Với số lượng tàu thuyền ngày càng gia tăng, hiện cả nước đã có trên 128.123 tàu thuyền, sản lượng hải sản khai thác đạt khoảng 200.000 tấn/tháng. Khai thác hải sản là một trong những chương trình kinh tế trọng điểm của nhiều địa phương trong cả nước, với mục tiêu không chỉ tăng năng suất, sản lượng đánh bắt, giúp ngư dân nhanh chóng ổn định đời sống mà còn góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo quê hương.
Phát triển mô hình tổ đội sản xuất trên biển
Theo Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT): 6 tháng đầu năm 2011, tổng sản lượng thủy sản khai thác của cả nước đạt 1.251.000 tấn, tăng 1,4% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, khai thác biển đạt 1.170.000 tấn. Đặc biệt, nhiều loài hải sản giá trị kinh tế cao xuất hiện sớm như cá ngừ tại ngư trường Nam Trung bộ, cá chim đen tại ngư trường Bắc Trung bộ...
|
Khai thác hải sản được nhiều địa phương trong cả nước xác định là một trong những chương trình kinh tế trọng điểm. Ảnh: Xuân Trường-TTXVN |
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, nghề biển dù đang vào thời điểm đánh bắt thuận lợi nhất trong năm, nhưng do giá xăng dầu cao nên vẫn có hàng ngàn tàu thuyền buộc phải nằm bờ. Ông Trần Văn Hưng, một chủ tàu cá cho biết: Tàu cá của gia đình ông đã phải nằm bờ từ hơn 2 tháng qua vì giá dầu tăng cao quá, trong khi sản lượng cá ngoài biển giảm mạnh, chi phí mỗi chuyến biển đội thêm từ 30 - 40%, nếu càng bám biển thì càng lỗ.
Trước những khó khăn về giá xăng dầu tăng cao, ngư trường thu hẹp, sản phẩm thủy sản đánh bắt phải có giấy chứng nhận về khai thác thủy sản..., nhiều tàu thuyền trong cả nước đã phát triển mô hình tổ, đội sản xuất trên biển. Theo Tổng cục Thủy sản (Bộ NN & PTNT), hiện nay cả nước có khoảng 2.000 tổ, đội đánh bắt hải sản trên các vùng biển xa bờ với trên 13.000 tàu thuyền tham gia với chủ yếu làm nghề câu, rê, vây, kéo. Các tổ đội này ngoài việc cùng nhau khai thác hải sản còn kết hợp rất hiệu quả trong công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi, giữ gìn an ninh ngư trường và chủ quyền biển đảo.
Chia sẻ kinh nghiệm của mình, nhiều đội tàu cho biết, mô hình tổ chức đánh bắt hải sản theo tổ đội đã làm cho ngư dân an tâm bám biển, nhất là khai thác các vùng xa bờ trong điều kiện phức tạp hiện nay. Một tổ đội đánh bắt hải sản tại thành phố Vũng Tàu cho biết, mặc dù thành lập tự phát và không được hỗ trợ nhưng khi tham gia vào tổ này ngư dân rất an tâm mỗi khi ra khơi và được chia sẻ thông tin về ngư trường, thời tiết và nhất là được hỗ trợ kịp thời khi gặp sự cố trên biển.
|
Chuyển cá lên bờ tại bến phường 6, Tuy Hòa (Phú Yên). Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN |
Ông Quốc, lãnh đạo Sở NN&PTNT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, việc thành lập các tổ, đội đánh bắt trên biển đã góp phần bảo vệ an ninh trật tự trên biển và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Trong bối cảnh ngư dân gặp quá nhiều khó khăn như thiên tai cũng như hiểm nguy từ bên ngoài thì việc thành lập tổ, đội sản xuất trên biển của ngư dân có ý nghĩa cực kỳ quan trọng.
Tổ chức lại sản xuất để vươn ra biển lớn
Để nâng cao hiệu quả của nghề khai thác với tiêu chí "Hiệu quả, an toàn và xa khơi", Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cho rằng, tổ chức lại sản xuất là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi ngành cần có những chính sách cụ thể đem lại hiệu quả cho bà con ngư dân và phát triển nghề khai thác bền vững...
Ông Cao Đức Phát khẳng định, việc tổ chức sản xuất trên biển là yếu tố quan trọng trong việc phát triển khai thác hải sản kết hợp với bảo vệ chủ quyền an ninh trên biển. Trong thời gian tới, để đẩy mạnh việc phát triển mô hình tổ, đội khai thác hải sản trên biển, các Sở NN & PTNT, Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia xây dựng tổ, đội trong khai thác hải sản; đồng thời nhân rộng các điển hình liên kết sản xuất đạt hiệu quả ở các địa phương.
Theo ông Chu Tiến Vĩnh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, trước mắt, ngành cần sắp xếp tổ chức lại việc khai thác hải sản cho các nhóm tàu cá. Theo đó, đối với nhóm tàu lưới kéo cá, cần có những cơ chế chính sách nhằm hỗ trợ các chủ tàu trong việc giảm chi phí sản xuất, cụ thể là giảm thời gian tìm kiếm ngư trường, sự cố kỹ thuật và quan trọng hơn hết là khâu tổ chức bao tiêu sản phẩm, giảm các khâu trung gian, tạo điều kiện cho các chủ tàu tiếp cận được giá bán lẻ ở mức hợp lý nhất.
Còn đối với nhóm tàu khai thác xa bờ như các nghề câu cá ngừ, mực đại dương, vây, rê cần tổ chức lại theo hướng thành tổ, đội, nhóm nghề, nhanh chóng đưa hệ thống thông tin quản lý nghề cá trên biển vào hoạt động, nhằm cung cấp kịp thời, chính xác mọi thông tin về thời tiết khí tượng hải văn, dự báo ngư trường..., đồng thời, tổ chức lại công tác hậu cần dịch vụ, đặc biệt các cảng, bến cá, các điểm gần ngư trường khai thác để có thể hỗ trợ nhóm tàu này tốt nhất.
Tới đây, ngoài việc ưu tiên gắn thiết bị kết nối vệ tinh theo dự án Movimar cho tàu Tổ trưởng tổ đội sản xuất, mỗi tổ đội (ngoài các tổ, đội thường xuyên hoạt động khai thác hải sản trên các vùng biển xa) được hỗ trợ 100% kinh phí để mua 1 máy thông tin liên lạc tầm xa sóng HF có tích hợp định vị vệ tinh (GPS) như các tàu cá thường xuyên hoạt động khai thác trên vùng biển xa.
Các ngư dân ở Vũng Tàu bày tỏ, để nâng cao hiệu quả các tàu khai thác, Nhà nước cần hỗ trợ ngư dân thay đổi toàn bộ ngư lưới cụ đối với từng tàu khai thác để thay đổi cách đánh bắt. Bên cạnh đó, Nhà nước cần đầu tư để tái tạo nguồn lợi thủy sản và cấm triệt để nghề đánh bắt cá con, cải tiến phương thức đánh bắt. Các ngư dân cho rằng, việc tái tạo được nguồn lợi sẽ giúp cho ngư dân đạt được lợi ích, con cá có thể phát triển, chủ phương tiện đánh bắt được nhiều hơn, sản lượng cao hơn và giảm được nguy cơ nguồn lợi thủy sản bị khai thác cạn kiệt.
Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần nhanh chóng kiểm kê, đánh giá lại năng lực khai thác hải sản, trên cơ sở đó có các biện pháp quản lý, kiểm soát việc tăng, giảm số lượng tàu thuyền, nghề nghiệp cũng như phân bố tàu thuyền khai thác hải sản trên các vùng biển; tiến hành xây dựng các tiêu chuẩn định mức về sản lượng khai thác để chuẩn bị cho việc cấp quota thời gian khai thác đối với từng nhóm tàu ở từng vùng biển.
Thúy Hiền