Khi tiên cá bước ra khỏi cổ tích

Trong văn hóa đại chúng, hình tượng nàng tiên cá vốn gắn liền với những câu chuyện lãng mạn và kỳ ảo. Nhưng ở nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật Bản hay Philippines, hình ảnh này đã trở thành một loại hình biểu diễn có sức hút đặc biệt. Các công viên nước, thủy cung hay khu du lịch biển thường xuyên tổ chức các show tiên cá để phục vụ khán giả, nhất là trẻ em.

Tại Việt Nam, khái niệm “nghề tiên cá” còn khá mới mẻ. Chỉ từ năm 2018, bộ môn lặn tiên cá mới được một số nhóm nhỏ du nhập, chủ yếu kết hợp giữa kỹ thuật bơi lặn và trình diễn nghệ thuật. Người tham gia khoác lên mình chiếc đuôi cá nặng từ 3 đến 5kg, lặn sâu và nín thở dưới nước để tái hiện những động tác mềm mại, huyền ảo. Đằng sau những thước phim lung linh ấy là cả một quá trình rèn luyện thể lực, kỹ năng điều hòa hơi thở và bản lĩnh đối diện rủi ro.

Các chuyên gia nhận định, lặn tiên cá thực chất là một biến thể của lặn tự do (freediving). Người biểu diễn hoàn toàn không dùng bình dưỡng khí, chỉ dựa vào sức bền và khả năng kiểm soát nhịp thở. Điều này khiến rủi ro nghề nghiệp luôn cận kề. Một huấn luyện viên lặn tự do cho rằng: “Không phải ai cũng theo đuổi được, bởi ngoài kỹ thuật, người diễn cần niềm đam mê lớn mới đủ kiên trì.”

Điểm đáng chú ý là, nghề tiên cá không dừng lại ở việc biểu diễn mà còn mở ra hướng đi cho đào tạo và trải nghiệm. Tại các workshop, từ trẻ em đến người lớn đều có thể khoác chiếc đuôi cá, tập bơi lượn dưới nước. Đây không chỉ là hoạt động giải trí mà còn giúp nhiều người thêm gắn bó với môn bơi lội, kỹ năng sinh tồn quan trọng trong xã hội hiện đại.

Hiện nay, Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài cùng hệ thống thủy cung, công viên nước đang phát triển. Nếu được đầu tư bài bản, các show tiên cá hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm du lịch đặc thù, thu hút khách trong và ngoài nước.

Hành trình của một “nàng tiên cá đời thực”

Từ bức tranh toàn cảnh ấy, dễ thấy hình bóng những cá nhân tiên phong đang âm thầm gây dựng nghề. Trong đó, trường hợp của Đặng Ngát, nữ kiện tướng bơi lội một thời là minh chứng điển hình. Ngát hoá thân làm nàng tiên cá để thị phạm cho người tham gia trong Workshop trải nghiệm làm tiên cá tại TP Hồ Chí Minh. Ảnh NVCC cung cấp

Sinh ra ở Hà Nội và lớn lên bên làn nước, Đặng Ngát từng là vận động viên đạt thành tích cao từ khi 14 tuổi. Con đường thể thao chuyên nghiệp mở ra trước mắt nhưng cô lựa chọn song hành thêm vai trò giáo viên bơi lội khi học tại Đại học Thể dục Thể thao Bắc Ninh. Tình yêu với nước gắn liền tuổi thơ và cũng là nền tảng cho những bước rẽ sau này.

Năm 2023, khi lần đầu biết đến lặn tiên cá, Ngát nhận ra đây không đơn thuần là hóa trang mà là cách biến nhân vật cổ tích thành hiện thực. Cùng một số bạn trẻ, cô đồng sáng lập nhóm “Làng Tiên Cá”, tổ chức các lớp học, workshop và chương trình biểu diễn tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh cũng như nhiều sự kiện lớn như Công viên Thiên đường Bảo Sơn, Thủy cung Lotte Hồ Tây...

Để duy trì hình ảnh lung linh dưới nước, Ngát và đồng nghiệp phải chịu không ít vất vả, từ việc mang chiếc đuôi nặng hàng chục ký, nín thở lâu, đến hóa trang chống trôi gây kích ứng da. Thậm chí, cô từng suýt gặp tai nạn vì đuối sức trong lúc biểu diễn. Nhưng vượt trên những hiểm nguy, Ngát vẫn kiên trì với nghề, coi ánh mắt háo hức của trẻ thơ chính là “chiếc cúp tinh thần” lớn nhất.

Theo chia sẻ, chi phí theo đuổi bộ môn này không hề nhỏ. Một chiếc đuôi cá có giá từ 2 đến 20 triệu đồng, trong khi thu nhập từ mỗi buổi biểu diễn chỉ đủ trang trải cơ bản. Thế nhưng, với Ngát và nhiều người trong nhóm, động lực không nằm ở tài chính mà ở khát vọng mang lại niềm vui, sự kỳ ảo cho khán giả.

Chính sự độc đáo này lại mở ra triển vọng phát triển. Trong bối cảnh ngành công nghiệp giải trí Việt Nam đang tìm kiếm những loại hình mới lạ, lặn tiên cá hứa hẹn trở thành “mảnh ghép” thú vị, vừa gắn kết với văn hóa cổ tích, vừa tạo trải nghiệm trực quan cho khán giả.

Tuy nhiên, để nghề này có chỗ đứng bền vững cần những bước đi chiến lược, đó là xây dựng sân khấu chuyên biệt, chuẩn hóa chương trình đào tạo, tăng cường an toàn biểu diễn và quảng bá rộng rãi. Đó là con đường khó khăn nhưng cũng đầy hứa hẹn. Với riêng Đặng Ngát, niềm tin vào tương lai ấy luôn rõ ràng: “Tôi tin một ngày không xa, tiên cá sẽ không chỉ là cổ tích mà trở thành một loại hình nghệ thuật thực thụ, được xã hội công nhận và trân trọng”.

Trong một thế giới đầy áp lực và thực dụng, có lẽ chính những ước mơ như thế sẽ góp phần làm giàu thêm đời sống tinh thần, để mỗi người tin rằng cổ tích vẫn còn chỗ đứng giữa đời thực, đặc biệt là những ánh mắt trong veo tin rằng tiên cá là có thật.