Thực tế tại Nghệ An cho thấy, dù đã đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định, không ít giáo viên vẫn phải mòn mỏi “chờ” được thăng hạng, khiến quyền lợi chính đáng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Đủ điều kiện nhưng vẫn phải “chờ”

Tại nhiều cơ sở giáo dục, tình trạng giáo viên “giậm chân tại chỗ” ở hạng thấp dù có thâm niên và thành tích xuất sắc vẫn phổ biến. Bắt đầu dạy học từ năm 2000, cô giáo Chu Thị Mùi tại Trường Mầm non Lê Lợi, phường Thành Vinh được xem là giáo viên kỳ cựu và từng có 6 năm công tác tại huyện miền núi Quỳ Châu (cũ) với nhiều thành tích, nhưng đến nay cô Mùi vẫn chỉ là giáo viên hạng 3.

"Cùng tuổi và cùng thời gian làm việc với tôi, có những người đã được thăng hạng. Vì vậy, tôi mong muốn, sớm có phương án xét thăng hạng cho giáo viên để đảm bảo các quyền lợi theo quy định", cô Mùi chia sẻ.

Thống kê tại Trường Mầm non Lê Lợi cho thấy, trong gần 40 giáo viên biên chế, chỉ có 18 người được xếp hạng II, hơn 20 giáo viên còn lại vẫn ở hạng III. Hiệu trưởng nhà trường, cô Trần Thị Bích Thục cho biết, việc giáo viên băn khoăn, thắc mắc là hoàn toàn chính đáng, bởi nhiều người đã đủ điều kiện theo quy định. Tuy nhiên, nhà trường chưa thể trả lời cụ thể do chưa rõ quy trình thăng hạng sau khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Tại bậc tiểu học, tình trạng chậm thăng hạng cũng không mấy khả quan. Tại Trường Tiểu học 1 Trà Lân (xã Con Cuông), lần thăng hạng gần nhất đã diễn ra cách đây hơn 5 năm. Hiện nhà trường còn 21 giáo viên hạng III và 2 giáo viên hạng IV. Với những giáo viên ngoài 40 tuổi như cô Nguyễn Thị Oanh (hệ số lương hiện tại 3,99), việc chưa được thăng hạng gây thiệt thòi lớn về thu nhập. Theo cô Oanh, hệ số lương của giáo viên tiểu học hạng III dao động từ 2,34 đến 4,98, trong khi giáo viên hạng II có hệ số từ 4,0 đến 6,38. Mức chênh lệch này tác động trực tiếp đến thu nhập hằng tháng cũng như chế độ hưu trí sau này của giáo viên.

Qua tìm hiểu, nguyên nhân của tình trạng chậm trễ thăng hạng xuất phát từ nhiều yếu tố. Trước đây, việc thăng hạng (trừ bậc trung học cơ sở) chủ yếu do cấp huyện thực hiện. Đợt triển khai diện rộng gần nhất vào năm 2021 đã giải quyết thăng hạng cho hơn 24.000 giáo viên. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận giáo viên chưa được xem xét do chưa đủ điều kiện hoặc do một số địa phương chưa quan tâm đúng mức, triển khai chậm so với quy định.

Đặc biệt, sau khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều giáo viên rơi vào tình trạng “lửng lơ” về mặt thủ tục. Từ tháng 7-9/2025, hàng loạt đơn kiến nghị từ tập thể giáo viên mầm non tại huyện Yên Thành (cũ), các phường Trường Vinh, Vinh Phú, Thành Vinh... đã được gửi lên Sở Giáo dục và Đào tạo. Nhiều giáo viên đã hoàn thành đầy đủ các khóa bồi dưỡng tiêu chuẩn, đáp ứng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp từ năm 2019 nhưng vẫn chưa được chuyển hạng.

Cần phân cấp và thực hiện công bằng

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo, từ năm 2012 đến nay, bậc trung học phổ thông đã tổ chức 4 đợt xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp cho giáo viên và có khoảng 45% giáo viên được nâng lên hạng II, khoảng 1% được nâng lên hạng I, số còn lại vẫn ở hạng III. Đối với các cấp học còn lại, trước ngày 1/7/2025, công tác xét thăng hạng thuộc thẩm quyền quản lý của cấp huyện.

Hiện Sở đã hành rà soát theo từng trường, từng cấp học và từng địa phương. Qua đó cho thấy, tỷ lệ giáo viên hạng I chiếm rất thấp và số giáo viên đủ tiêu chí để xét thăng hạng không nhiều. Cụ thể, ở bậc mầm non, giáo viên hạng I chiếm 0,03%; tiểu học 0,04%; trung học cơ sở 3,35%.

Đối với giáo viên hạng II, tỷ lệ ở bậc mầm non đạt 32,82%; tiểu học 50,1%; trung học cơ sở 83,01%. Trong khi đó, giáo viên hạng III chiếm tỷ lệ khá cao ở bậc mầm non với 66,69%, tiểu học 48,65% và trung học cơ sở 13,49%.

Theo ông Nguyễn Thế Lực, Phó Trưởng phòng Tổ chức cán bộ (Sở Giáo dục và Đào tạo), thực tế, nhiều trường trung học cơ sở có tỷ lệ giáo viên hạng II rất cao, thậm chí đạt 100% như Trường Trung học cơ sở Quỳnh Hưng (xã Quỳnh Lưu), Trường Tiểu học và  Trung học cơ sở Quỳnh Thuận (xã Quỳnh Phú), Trường Trung học cơ sở Nguyễn Biểu (xã Hưng Yên Nam); Trường Trung học cơ sở Tiến Thủy đạt 94%. Tuy nhiên, ở các bậc học còn lại, tỷ lệ giáo viên được thăng hạng tại nhiều trường vẫn ở mức thấp. Điển hình, Trường Mầm non Châu Nhân (xã Lam Thành) chỉ đạt 13%; Trường Mầm non Nghĩa Trung (xã Nghĩa Đàn) đạt 16%; Trường Tiểu học Châu Nga (xã Quỳ Châu) đạt 7%; Trường Tiểu học Châu Thuận (xã Châu Tiến) đạt 10%.

Tình trạng tại Nghệ An cũng diễn ra ở nhiều nơi trên cả nước. Vì thế, mới đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Công văn 8268/BGDĐT-NGCBQLGD ngày 15/12/2025 gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị tiếp tục rà soát, thực hiện việc bổ nhiệm, thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên.

Qua thực tế triển khai cho thấy, hiện nay theo các quy định, tỷ lệ giáo viên được thăng hạng sẽ được khống chế theo tỷ lệ. Trong đó, hạng I không quá 20%, hạng II không quá 50% và hạng III không quá 30%. Vì thế, khi bổ nhiệm, thăng hạng cho giáo viên, công tác tổng hợp, rà soát, đánh giá cũng cần thực hiện khách quan, nghiêm túc. Ông Phan Trọng Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Con Cuông cho biết, tỷ lệ hạng II ở bậc mầm non của xã là 44,55%, tiểu học là 61,29% và Trung học cơ sở là 69,81% và đang có sự chênh lệch giữa các trường. Vì thế, nếu xét thăng hạng, địa phương sẽ căn cứ trên chỉ tiêu cho phép và các tiêu chuẩn hiện có của giáo viên để thực hiện theo đúng quy định, đảm bảo công bằng, khách quan.

Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Thế Lực - Phó trưởng Phòng Tổ chức Cán bộ, Sở Giáo dục và Đào tạo cho hay, trước ngày 1/7/2025, việc tổ chức xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức lên hạng II sau khi được UBND tỉnh phê duyệt và giao chỉ tiêu thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND huyện.

Sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, UBND tỉnh Nghệ An đã có văn bản phân cấp thẩm quyền tổ chức xét thăng hạng giáo viên lên hạng I cho Sở; xét thăng hạng giáo viên lên hạng III và II cho cấp xã. Để việc triển khai được đồng bộ, Sở đã có văn bản gửi các đơn vị trường học, UBND xã/phường rà soát báo cáo thực trạng hạng chức danh nghề nghiệp của viên chức (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên). Đối với các phường, xã có cơ cấu các hạng chức danh nghề nghiệp chưa vượt quá tỷ lệ quy định tại Công văn số 64/BNV-CCVC của Bộ Nội vụ thì quan tâm tổ chức xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên, nhân viên mầm non, phổ thông công lập theo phân cấp của UBND tỉnh và các quy định hiện hành để đảm bảo quyền lợi cho viên chức.

Tiêu chí thăng hạng được quy định rõ ràng, từ trình độ đào tạo, kết quả đánh giá viên chức cho đến năng lực chuyên môn như nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, sáng kiến, tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi, khả năng ứng dụng công nghệ, đổi mới phương pháp giảng dạy và năng lực thực tiễn - những yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh chuyển đổi số giáo dục.… Để tránh hình thức, kế hoạch yêu cầu hiệu trưởng các đơn vị chịu trách nhiệm thẩm tra hồ sơ, xác minh tính xác thực của minh chứng, đặc biệt với các sản phẩm nghiên cứu.

Cấp xã được giao thẩm quyền tổ chức xét thăng hạng viên chức đối với giáo viên các cơ sở giáo dục trực thuộc quản lý trên địa bàn. Đây là nhiệm vụ mới khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An dự kiến sẽ tổ chức tập huấn cho cán bộ phụ trách cấp xã về quy trình, cách thức thực hiện theo các quy định hiện hành. Việc tập huấn theo hướng cầm tay chỉ việc để khi thực hiện xét thăng hạng giáo viên diễn ra thuận lợi, nhanh chóng, khách quan, đúng quy định.