Theo tờ Qz, người dân bị bắt buộc đeo khẩu trang ở ít nhất hai tỉnh tại Trung Quốc, trong đó có thành phố Vũ Hán ở tỉnh Hồ Bắc - ổ dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (2019-nCoV). 

Để nỗ lực kiềm chế nCoV đã khiến trên 600 người thiệt mạng, Chính phủ Trung Quốc yêu cầu hàng triệu người dân phải đeo khẩu trang khi ra nơi công cộng.

Khi hàng triệu người đeo khẩu trang, có một bất tiện khiến nhiều người khó chịu, thậm chí tức giận. Đó là khẩu trang đã vô hiệu hóa chức năng nhận diện khuôn mặt – công nghệ phổ biến ở Trung Quốc. 

Bất tiện nảy sinh khi mọi người không thể dùng khuôn mặt để mở điện thoại di động, khóa cửa, tài khoản ngân hàng…

Trên mạng xã hội Weibo, nhiều người dùng than phiền: “Gần đây ngày nào tôi cũng đeo khẩu trang và tôi chỉ muốn quẳng chiếc điện thoại mở khóa bằng khuôn mặt này đi”.

Phần lớn người dùng kêu ca về việc bất tiện trong mở khóa thiết bị di động. Apple cho biết FaceID trên iPhone cần thấy rõ mắt, mũi và miệng người dùng thì mới hoạt động bình thường.

Tương tự, Huawei cho biết vẫn chưa thể phát triển tính năng nhận diện khuôn mặt bị che một phần. Ông Bruce Lee, Phó chủ tịch Huawei nói: “Có quá ít điểm nhận diện nếu chỉ có đôi mắt và đầu nên không thể đảm bảo an toàn. Chúng tôi đã từ bỏ phát triển tính năng mở khóa cho người đeo khẩu trang hay mặt bị khăn che một phần”.

Trong khi đó, sinh trắc học, trong đó có nhận diện khuôn mặt, là một phần cần thiết trong cuộc sống hàng ngày ở Trung Quốc. Quy mô sử dụng sinh trắc học ở Trung Quốc lớn hơn các nước khác. Công nghệ này được dùng để thực hiện mọi việc từ đặt đồ ăn, hẹn lịch khám bác sĩ cho tới làm thủ tục lên máy bay ở trên 200 sân bay khắp Trung Quốc. Nhận diện khuôn mặt còn được dùng trong nhà vệ sinh để ngăn người dùng lấy quá nhiều giấy vệ sinh.

Ngoài các giao dịch hàng ngày, công nghệ nhận diện khuôn mặt cũng được sử dụng để giám sát 1,4 tỷ dân Trung Quốc trong lĩnh vực giao thông, phòng ngừa tội phạm... 

Tháng 12/2019, Chính phủ Trung Quốc thông qua luật mới yêu cầu ai đăng ký thẻ SIM điện thoại di động mới đều phải quét khuôn mặt để bảo vệ quyền lợi của người dân trên không gian mạng. 

Công nghệ này còn được dùng ở trường học để điểm danh và dự báo hành vi, mức độ tập trung học tập của học sinh, sinh viên.

Mới đây, chính quyền Khu hành chính đặc biệt Hong Kong của Trung Quốc đã tìm cách cấm người biểu tình đeo mặt nạ khi tham gia biểu tình. Nhiều người biểu tình đeo khẩu trang để tránh bị máy quay ghi hình khuôn mặt và do đó họ có thể liều lĩnh làm bất kỳ việc gì.

Mặc dù có loại công nghệ nhận diện khuôn mặt có thể “nhìn thấu” lớp khẩu trang bên ngoài nhưng công nghệ này vẫn chưa hoàn thiện. Các nhà nghiên cứu Đại học Cambridge và Viện Công nghệ Quốc gia Ấn Độ đã có một phương pháp có thể xác định người đeo khẩu trang với độ chính xác 55%.

Năm 2018, tập đoàn Panasonic đã giới thiệu phần mềm thương mại có thể xác định người đeo khẩu trang y tế nếu máy quay bắt được hình ảnh ở một góc nhất định.

Dù được dùng phổ biến ở Trung Quốc nhưng công nghệ nhận diện nhìn chung vẫn kém tin cậy khi xử lý khuôn mặt của người không phải là người da trắng. 

Nghiên cứu quan trọng gần đây của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ cho thấy có sự phân biệt chủng tộc trong thuật toán của các tập đoàn như Intel, Microsoft, Toshiba, Tencent và DiDi Chuxing. Người Mỹ gốc Phi, người thổ dân châu Mỹ và người châu Á có thể bị nhận diện sai từ 10 tới 100 lần so với người da trắng.

Video hàng người xếp hàng mua khẩu trang ở Trung Quốc (nguồn: Business Insider):

Trong khi đó, người dân khắp châu Á vẫn coi khẩu trang là vật không thể thiếu trong phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp. Mức cầu vượt quá mức cung ở nhiều nơi đã khiến mặt hàng này cạn kiệt, bị đội giá gấp nhiều lần.

Trước các quầy thuốc, người dân châu Á như Singapore, Việt Nam, Trung Quốc xếp hàng dài dằng dặc nhiều tiếng để chờ mua khẩu trang dù giá rất cao.