Lợi dụng chủ trương

Năm 2015, trong lúc cả nước đang loay hoay tìm lời giải cho bài toán khai thác khoáng sản thì tỉnh Kon Tum đã đi trước bằng cách cho tổ chức đấu thầu việc khai thác khoáng sản (chủ yếu là cát, sỏi) trên địa bàn. Theo đó, TP Kon Tum được UBND tỉnh cấp phép cho 14 điểm để doanh nghiệp được phép khai thác cát, sỏi trên dòng sông Đăk Bla. Bằng giấy phép này, hàng loạt doanh nghiệp đã “qua mặt” chính quyền cơ sở để mở rộng phạm vi khai thác, trục lợi cho riêng mình.
Cụ thể, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Xuân Tài được UBND tỉnh Kon Tum cấp phép khai thác cát, sỏi trên dòng sông Đăk Bla. Tuy nhiên, lợi dụng việc cấp phép khai thác này, doanh nghiệp đã ngang nhiên đắp một con đập chắn ngang dòng sông (đoạn chảy qua xã Đăk Rơ Wa và phường Thắng Lợi) khai thác cát, sỏi. Con đập khá kiên cố, xe máy múc, máy đào thoải mái lưu thông trên thân đập. Vị trí con đập và điểm khai thác cát cách xa khu vực doanh nghiệp được phép khai thác gần 300m. Sự việc này diễn ra trong suốt một thời gian dài. Công trình trên bị UBND phường Thắng Lợi phát hiện sai phạm từ tháng 4 nhưng con đập tồn tại cho tới khi các cơ quan báo chí và Sở Tài nguyên và Môi trường vào cuộc (vào ngày 11/5).

Tại địa bàn xã Đăk Blà và Đăk Rơ Wa, Doanh nghiệp tư nhân Thành Trí tự ý dùng phương tiện cơ giới đắp bờ ngăn dòng chảy sông Đăk Bla, làm chuyển hướng dòng chảy. Việc đắp bờ ngăn dòng chảy trên chưa được cấp có thẩm quyền cho phép và không tuân thủ phương pháp khai thác đã được xác định trong thiết kế cơ sở của dự án và Giấy phép khoáng sản của UBND tỉnh. Ngoài ra, tại xã Vinh Quang, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nguyên Hưng đã thuê một cá nhân hút cát tại khu vực được cấp phép và chở về tập kết cát tại bãi. Tuy nhiên vị trí bãi nằm ngoài vị trí được cấp phép. Bên cạnh đó, tại xã Vinh Quang phát hiện một điểm khai thác cát trái phép tại thôn Trung Thành, hiện trường có một máy đào đang hoạt động, 2 bè hút cát…

Theo ông Nguyễn Văn Điệu, Phó Chủ tịch UBND TP Kon Tum cho biết, ngoài 14 điểm được cấp phép thì các điểm giáp ranh với điểm được tỉnh cấp phép vẫn có nhiều đơn vị doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng để tiến hành khai thác cát ngoài giấy phép. Trong thời gian qua tình trạng khai thác cát trái phép vẫn còn tái diễn trên nhiều địa bàn như: phường Thắng Lợi, xã Đăk Rơ Wa, xã Đăk Blà, xã ChưH’reng và xã Kroong.

Xử lý nghiêm hoạt động khai thác trái phép

Ông Nguyễn Văn Điệu, Phó Chủ tịch UBND TP Kon Tum khẳng định: Việc Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Xuân Tài tự ý đắp một bờ ngăn của dòng sông Đăk Bla diễn ra thời gian dài là trách nhiệm của chính quyền sở tại, đặc biệt là phường Thắng Lợi không báo cáo kịp thời cho UBND thành phố xử lý. Đối với vụ việc xảy ra tại xã Vinh Quang, ngay sau khi phát hiện vi phạm, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Kon Tum đã yêu cầu UBND xã Vinh Quang lập thủ tục tạm giữ phương tiện, thiết bị và tang vật; xác định đối tượng khai thác để xử lý và báo cáo kết quả nhưng xã chưa có báo cáo xử lý. Tuy nhiên, khi phúc tra, lực lượng chức năng phát hiện máy đào vẫn hoạt động, xe chở cát vẫn ra vào vận chuyển.

Tại thôn Kon Hra Ktu xã Chư Hreng khi phát hiện việc khai thác cát trái phép, lực lượng chức năng đã yêu cầu xã làm thủ tục tạm giữ phương tiện, tang vật, báo cáo việc xử lý. Đến ngày 18/4, UBND xã đã có báo cáo, trong đó có nêu “UBND xã đã ra thông báo yêu cầu các chủ bãi cát di dời phương tiện, máy móc, thiết bị ra khỏi địa bàn”. Tuy nhiên, ngày 28/4, khi phúc tra địa bàn, lực lượng chức năng phát hiện vẫn có dấu hiệu tiếp tục hoạt động khai thác cát trái phép với 4 tàu hút cát vẫn neo đậu tại bờ sông. Hiện UBND xã Chư Hreng vẫn chưa lập thủ tục tạm giữ phương tiện, tang vật khai thác cát trái phép theo yêu cầu của đoàn kiểm tra…

Phó Chủ tịch UBND TP Kon Tum, Nguyễn Văn Điệu thừa nhận: Lực lượng chức năng đã nhiều lần tiến hành kiểm tra đột xuất nhưng không phát hiện được sai phạm. Cứ có đoàn kiểm tra là các hộ khai thác cát, sỏi lại dừng hoạt động, chủ tàu không xuất hiện, phương tiện dừng hoạt động, chỉ neo đậu vì vậy gây khó khăn cho việc xử lý...

Để chấm dứt tình trạng khai thác cát trái phép tràn lan trên địa bàn, UBND TP Kon Tum đã giao Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố phối hợp với các xã, phường, nơi có tình trạng khai thác cát trái phép tiến hành xây dựng chương trình hành động; phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường thường xuyên kiểm tra đột xuất. Nếu chính quyền xã, phường phát hiện có tình trạng khai thác cát trái phép mà không báo cáo và xử lý kịp thời thì UBND thành phố sẽ đề xuất thường trực Thành ủy xử lý trách nhiệm và cần thiết thì thay thế người đứng đầu cấp xã, phường.

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Đức Tuy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Kon Tum cho biết: Tỉnh đã yêu cầu UBND TP Kon Tum chỉ đạo xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật việc khai thác cát trái phép trên địa bàn thành phố mà đoàn kiểm tra của sở Tài nguyên và Môi trường đã phát hiện; đồng thời, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn và báo cáo kết quả trước ngày 30/5. UBND TP Kon Tum cần tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác khoáng sản, đặc biệt là cát, sỏi tại khu vực sông Đăk Bla; chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh nếu tiếp tục để tái diễn hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép như thời gian qua.