Phóng viên Thông tấn xã Việt Nam thực hiện các bài viết nêu rõ thực trạng, những cách làm hay, chủ động, sáng tạo, khắc phục khó khăn vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Bài 1: Chủ động, sáng tạo từ vùng khó

Giải quyết thủ tục hành chính là nhiệm vụ quan trọng khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Nhiều địa phương vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk đã chủ động, sáng tạo trong giải quyết thủ tục hành chính, hỗ trợ, tạo thuận lợi nhất cho người dân.

Giải quyết thủ tục hành chính lưu động

Ya Ly là xã nằm ở phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, với 14 thôn, làng, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 83,8% dân số, chủ yếu là người J’Rai. Xã được thành lập từ việc sáp nhập các xã Ya Ly, Ya Tăng, Ya Xiêr của huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum (cũ). Do địa bàn rộng, nhiều thôn, làng nằm xa trung tâm xã, người dân gặp không ít khó khăn trong việc nộp hồ sơ thủ tục hành chính. Vì vậy, để thuận tiện cho bà con, Ủy ban nhân dân xã Ya Ly đã triển khai thực hiện tiếp nhận hồ sơ lưu động tại các thôn, làng cách xa trung tâm xã.

Làng Trấp và làng Chờ, xã Ya Ly cách trung tâm xã khoảng hơn 8 km. Do địa hình đi lại khó khăn, nằm khá xa trung tâm xã, đầu tháng 11/2025, Ủy ban nhân dân xã Ya Ly triển khai tiếp nhận hồ sơ đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử và đăng ký kết hôn lưu động tại 2 thôn này.

Bà Y Phin, Phó Chủ tịch UBND xã Ya Ly cho biết, mục tiêu của xã là tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đặc biệt là nhân dân ở vùng sâu, vùng xa, người cao tuổi, người khuyết tật, người đau ốm, người có hoàn cảnh đặc biệt không phải di chuyển xa để đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử, đăng ký kết hôn.

Cùng với đó, tổ giải quyết thủ tục hành chính lưu động hướng dẫn, đảm bảo mọi trường hợp đủ điều kiện được đăng ký hộ tịch kịp thời, đúng quy định, góp phần cập nhật thông tin dân cư đầy đủ, chính xác vào Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Sau khi Ủy ban nhân dân xã xây dựng kế hoạch, chúng tôi gửi thông tin cho trưởng thôn triển khai. Vì xác định sẽ tiếp nhận hồ sơ lưu động vào ngày nghỉ của học sinh nên xã đã mượn phòng của các trường học tại các thôn để tiếp nhận hồ sơ. Riêng tại làng Trấp, xã đã tổ chức tiếp nhận vào ngày 15/11. Từ ngày 22/11, xã tổ chức tiếp nhận tại làng Chờ, bà Y Phin cho biết thêm.

Cùng với việc triển khai tiếp nhận hồ sơ lưu động, ngay từ ngày 1/7, Ủy ban nhân dân xã Ya Ly thành lập Tổ công tác hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã. Nhờ vào sự sáng tạo, chủ động trong công việc của đội cũ cán bộ, công chức đến nay, xã Ya Ly đã tiếp nhận được 1.530 hồ sơ, giải quyết được 1.489 hồ sơ, đạt 97,3%.

Sau khi sáp nhập, xã Canh Vinh, tỉnh Gia Lai mới có 18 thôn với hơn 16.000 người. Canh Vinh đã tổ chức lại Trung tâm Phục vụ hành chính công theo hướng tinh gọn, hiện đại, trở thành “điểm chạm” gần nhất giữa chính quyền và người dân. Ngoài ra, địa phương đã chủ động mở 2 điểm tiếp nhận hồ sơ (tổ tiếp nhận hồ sơ ban đầu) ngay tại làng Canh Tiến và thôn Hiển Đông giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại.

Anh Nguyễn Đăng Khoa, thôn Hiển Đông cho biết, trước đây, khi nghe thông tin sáp nhập, người dân lo lắng vì trụ sở Ủy ban nhân dân xã cách xa. Tuy nhiên, Ủy ban nhân dân xã đã bố trí thêm điểm tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ thủ tục hành chính tại thôn Hiển Đông (tại Trụ sở Ủy ban nhân dân xã Canh Hiển cũ) người dân ai cũng mừng. Thay vì người dân phải đi hàng chục ki-lô-mét nay người dân chỉ đi trong vòng 2 ki-lô-mét có thể được giải quyết các thủ tục hành chính, vừa tiết kiệm thời gian, công sức vừa tiện lợi.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Canh Vinh Dương Hiệp Hòa chia sẻ, xã Canh Vinh mới được thành lập từ sáp nhập xã Canh Hiển và một phần các xã Canh Liên, Canh Hiệp. Xã diện tích rất lớn gần 260 km², địa hình phức tạp, có nhiều buôn làng dân tộc thiểu số. Chính quyền địa phương luôn trăn trở phải làm sao để thật sự sát dân, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân. Ngoài thiết lập các tổ giải quyết thủ tục hành chính tại địa bàn vùng sâu, vùng xa, xã Canh Vinh còn thành lập tổ công tác lưu động, thường xuyên xuống thôn, làng hướng dẫn, hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ hành chính công bảo đảm thông tin đến được từng hộ dân. Với sự chủ động, sáng tạo trong cách làm của địa phương thời gian qua giúp người dân nhất là đồng bào dân tộc thiểu số tiết kiệm thời gian, chi phí và đặc biệt, tạo niềm tin vào tinh thần phục vụ của chính quyền cơ sở.

Vận hành hiệu quả

Theo Sở Nội vụ tỉnh, sau sáp nhập Đắk Lắk mới có 102 đơn vị hành chính cấp xã, đến nay, các địa phương trong tỉnh đã nhanh chóng bắt nhịp với cách làm mới vận hành hiệu quả thông suốt chính quyền địa phương 2 cấp trên cơ sở bám sát các hướng dẫn, quy định của Trung ương, của tỉnh. Các địa phương theo đúng thẩm quyền đã ban hành các quyết định bổ nhiệm chức danh theo quy định, bố trí đủ công chức, viên chức tại phòng, ban và Trung tâm phục vụ hành chính công, đảm bảo đủ điều kiện cơ sở, vật chất đã giúp bộ máy tổ chức vận hành, ổn định.

Ông Nguyễn Văn Hoa, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ia R’vê tỉnh Đắk Lắk nhấn mạnh, việc chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là bước chuyển lớn về tổ chức bộ máy hành chính. Qua một thời gian vận hành và thực hiện nhiệm vụ được người dân đánh giá rất cao trong quá trình hướng dẫn, tiếp nhận và giải quyết các thủ tục hành chính tại địa phương.

Ủy ban nhân dân xã chủ động rà soát, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xử lý dứt điểm vướng mắc trong công tác nhân sự, tài sản, trụ sở, tài chính, hệ thống công nghệ thông tin, đơn thư khiếu nại, tố cáo… Bám sát chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ, linh hoạt, kịp thời tháo gỡ phát sinh từ thực tiễn để vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Xã Ia R’vê đã triển khai việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động chỉ đạo, điều hành; đồng thời triển khai ứng dụng phần mềm quản lý văn bản điều hành, dịch vụ công trực tuyến, chữ ký số, họp không giấy tờ... góp phần cải cách hành chính, phục vụ tốt người dân và doanh nghiệp. Xã cũng tổ chức đăng ký tài khoản cá nhân cho các cán bộ, công chức của xã mới thuận lợi trong truy cập vào phần mềm hệ thống quản lý văn bản được thông suốt, kịp thời, đảm bảo việc vận hành, tiếp nhận, xử lý văn bản đi, đến của cơ quan đơn vị. Hiện, cấp ủy, chính quyền địa phương đã chỉ đạo và kiểm tra, lắp đặt, sửa chữa toàn bộ hệ thống đường truyền tại cơ quan, đơn vị đảm bảo phục vụ đường truyền trong quá trình khai thác, xử lý văn bản cũng như số hóa hồ sơ điện tử theo đúng quy định.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk Tạ Anh Tuấn cho rằng, đến nay, hệ thống chính quyền địa phương 2 cấp của tỉnh đã khắc phục nhiều khó khăn ban đầu để vận hành hiệu quả. Đơn cử, trong phòng, chống thiên tai, có thể thấy bão số 13, mưa lũ là phép thử đối với chính quyền địa phương 2. Trước cường độ mạnh, sức tàn phá lớn, ở những thời điểm khó khăn nhất, chính quyền địa phương 2 cấp kịp thời hơn trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo và triển khai thực hiện nhiệm vụ.

Bài 2: Rốt ráo tháo gỡ khó khăn