Cách đây 5 năm, tại Liên hoan Sân khấu xã hội hóa toàn quốc ở TP.HCM, phần 1 vở kịch câm “Tiếng vọng hành tinh” của NSƯT Bích Ngọc đã chinh phục khán giả và gây được sự chú ý đặc biệt về một vở kịch câm có thời lượng dài (khoảng 60 phút) và có nội dung đề cập đến một vấn đề sống còn của con người đang sống trên trái đất, đó là gìn giữ và bảo vệ môi trường. Sau 5 năm ấp ủ, NSƯT Bích Ngọc lại cho ra mắt phần 2 của vở kịch câm “Tiếng vọng hành tinh” sẽ ra mắt khán giả trong thời gian tới.

Thông điệp về sự biến đổi của khí hậu

Nối tiếp thành công của phần I vở kịch đã từng đoạt giải đặc biệt trong Liên hoan Sân khấu “Xã hội hoá” toàn quốc năm 2006, phần 2 của vở kịch câm “Tiếng vọng hành tinh” do NSƯT Bích Ngọc và các diễn viên Nhà hát Tuổi trẻ sẽ ra mắt khán giả cuối tháng 8 này.

Bằng ngôn ngữ hình thể, “Tiếng vọng hành tinh” phần 2 đã kể câu chuyện về trái đất khi đang đứng trước thảm họa của sự bất ổn định môi trường và khí hậu. Các đợt thảm họa từ thiên tai, khí hậu đã làm hàng trăm ngôi nhà, trường học, bệnh viện và các công trình văn hóa sụp đổ, hàng vạn người chết và hàng triệu người mất nhà ở, bơ vơ mất cha, mẹ, con cái. Thảm họa từ biến đổi khí hậu đã và đang lan rộng từ châu Á, châu Âu, đến các châu khác ngày càng tăng và vô cùng trầm trọng, đe dọa ngày càng lớn, càng mạnh mẽ đến đời sống con người trên trái đất. Đặc biệt là trong 2 năm (2010 và 2011). Đứng trước tình trạng ấy con người phải làm gì? Đó là thông điệp mà phần 2 của vở kịch câm “Tiếng vọng hành tinh” mà tác giả muốn gửi tới khán giả.

Tiết mục kịch câm “Tiếng vọng hành tinh”

Theo NSƯT Bích Ngọc, trong phần 2 của “Tiếng vọng hành tinh”, ngôn ngữ nghệ thuật kịch câm, dung lượng thể hiện tác phẩm sẽ được thể hiện một cách đầy đặn và mang tính biểu tượng nghệ thuật nhiều hơn so với phần 1. Đặc biệt, vở kịch hướng tới sự quan tâm của lớp trẻ đang có nhu cầu cấp thiết hiểu biết về mối quan hệ khăng khít trong sự biến đổi khí hậu trái đất với con người - thiên nhiên - vũ trụ. Chính bởi vậy mà qua bàn tay dàn dựng đầy tâm huyết với nghệ thuật kịch câm của NSƯT Phạm Thị Bích Ngọc, phần 2 của “Tiếng vọng hành tinh” sẽ lại một lần nữa đưa tới cho mọi người câu hỏi cần phải làm gì khi đối diện với thảm họa biến đổi khí hậu toàn cầu hôm nay.

Pantomin (kịch câm hay kịch không lời) là một loại hình nghệ thuật mới xuất hiện từ giữa thế kỷ 20 bắt đầu từ 2 nghệ sỹ nổi tiếng thế giới là danh hài Sarlo và Marxen Marxo. Đây cũng là đại diện của hai phong cách của loại hình nghệ thuật Pantomin.

Sarlo với phong cách hài hước. Trong những tác phẩm của mình ông đã miêu tả cuộc sống một cách hiện thực, châm biếm những thói xấu một cách tinh tế và trào lộng đưa lại cảm xúc mãnh liệt cho người xem. Với những nhận thức sâu sắc về cái đẹp khiến con người muốn khước từ thói xấu xa để vươn tới sự thanh cao.

Còn Marxen Marxo đã tạo nên một phong cách điển hình, có tính khái quát cao. Qua tác phẩm của mình, ông đã khẳng định cái đẹp đa dạng của con người, thể hiện hình tượng con người muốn vươn lên, vượt qua nhiều khó khăn đời thường và sống để được yêu thương nhiều hơn.

Hy vọng kịch câm hồi sinh

Ở Việt Nam, loại hình nghệ thuật Pantomin xuất hiện từ khoảng 40 năm trước. Với những tác phẩm nhỏ lẻ, các nghệ sỹ Pantomin đã dày công chuyển tải cho khán giả Việt Nam hiểu được những trường phái nghệ thuật mới mẻ này bằng tình cảm ngưỡng mộ của mình. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, dù xuất hiện nhiều nghệ sỹ thanh thiếu niên trẻ, nhưng do hạn chế về sự sáng tạo “tiết mục mới” nên phong trào biểu diễn và thưởng thức có phần trầm lắng. Có lẽ vì vậy mà các nghệ sỹ trẻ đã trăn trở để tham gia vào việc sáng tạo những tác phẩm mới, bởi nếu không có tác phẩm mới thì những tác phẩm cũ dù hay đến mấy khán giả cũng chỉ xem lại đến vài lần.

Một khó khăn nữa là hiện nay, các nhà viết kịch gần như "bỏ rơi" kịch bản dành cho kịch câm, để có kịch bản diễn, nhiều diễn viên kịch câm phải tự viết lấy kịch bản cho vở diễn của mình. Những khó khăn về kịch bản, diễn viên cho kịch câm đã đưa đến hệ lụy, là kịch câm gần như vắng bóng trên sàn diễn sân khấu trong thời gian dài, cùng với những khó khăn trong cuộc sống, nhiều nghệ sỹ kịch câm phải bỏ nghề, khiến cho nguồn diễn viên kịch câm của Việt Nam vốn dĩ đã ít ỏi lại càng trở nên thiếu vắng hơn. Và không ít người đã cho rằng, kịch câm ở Việt Nam đã chết, chỉ còn lại trong dĩ vãng… May thay, vẫn còn những người tâm huyết với kịch câm như NSƯT Bích Ngọc, đã đầu tư công sức, tiền của để “cứu” kịch câm.

Dự kiến sau khi được hoàn thiện, vở kịch câm “Tiếng vọng hành tinh” sẽ có kế hoạch kêu gọi sự hỗ trợ của các tổ chức xã hội cũng như mọi doanh nghiệp trong và ngoài nước để đưa tác phẩm trình diễn tại nhiều nơi,các thành phố, thị trấn, vùng cao, ngoài hải đảo…. với thông điệp kêu gọi sự quan tâm của mọi người bảo vệ môi trường. Qua phần 2 của “Tiếng vọng hành tinh”, khán giả Hà Nội và Việt Nam đang chờ đợi và hy vọng Pantomin sẽ trở lại với khán giả.

Phương Lan