Theo kênh CNN (Mỹ), trong gần một năm qua, Israel đã giúp phần còn lại của thế giới hình dung về tương lai của đại dịch. Quốc gia này đã đi đầu trong việc triển khai tiêm vaccine cho cả người lớn và thanh thiếu niên, tiên phong trong việc cấp hộ chiếu tiêm chủng. Trong những tháng gần đây, Israel còn đi đầu trong việc cung cấp các mũi vaccine tăng cường cho người dân.

Chiến dịch tiêm vaccine tăng cường hiệu quả

Từ cuối tháng 7, quốc gia Do Thái này đã bắt đầu cung cấp mũi vaccine tăng cường cho tất cả những công dân trên 60 tuổi. Đến cuối tháng 8, Israel bắt đầu triển khai tiêm mũi vaccine thứ 3 cho nhóm trên 16 tuổi, năm tháng sau khi tiêm mũi vaccine thứ 2. Hiện nay, ở Israel, người dân chỉ được xác nhận là đã tiêm chủng đầy đủ nếu đã tiêm mũi vaccine thứ 3. Hơn 3 tháng sau, giới chức Israel khẳng định mũi vaccine tăng cường đã giúp họ đánh bại làn sóng COVID-19 thứ 4 đã tấn công nước này vào tháng 8 và tháng 9.  

Trong đợt đỉnh điểm của làn sóng COVID-19 thứ tư, Israel đã ghi nhận trên 8.000 ca nhiễm/ngày và trên 500 người phải nhập viện trong tình trạng nghiêm trọng. Hiện tại, số ca nhiễm trung bình trong 7 ngày của nước này dao động khoàng 450-500 ca/ngày và số ca nhập viện trong tình trạng nặng cũng giảm rõ rệt, chỉ còn 129 ca. 

Những con số này đã làm nổi bật sự khác biệt rõ rệt ở những người đã tiêm vaccine, những người đã tiêm mũi thứ 3 và những người chưa tiêm chủng. Theo dữ liệu từ Bộ Y tế nước này, trong nhiều ngày qua, trên 75% trường hợp dương tính với virus SARS-CoV-2 ở Israel là những người chưa tiêm chủng.

Trong số những người nhập viện vì COVID-19, sự khác biệt còn rõ ràng hơn. Giới chức Israel cho biết vào tháng 10, tỉ lệ những người trên 60 tuổi chỉ tiêm 2 mũi vaccine mắc COVID-19 nghiêm trọng cao gấp 5 lần so với những người tiêm 3 mũi.

Mặc dù tổng số ca mắc đã giảm dần, sự khác biệt vẫn rõ rệt. Hôm 21/11, số người trên 60 tuổi mắc COVID-19 nặng chỉ tiêm 2 mũi vaccine cao gấp 4 lần so với những người đã tiêm đủ 3 liều. 

Bài học từ Israel

Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ, đã trích dẫn dữ liệu này và khẳng định đây là lý do tại sao ông cho rằng mọi người nên tiêm mũi vaccine tăng cường nếu đủ điều kiện.

“Nếu xem xét kỹ lưỡng dữ liệu từ Israel, có thể thấy rõ sự khác biệt về suy giảm khả năng miễn dịch ở người cao tuổi nghiêm trọng hơn nhiều”, ông Fauci nói.

Bài học từ Israel là bài học mà ngày càng có nhiều quốc gia đang phải gánh chịu, đặc biệt là khi các ca nhiễm đang gia tăng đến mức đáng lo ngại ở nhiều quốc gia châu Âu. Đức đang khuyến nghị tiêm mũi vaccine thứ ba cho tất cả mọi người trên 18 tuổi. Tại Anh, vaccine tăng cường có sẵn cho tất cả mọi người trên 40 tuổi kể từ tuần này.

Tại Pháp, nhu cầu tiêm mũi vaccine tăng cường tăng vọt sau khi Tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố người dân cần tiêm mũi thứ 3 để xác nhận lại “thẻ thông hành”. Còn ở Mỹ, mũi vaccine tăng cường được phép sử dụng cho tất cả mọi người trên 18 tuổi.

Các chuyên gia y tế cho rằng việc triển khai các mũi vaccine tăng cường ở nhiều quốc gia phương Tây làm nổi bật sự thiếu công bằng trong việc triển khai vaccine ở các nơi khác trên thế giới.

Ở Anh, 88% người trên 12 tuổi đã tiêm liều vaccine đầu tiên, 80% đã tiêm đủ 2 liều và 26% đã tiêm mũi bổ sung, theo dữ liệu tính đến ngày 20/11.

Trong khi đó, trung bình chỉ có 10% người dân ở các nước châu Phi đã được tiêm mũi vaccine đầu tiên, theo Our World In Data. Số liệu cũng cho thấy chỉ có 7% dân số châu Phi được tiêm phòng đầy đủ.

Mối lo làn sóng COVID-19 thứ 5

Mặc dù số ca nhiễm ở Israel đã giảm kể từ tháng 9, nhưng sự suy giảm không đáng kể. Đáng lo ngại hơn nữa, hệ số R - số người bị lây nhiễm từ một người mắc bệnh - đã trở lại trên 1. Đây là dấu hiệu đáng lo ngại cho thấy virus có thể đang lây lan trở lại.

Giáo sư Eran Segal từ Viện Weizmann của Israel, nói rằng còn quá sớm để nói rằng liệu nước này có phải đối mặt với làn sóng COVID-19 thứ 5 hay không. Nhưng các chuyên gia y tế chỉ ra thực tế rằng gần 1,5 triệu người đã tiêm 2 mũi vaccine đã không quay trở lại để tiêm nhắc lại. Điều này dẫn đến sự suy giảm chậm trong khả năng miễn dịch cộng đồng.

Hiện Israel đang nỗ lực ngăn chặn nguy cơ làn sóng thứ 5 ập đến. Giới chức đang khuyến khích những người chưa được tiêm chủng đi tiêm phòng và những người đủ điều kiện đi tiêm mũi vaccine tăng cường. Phụ huynh cũng đang đưa trẻ em đi tiêm phòng và tuân thủ các biện pháp phòng dịch.

Theo các quan chức y tế Israel, nhiều ca nhiễm mới ở Israel đã được ghi nhận ở trẻ em từ 5-11 tuổi. Quốc gia này đã khởi động chiến dịch tiêm chủng cho nhóm tuổi này từ hôm 22/11. 

Tiến sĩ Ran Balicer, Chủ tịch Hội đồng cố vấn COVID-19 quốc gia của Israel, cho biết: “Khoảng 50% ca nhiễm hàng ngày của chúng ta xảy ra ở nhóm tuổi dưới 11. Chúng tôi nghĩ rằng chiến dịch tiêm chủng cho nhóm trẻ này thực sự có thể lật ngược tình thế và có thể đưa chúng ta trở lại đà giảm, nếu chương trình tiêm chủng đạt được kết quả tốt như kỳ vọng”.

Tuy nhiên, ngay cả khi tỉ lệ dân số được tiêm chủng cao, giới chức y tế cho rằng điều quan trọng vẫn là cần duy trì các biện pháp phòng dịch, đặc biệt là trong mùa đông.

Bộ trưởng Y tế Israel Nachman Ash cho biết một phần nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng các ca nhiễm là mọi người không tuân thủ các quy định phòng dịch, như đeo khẩu trang. “Người dân đã không tuân thủ đầy đủ các biện pháp phòng dịch. Tôi thấy mọi người đang lơ là khi các ca nhiễm giảm xuống”, ông nói.

Tiến sĩ Balicer cũng cảnh báo rằng việc chủ quan khi khả năng miễn dịch đang suy yếu ở những người đã tiêm 2 liều vaccine “trên thực tế, có thể khiến mọi người gặp rủi ro với sự trấn an sai lầm”.

“Vaccine không phải là viên đạn ma thuật đủ để đảm bảo ngăn chặn sự gia tăng các ca nhiễm, đặc biệt là vào mùa đông. Chúng ta cần kết hợp các biện pháp như đeo khẩu trang trong nhà, nâng cao ý thức phòng dịch, hạn chế tụ tập trong không gian kín và có chiến dịch tiêm mũi vaccine tăng cường hiệu quả”, ông cảnh báo.