Mệnh danh là “Thỏa thuận Thế kỷ”, kế hoạch hòa bình của Mỹ nhằm hóa giải xung đột Israel-Palestine kỳ vọng sẽ tạo hàng triệu việc làm cho người Palestine, giảm tỷ lệ thất nghiệp xuống 20% và một nửa tỷ lệ nghèo đói.
Người biểu tình Palestine đụng độ với binh sĩ Israel tại biên giới Dải Gaza - Israel, phía Đông thành phố Khan Younis, ngày 15/5/2019. Ảnh: THX/ TTXVN
Theo báo The Times of Israel, Cố vấn cấp cao Nhà Trắng Jared Kushner ngày 22/6 đã công bố chi tiết những dự định kinh tế trong kế hoạch hòa bình Trung Đông, trong đó bao gồm việc đầu tư 50 tỷ USD vào các nền kinh tế đang gặp khó khăn tại Trung Đông trong 10 năm tới.
Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin Reuters ba ngày trước khi tham gia một diễn đàn kinh tế do Mỹ khởi xướng tại Bahrain, ông Kushner – con rể Tổng thống Donald Trump – cho biết hơn một nửa quỹ đầu tư (28 tỷ USD) sẽ được cấp cho Bờ Tây và khu vực Dải Gaza, 22 tỷ USD còn lại sẽ chuyển tới Jordan, Ai Cập và Liban.
Kế hoạch kinh tế “Hòa bình vì Thịnh vượng” của Nhà Trắng tập trung vạch ra chi tiết những sáng kiến để đẩy mạnh “tiềm năng kinh tế” của Palestine. Theo bản tài liệu này, 15 tỷ USD trong tổng số 50 tỷ USD sẽ đến từ các khoản tài trợ, 25 tỷ USD từ các khoản vay được trợ cấp và khoảng 11 tỷ USD từ vốn tư nhân.
Kế hoạch dự kiến hỗ trợ 179 dự án kinh tế trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, nguồn nước, nguồn điện, viễn thông, du lịch và cơ sở y tế. 147 dự án trong số đó sẽ được xây trên lãnh thổ Palestine.
Theo cố vấn Kushner, kế hoạch kinh tế của Nhà Trắng tại Trung Đông sẽ tạo ra khoảng 1 triệu việc làm tại Gaza và khu vực Bờ Tây, giảm tỷ lệ thất nghiệp tại đây từ 30% xuống mức một con số và tỷ lệ nghèo đói xuống một nửa.
Tuy nhiên, việc không bao gồm một giải pháp chính trị đã khiến kế hoạch của Nhà Trắng bị Palestine chỉ trích. Giới chức Palestine miêu tả đó là “những lời hứa hẹn phù phiếm” và thiếu thực tế. Trong khi đó, Tổng thống Nhà nước Palestine Mahmoud Abbas khẳng định vấn đề kinh tế sẽ không được đàm phán trước khi có một giải pháp chính trị.
“Chúng tôi không cần cuộc họp tại Bahrain để xây dựng đất nước mình, cái chúng tôi cần là hòa bình và những kết quả mà kế hoạch đưa ra là không thực tế và ảo tưởng”, Bộ trưởng Tài chính Palestine Shukri Bishara phát biểu hôm 24/6.
Kế hoạch được Nhà Trắng công bố trước khi Hội thảo "Hòa bình vì thịnh vượng" dự kiến diễn ra vào ngày 25-26/6 trong khuôn khổ Hội nghị kinh tế do Mỹ chủ trì tổ chức tại Bahrain. Điều đáng chú ý là hội thảo này không có sự tham gia của cả Israel và Palestine. Bên cạnh đó, kỳ vọng về khả năng thành công của kế hoạch khá thấp khi còn tồn tại những diễn biến bất ổn tại khu vực, sự nghi ngờ về tầm nhìn chính trị của kế hoạch, và cuộc xung đột tiềm ẩn giữa Mỹ và Iran đang thu hút sự quan tâm lớn hơn của cộng đồng quốc tế.