Nói về tiềm năng, lợi thế để phát triển năng lượng, năng lượng tái tạo thì với Khánh Hòa là rất thuận lợi, bởi nắng và gió ở Khánh Hòa thì không một địa phương nào sánh được. Đây là lĩnh vực chiến lược, không chỉ góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia mà còn mở ra hướng đi xanh, bền vững cho phát triển của tỉnh Khánh Hòa. Tuy nhiên, thời gian qua nhiều dự án năng lượng dù đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư, nhưng đến nay vẫn “loay hoay” chưa thể triển khai thi công.

Tổng Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Điện gió Hà Đô, ông Hoàng Văn Chiến cho biết, vào tháng 4/2021, Công ty được UBND tỉnh Ninh Thuận (cũ) chấp thuận chủ trương đầu tư Nhà máy điện gió Phước Hữu (xã Phước Hữu) công suất 50 MW, vốn đầu tư khoảng 1.800 tỷ đồng, dự kiến khởi công đầu quý IV/2025 và đưa vào vận hành cuối năm 2027. Đến nay, công ty đã ký quỹ, hoàn tất khảo sát địa hình, địa chất, cơ bản lập xong báo cáo nghiên cứu khả thi…, song đến giờ vẫn chưa tiến hành triển khai thi công được.

Lực cản lớn nhất được chủ đầu tư này nêu lên, đó là cơ chế chính sách chưa ban hành kịp thời, thụ tục pháp lý còn rườm rà; cơ chế giá điện gió trên đất liền ban hành muộn (ngày 30/5/2025), làm doanh nghiệp phải chờ đợi lâu mới có cơ sở lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với dự án và đàm phán tài chính.

Không những thế, sau hợp nhất Ninh Thuận với Khánh Hòa, hoạt động của chính quyền địa phương (cấp xã, cấp sở, ngành) còn mới, chưa nắm rõ và giải quyết được hết các vấn đề. Hơn nữa như xã Phước Hữu, đến nay Kế hoạch sử dụng đất đến năm 2030 của xã chưa được điều chỉnh, chưa đồng bộ với Quy hoạch tỉnh và Quy hoạch điện VIII.

Không chỉ dự án Nhà máy điện gió Phước Hữu, dự án Thủy điện tích năng Phước Hòa (ở xã Bác Ái Tây), một trong những dự án trọng điểm, có công suất 1.200 MW do liên danh Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Phát triển Trường Thành, Công ty TNHH Daewoo Engineering & Construction (Hàn Quốc) đầu tư cũng đang gặp bế tắc.

Lãnh đạo Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Phát triển Trường Thành chia sẻ, dự án Thủy điện tích năng Phước Hòa là dự án lớn, mới mẻ tại Việt Nam. Dự kiến dự án sẽ khởi công ở quý IV/2025 này và đưa vào vận hành cuối năm 2030. Thế nhưng đến thời điểm này, địa phương vùng dự án vẫn chưa cập nhật kế hoạch sử dụng đất, gây khó khăn cho việc giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án.

Đáng nói hơn nữa, đó là cơ chế giá điện được đưa ra chỉ có khung áp dụng cho năm 2025, không phù hợp với tiến độ vận hành năm 2030, trong khi dự án dự kiến đưa vào vận hành cuối năm 2030. Điều này khiến việc phân tích hiệu quả và huy động vốn bị ảnh hưởng.

Theo Sở Công Thương tỉnh Khánh Hòa, qua rà soát toàn tỉnh có 7 dự án năng lượng trọng điểm, với công suất trên 1.440 MW, vốn đầu tư khoảng 32.800 tỷ đồng vẫn đang gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong vấn đề giải phóng mặt bằng, hợp đồng mua bán điện, quy hoạch đất đai… như: Nhà máy Phong điện Việt Nam Power số 1; dự án Công Hải 1 giai đoạn 1 và 2; nhà máy Điện tái tạo Phước Nam - Enfinity; nhà máy Điện gió Phước Dân…

Để tháo gỡ điểm nghẽn trên, ông Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu các sở, ngành khẩn trương bắt tay giải quyết một cách nhanh, gọn các thủ tục pháp lý có liên quan, đúng quy định pháp luật, không để doanh nghiệp chờ đợi, mất thời gian dẫn đến dự án chậm trễ, trong khi dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư.

Tại khu vực phía Nam của tỉnh Khánh Hòa đã có 57 dự án năng lượng, năng lượng tái tạo đi vào hoạt động với công suất trên 3.749 MW, sản lượng điện phát lên hệ thống điện quốc gia khoảng 8,7 tỷ kWh, chiếm 6,69% tổng sản lượng điện phát của năng lượng tái tạo cả nước (130 tỷ kWh), góp phần cung ứng điện, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Tại khu vực phía bắc của tỉnh cũng có 9 dự án năng lượng tái tạo, với công suất trên 580 MW được đưa vào vận hành thương mại.

Đặc biệt, tỉnh Khánh Hòa còn có Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 đã đi vào hoạt động, với tổng công suất 1.320 MW, mỗi năm cung cấp cho hệ thống lưới điện quốc gia khoảng 9 tỷ kWh thông qua hệ thống đường dây truyền tải 500 kV Vân Phong - Vĩnh Tân, đóng góp khoảng 3% lượng điện quốc gia.

Có thể nói, nếu như các dự án năng lượng, năng lượng tái tạo còn lại được sớm khai thông điểm nghẽn, Khánh Hòa không những gia tăng công suất điện sạch, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong bối cảnh phát triển mới, mà còn khẳng định vị thế là Trung tâm năng lượng, năng lượng tái tạo của cả nước.