Theo đánh giá của Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải), những năm gần đây, số lượng phương tiện xe tải gia tăng nhanh chóng, nhất là xe tải trọng nặng là nguyên nhân chính gây ra việc xuống cấp nhanh chóng kết cấu cầu đường bộ, gây khó khăn cho công tác khắc phục sự cố và làm giảm tuổi thọ của công trình.

Việc quản lý xe tải quá tải hiện đang là một vất đề khó khăn. Ảnh: Internet.

Ngày 9/4, Tổng cục Đường bộ đã ra quân để kiểm soát xe quá tải nhằm từng bước hạn chế việc xe quá tải gây hỏng đường nhưng xem ra kết quả khó được như mong đợi.

Trạm cân bước đầu hạn chế được xe quá tải

Để ngăn chặn tình trạng xe quá tải trọng, quá khổ băm nát đường, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã triển khai hệ thống trạm kiểm tra trọng tải xe đường bộ (trạm cân). Tuy nhiên, ngay trong ngày đầu liên ngành kiểm tra, xử lý bằng trạm cân, các xe quá tải “vắng bóng” một cách lạ thường. Đa số các chủ đơn vị vận tải không cho xe hoạt động để còn “nghe ngóng”.

Ông Khổng Bình Nguyên - Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nam cho rằng, các trạm cân di động chỉ có thể xử lý được xe chở quá tải, cơi nới quá khổ. Hiện nay, Cục Đăng kiểm cũng đang tiến hành rà soát và không cho nhập các xe tải siêu trường, siêu trọng, vượt quá tải trọng thiết kế cầu đường theo tiêu chuẩn của Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, một số xe sau khi kiểm định xong, chủ phương tiện lại thay thùng, lốp, nhíp chế rồi tiếp tục vận chuyển hàng hóa trên đường bộ, gây mất an toàn giao thông và hư hỏng cầu đường.

Đề cập đến việc trách nhiệm của địa phương kiểm soát xe quá tải phá nát cầu đường quốc lộ ở các tỉnh, đại diện Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, chính quyền ở một số địa phương đặt mục tiêu phát triển kinh tế lên hàng đầu nên mục tiêu bảo vệ đường, kiểm soát tải trọng xe chưa được coi trọng, chưa được quan tâm đúng mức.

Cùng với đó, hiện các lực lượng chức năng như Cảnh sát giao thông, Thanh tra giao thông, Thanh tra đường bộ cũng đang gặp nhiều khó khăn bởi trong Luật Giao thông đường bộ chỉ có chế tài xử phạt đối với người điều khiển xe vi phạm chứ chưa có chế tài xử phạt tới các đối tượng liên quan đến việc xếp dỡ, vận chuyển hàng hóa tải trọng cầu đường; chưa có chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định tải trọng nhiều lần hoặc đối với những hành vi vi phạm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các công trình cầu đường. Bên cạnh đó, còn thiếu các điều kiện cần thiết để thực hiện cưỡng chế hạ tải do không có bãi giữ xe vi phạm, không có thiết bị hạ tải, nếu giữ xe trên đường dễ gây ách tắc giao thông tại vị trí kiểm tra…

Trước thực tế trên, Bộ Giao thông Vận tải đã phê duyệt và triển khai dự án đầu tư xây dựng 11 trạm kiểm tra tải trọng xe và 67 bộ cân lưu động để kiểm soát xe quá tải trên các tuyến đường bộ cho giai đoạn 2013 – 2015. Lý giải về việc sẽ đưa các trạm cân di động đi vào hoạt động trước, đại diện Tổng cục Đường bộ cho rằng, các trạm cân này có thể triển khai ngay, trong khi trạm cố định chưa đủ điều kiện về địa điểm vì phải làm các thủ tục giao đất, xây dựng hệ thống nhà cân, nhà kho dỡ tải... sẽ mất thời gian cũng như kinh phí đầu tư nhiều hơn. 

Chưa thể kiểm soát xe quá tải trọng trục

Theo các chuyên gia của Bộ Giao thông Vận tải nhận định, việc quá tải trọng trục xe là nguyên nhân chính gây hư hỏng các tuyến đường vì việc bốc xếp hàng, khoảng cách giữ các tâm trục trong sự phân bổ trọng tải hàng hóa… Khi hàng xếp lệch, tải trọng trục sẽ dồn về một phía nên ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng của cầu đường lớn hơn rất nhiều so với trọng tải toàn bộ xe quá tải. Tuy nhiên hiện nay do nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan nên các lực lượng chức năng vẫn chưa thể kiểm soát những xe quá tải trọng trục.

Trong một kết quả tính toán của Tổng cục Đường bộ dựa trên khảo sát của Sở Giao thông các địa phương báo cáo cho thấy, nhiều chủng loại xe tải Dong Feng nguồn gốc Trung Quốc có tổng tải trọng cho phép từ 24-30 tấn nhưng khi được cơi cao thùng xe trung bình thêm 30cm thì tổng tải trọng chở và tải trọng trục có thể tăng lên gấp 1,5-2 lần so với trọng tải, trục xe thiết kế của đường bộ.

Thống kê của Khu quản lý Đường bộ II cho thấy, trên hầu hết các tuyến cầu đường mà đơn vị này quản lý đều xảy ra tình trạng xe quá khổ, quá tải làm hư hỏng công trình như Quốc lộ 1, Pháp Vân-Cầu Giẽ, cầu Thanh Trì, Quốc lộ 5, Quốc lộ 10… Kết quả khảo sát của Dự án bảo vệ mạng lưới đường bộ Việt Nam do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ, tiến hành kiểm tra thí điểm trên Quốc lộ 5 đã cho con số: tuyến đường này trung bình có 1.000 xe quá tải/ngày (chiếm tỷ lệ 20-30%), trong đó có xe tổng trọng tải lên đến 80 tấn, có xe 54 tấn trên trục sau, vượt quá tải 200% theo quy định.

Ông Nguyễn Xuân Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng khẳng định thời gian qua, số lượng xe tải tại địa phương gia tăng đột biến trên một số tuyến đường mà chủ yếu là xe container và xe siêu trường, siêu trọng chuyên chở hàng hóa đến các cửa khẩu (ước tính khoảng 500 xe/ngày đêm, trong đó xe container khoảng 200 xe/ngày đêm) đã khiến hệ thống đường sá, công trình giao thông trên địa bàn tỉnh xuống cấp nghiêm trọng. Theo số liệu thông kê của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, tính đến tháng 1/2013 số lượng xe tải ở nước ta có 652.111 xe trong đó, xe tải dưới 7 tấn có 526.546 xe (chiếm 80,74%); xe tải từ 7 - 20 tấn là 121.840 xe (chiếm 18,68%); xe tải từ 20 tấn trở lên là 3.725 xe (chiếm 0,58%). 

Tại nhiều địa phương, xe tải trọng nặng đã “càn quét”, khiến một số tuyến đường quốc lộ và đường tỉnh bị hư hỏng cục bộ nền mặt đường tại nhiều vị trí. Tại cầu Đại Tân (Quốc lộ 18), bản mặt cầu liên hợp bị hư hỏng nặng, phải làm cầu tạm để đảm bảo giao thông. Cầu Đuống cũ (Quốc lộ 1 cũ) bị thủng lớn bản mặt cầu. Cầu Phố Giàng, cầu Ngòi Lực (Quốc lộ 70) bị vỡ bê tông đầu dầm… Nhiều cầu mới khai thác được 20-30 năm nhưng đã bị hư hỏng nặng.

Các đơn vị quản lý phải đầu tư nâng cấp, sửa chữa nhiều lần gây tốn kém ngân sách Nhà nước, làm giảm tuổi thọ của công trình. Ngoài ra, tại một số địa phương có các khu mỏ quặng, mỏ đá hoặc các cửa khẩu, cảng biển… xe siêu trường siêu trọng vẫn ngày đêm "băm nát" đường, có lúc vượt tải lên tới 200% trong khi hầu hết các tuyến đường này có kết cấu tiêu chuẩn kỹ thuật thấp, mặt đường hẹp. Vấn đề xe quá khổ quá tải gây hư hỏng cầu đường bộ cũng chưa có cách nào để xử lý.

TXVN/Tin Tức