Các ý kiến đều nhất trí và tán thành cao với nội dung các dự thảo và cho rằng công tác chuẩn bị văn kiện lần này được thực hiện công phu, bài bản, bố cục hợp lý, nội dung có chất lượng và tầm khái quát cao, thể hiện tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược của Đảng đối với sự phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Phát huy vai trò đội ngũ trí thức

Theo ông Vũ Tấn Phú, Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trí thức tỉnh Bắc Ninh, dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã đánh giá sâu sắc, toàn diện kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII; đồng thời chỉ rõ cơ đồ, vị thế, uy tín của đất nước sau 40 năm đổi mới. Sáu nhiệm vụ trọng tâm và ba đột phá chiến lược được xác định trong dự thảo thể hiện tầm nhìn dài hạn và khát vọng phát triển của dân tộc. Tuy vậy, một số nội dung cần được cụ thể hóa, bổ sung để vừa chặt chẽ về cấu trúc vừa sâu về nội dung.

Về chủ đề Báo cáo chính trị, ông Vũ Tấn Phú đề nghị thay cụm từ “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng” bằng “Dưới ngọn cờ vẻ vang của Đảng” nhằm thể hiện sinh động hơn ý nghĩa “ngọn cờ dẫn đường” của Đảng trong sự nghiệp cách mạng. Đồng thời, chủ đề cần bổ sung thêm yếu tố về nguyên tắc và phương thức phát triển, như tinh thần đoàn kết, đột phá, đổi mới, để phản ánh đầy đủ phương châm “Đoàn kết - dân chủ - kỷ cương - đột phá - phát triển” của Đại hội.

Phần đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII nên làm rõ mức độ hoàn thành, vượt mức hoặc chưa đạt của từng chỉ tiêu chủ yếu; qua đó phản ánh chân thực, khách quan hơn bức tranh phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2025.

Phần mục tiêu phát triển 5 năm 2026 - 2030 cần bổ sung thêm các chỉ tiêu cụ thể về kinh tế số, xã hội số, năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) - những chỉ số quan trọng phản ánh chất lượng tăng trưởng dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ở phần đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, ông Vũ Tấn Phú cho rằng, ngoài việc làm chủ công nghệ tiên tiến, cần đặt trọng tâm vào việc tạo ra các sản phẩm có tính thương mại cao, mang thương hiệu Việt Nam, thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của người Việt trên trường quốc tế. Phần phát huy vai trò nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc nên nhấn mạnh vị trí, vai trò đặc biệt của đội ngũ trí thức, lực lượng đi đầu trong nghiên cứu, sáng tạo, chuyển giao tri thức và ứng dụng khoa học, công nghệ vào đời sống.

Trong nội dung xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ông Vũ Tấn Phú đề nghị cụ thể hóa hơn các giải pháp khắc phục yếu kém trong công tác cán bộ, đặc biệt là khâu lựa chọn, bố trí cán bộ; đồng thời, bổ sung cơ chế kiểm soát chặt chẽ tài sản, thu nhập, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực.

Phần nhiệm vụ trọng tâm và các đột phá chiến lược cần bổ sung nội dung về phát huy trí tuệ, năng lực sáng tạo của đội ngũ trí thức trong và ngoài nước, xem đây là một khâu đột phá quan trọng để đất nước phát triển nhanh, bền vững, chủ động nắm bắt thành tựu của cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Từ thực tiễn hoạt động của Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bắc Ninh, ông Vũ Tấn Phú mong muốn Đảng và Nhà nước tiếp tục quan tâm, có chính sách đồng bộ, đột phá trong phát triển đội ngũ trí thức - lực lượng nòng cốt của nền kinh tế tri thức và xã hội đổi mới sáng tạo. Theo ông, dự thảo Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đang được xây dựng cần xác định các định hướng cụ thể như: bổ sung các chỉ tiêu rõ ràng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 như tỷ lệ làm chủ công nghệ lõi, công nghệ nguồn, công nghệ mũi nhọn; số lượng sản phẩm công nghệ trọng điểm mang thương hiệu Việt Nam; số tạp chí khoa học đạt chuẩn khu vực và quốc tế. Cùng với đó là đổi mới chính sách đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ trí thức, trọng dụng nhân tài, có cơ chế khuyến khích sáng tạo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà khoa học.

Ông Vũ Tấn Phú đề xuất, phát huy hiệu quả hoạt động của các hội trí thức, tăng cường liên kết, tập hợp, khơi dậy sức sáng tạo trong nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ; xây dựng cơ chế sử dụng trí thức trình độ cao đã nghỉ hưu để họ tiếp tục cống hiến kinh nghiệm và tri thức cho xã hội; đồng thời nghiên cứu thành lập Hội Trí thức Việt Nam làm đầu mối thống nhất tập hợp và phát huy sức mạnh trí tuệ của đội ngũ trí thức cả nước.

Theo ông Vũ Tấn Phú, việc phát triển đất nước trong giai đoạn mới đòi hỏi phải coi trí thức là nguồn lực đặc biệt quan trọng, vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là động lực thúc đẩy tiến bộ xã hội. “Muốn đi nhanh và bền vững, chúng ta phải có một đội ngũ trí thức mạnh, đủ tầm dẫn dắt công nghệ, khoa học và tri thức. Văn kiện Đại hội XIV cần thể hiện rõ quyết tâm này của Đảng”, ông Vũ Tấn Phú nhấn mạnh.

Bằng những ý kiến tâm huyết, thẳng thắn và mang tầm nhìn chiến lược, ông Vũ Tấn Phú kỳ vọng các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng sẽ thể hiện đầy đủ hơn vai trò của khoa học, công nghệ và trí thức trong phát triển đất nước; qua đó tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam vươn lên hùng cường, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Lấy dân làm gốc, là trung tâm của đổi mới

Gắn bó nhiều năm trong quân ngũ, ông Đồng Văn Dương (đảng viên 45 năm tuổi Đảng, xã Tiên Lục) cho rằng, dự thảo Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam đã được chuẩn bị công phu, toàn diện, có tính khái quát và hệ thống cao. Báo cáo phản ánh được những vấn đề cốt lõi từ thực tiễn đổi mới, gắn với các căn cứ lý luận, làm rõ nguyên tắc kết hợp giữa kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa, đảm bảo công bằng xã hội, phát triển con người trong suốt 40 năm qua.

Về bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước, ông Dương đánh giá, dự thảo đã dự báo khá sát tình hình quốc tế, nhận diện được các cơ hội và thách thức đối với phát triển kinh tế - xã hội của nước ta thời gian tới. Tuy nhiên, ông đề nghị bổ sung nội dung về những nguy cơ an ninh truyền thống và phi truyền thống đang diễn biến phức tạp trên thế giới; đồng thời đánh giá bối cảnh quốc tế gắn với từng giai đoạn đổi mới của đất nước, để làm rõ tính kế thừa và sự thích ứng của Việt Nam qua từng thời kỳ. Bên cạnh đó, dự thảo cần phân tích sâu hơn bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra, trong đó có suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Đề cập sự phát triển nhận thức lý luận của Đảng qua 40 năm đổi mới, ông Đồng Văn Dương cho rằng cần làm nổi bật hơn vai trò của Đảng trong việc vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo công cuộc đổi mới; coi đây là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam xuyên suốt cho mọi thành tựu mà đất nước đạt được hôm nay.

Về thành tựu và hạn chế trong các lĩnh vực, ông Dương nhận xét dự thảo đã nêu đúng, trúng những hạn chế như chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, hiệu quả đổi mới thể chế. Tuy nhiên, ông đề nghị phân tích kỹ hơn những khó khăn trong phát triển nông nghiệp quy mô nhỏ, phân tán cũng như các bất cập trong chính sách đất đai, tín dụng, tiêu thụ nông sản - những vấn đề đang được hội viên nông dân và cơ sở rất quan tâm.

Ông Đồng Văn Dương cũng cho rằng, bên cạnh việc ghi nhận những thành tựu to lớn, toàn diện, có ý nghĩa lịch sử sau 40 năm đổi mới, dự thảo cần thẳng thắn nhìn nhận tăng trưởng chưa bền vững, năng suất lao động thấp, chênh lệch vùng miền, ô nhiễm môi trường, cùng với hạn chế trong công tác phát triển đảng viên ở cơ sở, đặc biệt ở các chi bộ thôn, tổ dân phố và doanh nghiệp ngoài nhà nước.

Về năm bài học kinh nghiệm rút ra sau 40 năm đổi mới, ông Dương đánh giá cao tính khái quát, có giá trị lý luận và thực tiễn của dự thảo. Tuy nhiên, ông đề nghị chuyển bài học thứ nhất về “Kiên định đường lối đổi mới của Đảng; lấy phát triển để ổn định, ổn định để phát triển bền vững” sang phần bài học về xây dựng Đảng; đồng thời nhấn mạnh hơn tư tưởng “Lấy dân làm gốc, dân là trung tâm của đổi mới”, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kết hợp hài hòa giữa đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và chủ động hội nhập quốc tế.

Ông Đồng Văn Dương tin tưởng sâu sắc vào đường lối lãnh đạo của Đảng và cho rằng, với tầm nhìn chiến lược, bản lĩnh chính trị vững vàng và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, Đảng ta sẽ tiếp tục đưa công cuộc đổi mới bước sang giai đoạn phát triển mới - toàn diện, bền vững hơn, vì nhân dân và do nhân dân.