"Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai"

Phát biểu tại Đại hội, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo, công nghiệp đã giúp Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình. Để trở thành nước phát triển có thu nhập cao, chúng ta phải dựa vào khoa học - công nghệ. Chưa có quốc gia nào vượt qua bẫy thu nhập trung bình mà không chuyển sang tăng trưởng dựa vào khoa học-công nghệ.

"Khoa học - công nghệ của Việt Nam đi cùng với đổi mới sáng tạo và đặt trong bối cảnh chuyển đổi số. Đây là cách tiếp cận rất độc đáo của Việt Nam. Khoa học - công nghệ cung cấp tri thức; đổi mới sáng tạo chuyển hóa tri thức vào phục vụ cuộc sống; chuyển đổi số khuếch đại tri thức", ông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Về thể chế cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Việt Nam đã thông thoáng, kiến tạo, hiện đại như quốc tế, một số cơ chế, chính sách có tính đột phá, vượt trội. Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, là sự thay đổi về tư duy, tầm nhìn, là tuyên ngôn về chuyển giai đoạn phát triển sang dựa vào khoa học - công nghệ.

Để thể chế hóa Nghị quyết 57-NQ/TW, 10 luật thuộc lĩnh vực khoa học - công nghệ đã và sẽ được ban hành trong năm nay.

Năm năm của nhiệm kỳ qua đã đạt được một số thành tựu lớn về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, có sự thay đổi đáng kể về thứ hạng quốc tế, đặt nền móng về thể chế, hạ tầng, có những kết quả quan trọng ban đầu tạo niềm tin để 5 năm tới sẽ chuyển hóa thành tăng trưởng kinh tế.

Nhà nước sẽ chi từ 3-4% ngân sách, tương đương 3-4 tỷ USD mỗi năm, kích hoạt được tổng chi toàn xã hội từ 10-15 tỷ USD để khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng góp ít nhất 5% tăng trưởng GDP của đất nước. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chịu trách nhiệm tính toán hiệu quả của chi khoa học - công nghệ và dùng hiệu quả này làm tiêu chí để phân bổ ngân sách khoa học - công nghệ cho các bộ ngành, địa phương, tổ chức khoa học công nghệ và doanh nghiệp.

Bộ trưởng cho biết, khoa học - công nghệ sẽ tập trung vào làm chủ 11 nhóm công nghệ chiến lược, từ đó hình thành các ngành công nghiệp chiến lược của Việt Nam. Ngày nay, không làm chủ công nghệ sẽ đồng nghĩa với việc không thể giữ vững chủ quyền quốc gia.

Đổi mới sáng tạo sẽ tập trung vào đổi mới công nghệ của doanh nghiệp, sáng tạo của mọi người dân. Xây dựng quốc gia khởi nghiệp sáng tạo. Đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của mọi người dân, tổ chức. Xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, khuyến khích khám phá và khoan dung thất bại. Chuyển đổi số sẽ tập trung vào xây dựng quốc gia số toàn diện, gồm chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ: Các chuyển dịch chiến lược trong nhiệm kỳ tới của khoa học - công nghệ là từ quản lý sang tạo động lực; từ phân bổ nguồn lực sang huy động nguồn lực; từ kiểm soát hành chính sang sáng tạo, dẫn dắt và tạo thị trường; chuyển từ kiểm tra hóa đơn chứng từ sang kết quả nghiên cứu; chuyển từ quản lý đầu vào sang quản lý đầu ra. Các tổ chức thương mại hóa được kết quả nghiên cứu sẽ được cấp ngân sách nhiều hơn và ngược lại. Chuyển nghiên cứu cơ bản về các đại học, chuyển nghiên cứu công nghệ về các doanh nghiệp; chuyển từ nghiên cứu dàn trải sang tập trung vào các công nghệ chiến lược và công nghệ lõi. Từ chuyển đổi số sang chuyển đổi AI; từ số hóa quy trình hành chính sang vận hành quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số. Chuyển từ đầu tư hạ tầng công nghệ sang đầu tư vào dữ liệu và năng lực phân tích.

Nhấn mạnh 3 đề xuất, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, Nhà nước cần có chính sách rất mạnh mẽ để hỗ trợ đầu ra cho các sản phẩm chiến lược, thông qua mua sắm chính phủ và 10-20% quỹ khoa học - công nghệ. Bên cạnh đó, có cơ chế phiếu hỗ trợ của nhà nước cấp cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ để doanh nghiệp: Thuê các tổ chức nghiên cứu cải tiến quy trình, sản phẩm hoặc mua, thử nghiệm công nghệ mới trong nước. Chính phủ có cơ chế giao, đặt hàng doanh nghiệp làm các nền tảng số dùng chung.

"Năm năm tới là 5 năm phải chuyển hóa được thể chế, cơ chế, chính sách, tiềm năng thành tăng trưởng kinh tế trên 10%, thành tự chủ chiến lược. Bộ 3 khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm của phát triển, động lực chính của tăng trưởng, động lực then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành mà là sự nghiệp chung của cả quốc gia, toàn dân tộc. Sức mạnh thật sự chỉ đến khi chúng ta gắn kết tất cả lại, đi cùng với nhau một chặng đường dài. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu.

"Sứ mệnh kép"

Tại Đại hội, chiều 13/10, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Chính phủ, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PetroVietnam) Lê Mạnh Hùng trình bày tham luận với chủ đề: "Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng bộ PetroVietnam trong giữ vững vai trò nòng cốt, thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển ngành Dầu khí, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng và bảo vệ chủ quyền Tổ quốc".

Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên PetroVietnam, trong nhiệm kỳ vừa qua, Đảng bộ PetroVietnam đã thể hiện bản lĩnh lãnh đạo, dẫn dắt cả hệ thống đoàn kết vượt khó. Đảng bộ đã đạt được sự thống nhất về chính trị toàn diện với gần gần 14 nghìn đảng viên tại 943 tổ chức cơ sở đảng...; đề ra nhiều nghị quyết quan trọng.

Khái quát kết quả kinh doanh, ông Lê Mạnh Hùng nêu rõ, PetroVietnam đã hoàn thành 12/12 chỉ tiêu nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ III, trong đó, nhiều chỉ tiêu về đích trước từ 1-2 năm, hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu kế hoạch 5 năm do Thủ tướng Chính phủ giao. Tốc độ tăng trưởng của PetroVietnam so với nhiệm kỳ 2015-2020 đạt mức rất cao cả về quy mô và gia tăng giá trị. Mức tăng trưởng hằng năm đạt từ 15-37,3%. Đến năm 2025, tổng tài sản dự kiến đạt 1,1 triệu tỷ đồng, tăng 247,1 nghìn tỷ đồng (tương đương tăng 29% so với đầu kỳ năm 2020). Tổng doanh thu tăng 49%, tổng lợi nhuận tăng 36% và nộp ngân sách tăng 37% so với giai đoạn 2015-2020. Giá trị thương hiệu PetroVietnam đã tăng 3 lần, đạt gần 2 tỷ USD và luôn nằm trong top 10 thương hiệu mạnh nhất Việt Nam... Đồng thời, PetroVietnam thực hiện tốt an sinh xã hội với giá trị trên 5.130 tỷ đồng, tăng 75% so với nhiệm kỳ trước. Hằng năm, PetroVietnam cung cấp ổn định 90% khí đốt, trên 70% xăng dầu, trên 10% sản lượng điện cho nền kinh tế, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Cùng với việc hiệp đồng, phối hợp chặt chẽ với lực lượng quốc phòng, an ninh, ngoại giao trong các hoạt động dầu khí, PetroVietnam đã nghiên cứu, sản xuất thành công và cung ứng nhiên liệu đặc chủng cho quốc phòng, đóng góp tích cực vào bảo vệ chủ quyền quốc gia; làm chủ 27 công nghệ lõi về năng lượng và dầu khí, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, mở rộng hoạt động tại 34 vùng, quốc gia trên thế giới...

PetroVietnam xác định, nhiệm kỳ 2025-2030 là giai đoạn phát triển đột phá, tốc độ nhanh, hiệu quả cao với sứ mệnh kép: vừa bảo đảm an ninh năng lượng, vừa dịch chuyển xanh, bền vững. Để hiện thực hóa mục tiêu chiến lược, Tập đoàn quán triệt định hướng của Đảng, Chính phủ, đặc biệt là 8 chữ được Tổng Bí thư trao tặng nhân Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập: "Tiên phong - Vượt trội - Bền vững - Toàn cầu".

Theo ông Lê Mạnh Hùng, PetroVietnam đã xây dựng bộ giải pháp tập trung vào ba giải pháp trụ cột. Đó là, giải pháp chiến lược - Hoàn thiện thể chế, cơ chế: Chủ động đề xuất, tham mưu xây dựng khung pháp lý đặc thù cho lĩnh vực năng lượng mới, năng lượng tái tạo. Kiến tạo cơ chế cạnh tranh vượt trội để thu hút các nhà đầu tư lớn, đối tác chiến lược. Kiến nghị cấp thẩm quyền cân đối nguồn lực cho doanh nghiệp đầu tàu, dẫn dắt.

Về giải pháp trung tâm - Quản trị và quản lý doanh nghiệp, ông Lê Mạnh Hùng cho biết, áp dụng tư duy quản trị năng lượng tích hợp chuỗi giá trị, hệ sinh thái toàn cầu; nâng cấp hệ thống quản trị theo chuẩn mực quốc tế; xây dựng bộ chỉ số phát triển bền vững, áp dụng OECD ESG, kiểm soát quản trị rủi ro.

Giải pháp đột phá về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, ông Lê Mạnh Hùng nhấn mạnh việc làm chủ công nghệ chiến lược như năng lượng ngoài khơi, nhiên liệu sạch, giảm phát thải, lưu trữ carbon và trí tuệ mới; tăng cường đầu tư cho nghiên cứu phát triển; hình thành các trung tâm công nghiệp năng lượng sinh thái; xây dựng đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, áp dụng hệ thống chỉ tiêu đo lường hiệu quả đổi mới sáng tạo theo chuẩn hiện đại. Tập đoàn cũng sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, nền tảng số, trí tuệ nhân tạo và học tạo sinh.

PetroVietnam đã chủ động nghiên cứu, triển khai hoàn thiện khung quản trị theo mô hình tập đoàn công nghiệp năng lượng tích hợp, cập nhật chiến lược phát triển...