Việc thành lập Khu bảo tồn biển Cô Tô - Đảo Trần thể hiện quyết tâm của tỉnh Quảng Ninh trong thực hiện chiến lược bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia, phát triển kinh tế biển xanh. Qua đó, tạo nền tảng quan trọng để thúc đẩy du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học và phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương.

Khu bảo tồn biển Cô Tô - Đảo Trần được thành lập nhằm bảo tồn các hệ sinh thái tự nhiên, đặc thù và quan trọng, như: Rạn san hô tại Cô Tô con, Thanh Lân, cụm đảo Hòn Ngựa, đảo Trần, hòn Bắc Bồ Cát; rừng ngập mặn, bãi triều rạn đá và các quần thể thủy sinh vật; bảo vệ, phục hồi và phát triển quần thể của các loài sinh vật biển quý, hiếm, đặc biệt là các loài di cư như vích, đồi mồi, đồi mồi dứa, rùa da, cá heo trắng Trung Quốc, cá heo không vây… Đồng thời, gìn giữ cảnh quan thiên nhiên độc đáo của biển Cô Tô - Đảo Trần để phục vụ cho nghiên cứu khoa học, giáo dục và khai thác các giá trị không tiêu hao của các hệ sinh thái biển và cảnh quan đảo cho du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm, du lịch nghỉ dưỡng.

Khu bảo tồn biển Cô Tô - Đảo Trần có tổng diện tích 18.414,92 ha, trong đó có 13.230,5 ha diện tích các phân khu chức năng (phân khu bảo vệ nghiêm ngặt; phân khu phục hồi sinh thái; phân khu dịch vụ - hành chính) và 5.184,42 ha vùng đệm.

Có 6 nhóm nhiệm vụ, dự án ưu tiên thực hiện nhằm đảm bảo Khu bảo tồn biển hoạt động hiệu quả, phù hợp các mục tiêu bảo tồn và phát triển bền vững, gồm: Nhóm nhiệm vụ, dự án giao đất, mặt nước, hoàn thiện cơ chế quản lý và phát triển nguồn nhân sự; xây dựng cơ sở vật chất cho Khu bảo tồn biển; nhóm nhiệm vụ, dự án phục hồi và bảo vệ các hệ sinh thái biển Cô Tô - Đảo Trần và đa dạng sinh học; hỗ trợ phát triển sinh kế cộng đồng; tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị Khu bảo tồn biển; đầu tư, phát triển khu du lịch sinh thái.

UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ninh chủ trì, phối hợp với Sở Nội vụ và các cơ quan có liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất mô hình tổ chức, quản lý Khu bảo tồn biển Cô Tô - Đảo Trần đúng với quy định và phù hợp với chỉ đạo chung của Trung ương, tỉnh về sắp xếp tinh gọn các tổ chức bên trong các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn tỉnh. Các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan chủ động, phối hợp tốt các nhiệm vụ, nội dung, chương trình, dự án liên quan đến bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo tồn đa dạng sinh học, môi trường, du lịch, giao thông, an ninh trật tự trên biển…

Theo Quyết định số 389/QĐ-TTg (ngày 9/5/2024) của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quảng Ninh có 3 khu bảo tồn biển, gồm: Khu bảo tồn biển Cô Tô - Đảo Trần, Khu bảo tồn biển vịnh Bái Tử Long và Khu bảo tồn biển vịnh Hạ Long. Đây là các vùng biển ngoài những giá trị về sinh thái và môi trường còn là nền tảng để phát triển kinh tế biển gắn với du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học, bảo vệ quốc phòng - an ninh vùng biển, đảo tiền tiêu của Tổ quốc.