Phó Thủ tướng bày tỏ lo lắng trước sự chậm trễ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2016, nhất là việc giải ngân 16.000 tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ còn dư của các dự án mở rộng Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, “Thậm chí xem xét, kỷ luật, thay thế cán bộ. Chính phủ như này mà bộ, ngành, địa phương không chuyển động thì không làm được gì”, Phó Thủ tướng nói.

Sở dĩ Phó Thủ tướng sốt ruột là bởi, theo báo cáo của Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Đào Quang Thu, 6 tháng đầu năm, vốn ngân sách nhà nước mới giải ngân đạt 29,6% kế hoạch, vốn trái phiếu Chính phủ đạt 21,8% kế hoạch. Sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 60/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2016, việc giải ngân đã được đẩy nhanh hơn nhưng tốc độ giải ngân của những tháng cuối năm không đủ bù đắp lại sự chậm trễ của những giai đoạn đầu năm.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá chiều 22/12. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Mặc dù Luật đầu tư công quy định tới ngày 30/1/2017 mới hoàn thành thanh toán, giải ngân vốn kế hoạch năm 2016 nhưng với tình hình như hiện nay, sẽ không đạt giải ngân 100% kế hoạch theo Nghị quyết của Chính phủ và yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ. Ước 12 tháng giải ngân được 209.094,098 tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước, đạt 82,9 % kế hoạch (cùng kỳ năm 2015 đạt 87,1%). Vốn trái phiếu Chính phủ giải ngân ước đạt 31.800 tỷ đồng, bằng 67% kế hoạch (cùng kỳ năm 2015 đạt 72%).

Tuy nhiên, điều đáng nói là các dự án sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ đã được giao vốn trong nhiều năm, nhưng 11 tháng chỉ đạt 53,3% kế hoạch vốn đã giao; trong đó, Bộ Y tế và 6 địa phương gồm Hải Dương, Đắk Nông, Sóc Trăng, Yên Bái, Quảng Ngãi, Điện Điên giải ngân đạt dưới 30% kế hoạch. Số vốn dư 16.000 tỷ đồng từ 2 dự án mở rộng Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên chưa được Bộ Giao thông vận tải giải ngân, mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã giao vốn thực hiện từ tháng 10 vừa qua. Bên cạnh đó, nhiều địa phương có tỷ lệ giải ngân cao nhưng số giải ngân tuyệt đối lại thấp.

Phó Thủ tướng cho rằng việc giải ngân chậm là do hệ quả của những vướng mắc trong hệ thống pháp luật thể chế chính sách liên quan đến đầu tư công, xây dựng cơ bản, các khâu chuẩn bị đầu tư; trong áp dụng và thực thi pháp luật, những trì trệ và thiếu chuyên nghiệp của bộ máy, thể hiện sự phối hợp thiếu chặt chẽ giữa các bộ, ngành.

So sánh một số công trình sử dụng vốn đầu tư công với các công trình do tư nhân thực hiện khá nhanh và hiệu quả, Phó Thủ tướng đặt câu hỏi “vì sao tư nhân thực hiện nhanh như thế?”. “Tiền chúng ta đã chắt bóp từng đồng dành cho đầu tư công mà làm với tốc độ này rất là sốt ruột… Lãng phí ở chỗ hiệu quả thấp là tác động trực tiếp đến tăng trưởng, đến giải quyết việc làm, đến nhà thầu, các khoản lãi vay tín dụng ngân hàng và nhiều lĩnh vực khác, tạo ra lãng phí xã hội”, Phó Thủ tướng xót xa; cho biết Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm, rất bức xúc.

Để tiếp tục đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công năm 2016, đồng thời thúc đẩy việc giải ngân kế hoạch 2017, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tư pháp chủ trì và phối hợp với các Bộ rà soát các quy định của pháp luật trong Luật đầu tư công, Luật ngân sách và Luật xây dựng, phân định rõ vướng mắc để sửa đổi, bổ sung, hướng dẫn áp dụng pháp luật.

Phó Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương rà soát lại việc thực thi pháp luật, nhất là việc củng cố và thành lập các ban quản lý khu vực và ban quản lý chuyên ngành, tăng cường phân cấp. Trong việc sửa đổi Nghị định 59/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng, Bộ Xây dựng tiếp tục tăng cường phân cấp trong phê duyệt thẩm định dự án; khắc phục những vướng mắc giải phóng mặt bằng, phối hợp các bộ, ngành trong triển khai các dự án đầu tư công.

Đối với các bộ, ngành, địa phương giải ngân chưa được 50% vốn kế hoạch tính đến 30/11, Phó Thủ tướng yêu cầu phải kiểm điểm nghiêm khắc trước Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Tổ trưởng Tổ công tác, chậm nhất ngày 31/12/2016 gửi báo cáo tình hình, nêu rõ số giải ngân tuyệt đối, danh mục dự án chậm giải ngân và đề xuất việc điều chuyển vốn sang các dự án khác, thậm chí là cắt giảm vốn đầu tư.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải, các bộ liên quan kiểm điểm trách nhiệm trong việc chưa giải ngân được số vốn dư 16.000 tỷ đồng, báo cáo cụ thể cho từng dự án, theo nguyên tắc dự án nào không triển khai được thì phải rút, gửi trước ngày 31/12/2016. “Dự án nào không triển khai được phải cắt sang cho dự án khác, không phải có danh mục rồi là đủng đỉnh”, Phó Thủ tướng nêu rõ quan điểm.