại các quán bar, cà phê, các quán ăn, quảng cáo trên bảng, biển hiệu, ô, dù, tủ trưng bày, thùng xe... để thu hút khách hàng. Còn các cửa hành kinh doanh thuốc lá chủ yếu vi phạm về trưng bày như trưng bày nhiều sản phẩm của một nhãn hiệu thuốc lá; trưng bày sản phẩm thuốc lá lẫn với các sản phẩm khác như kẹo, bánh... để tạo ấn tượng thuốc lá không phải là một sản phẩm độc hại.

Thuốc lá không chỉ là vấn đề riêng của mỗi quốc gia mà đang trở thành “đại dịch” trên toàn cầu bởi nó là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh tật có nguy cơ tử vong cao. Tại Việt Nam, gần 50% nam giới hút thuốc lá, kéo theo hàng loạt những ảnh hưởng về sức khỏe cho những người hút thuốc thụ động.

Thạc sĩ Lê Thị Thanh Hương, điều phối viên dự án Hướng tới một Việt Nam không có quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, Đại học Y tế công cộng, cho biết: Những hành vi lách luật để quảng cáo thuốc lá như trên không chỉ thu hút, hấp dẫn người mua thuốc mà còn khiến những người đã cai thuốc có nguy cơ tái nghiện. Bởi hành vi này khiến cho người cai thuốc ham muốn hút thuốc trở lại. Hơn nữa, tình trạng bán thuốc lá gói nhỏ hơn 20 điếu vẫn khá phổ biến. Đây là hình thức cần phải cấm vì việc đóng gói dạng này dễ bắt mắt người tiêu dùng với nhiều mẫu thiết kế như dạng gói kẹo sáu điếu, gói 10 điếu, 20 điếu. Các bao nhỏ thường được bán với giá khuyến mại để thu hút thanh niên, trẻ em và người nghèo, đồng thời vô hiệu hóa quy định phải đưa thông tin, hình ảnh cảnh báo việc ảnh hưởng đến sức khỏe trên bao bì.

Bà Nguyễn Thị Xuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, năm nay Tổ chức y tế thế giới đưa ra chủ đề của Ngày thế giới không thuốc lá là “cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá” với mục đích giúp các nhà hoạch định chính sách nhận biết được những chiến lược của ngành công nghiệp thuốc lá để có những biện pháp kịp thời. Bộ Y tế cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên ngành theo dõi, giám sát và xử phạt các hành vi vi phạm, cấm quảng cáo thuốc lá.

 

Đ.Phương - H.Tuyết