09:10 22/09/2025

Iran đe doạ ngừng hợp tác với IAEA sau khi châu Âu kích hoạt cơ chế trừng phạt

Tehran cho biết quyết định của các cường quốc châu Âu về việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc (LHQ) đã làm chệch hướng thỏa thuận giám sát gần đây và khiến căng thẳng hạt nhân thêm trầm trọng.

Chú thích ảnh
Hình ảnh do vệ tinh Maxar cung cấp ngày 19/6/2025 cho thấy các xe tải chở hàng di chuyển tại lối vào cơ sở hạt nhân Fordow ở tỉnh Qom, Iran. Ảnh: Anadolu Agency/TTXVN

Theo báo The Times of Israel, cơ quan an ninh hàng đầu của Iran ngày 20/9 cho biết hành động của Anh, Pháp và Đức nhằm tái áp đặt các lệnh trừng phạt của LHQ sẽ đình chỉ sự hợp tác của họ với cơ quan giám sát hạt nhân Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

"Bất chấp sự hợp tác của Bộ Ngoại giao với IAEA và việc trình bày các kế hoạch giải quyết vấn đề, hành động của các nước châu Âu sẽ đình chỉ hiệu quả con đường hợp tác với cơ quan này", Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao cho biết trong một tuyên bố trên truyền hình.

Thông báo này được đưa ra sau khi Hội đồng Bảo an ngày 19/9 bỏ phiếu để tái áp đặt các lệnh trừng phạt của LHQ đã bị đóng băng. Cuộc bỏ phiếu này có nghĩa là các lệnh trừng phạt, vốn đã bị đình chỉ để đổi lấy việc hạn chế các hoạt động hạt nhân của Iran được nêu trong thỏa thuận năm 2015, sẽ có hiệu lực trở lại vào ngày 28/9 trừ khi Iran thể hiện sự nhượng bộ trong tuần này.

Tehran cho biết hành động của các cường quốc châu Âu đã làm suy yếu cam kết kéo dài nhiều tháng với IAEA nhằm khôi phục hoạt động giám sát và đảm bảo tuân thủ các quy tắc quốc tế.

Đầu tháng 9, Iran và IAEA đã đạt được một thỏa thuận tại Cairo (Ai Cập), cho phép nối lại hoạt động thanh sát các cơ sở hạt nhân của Iran. Iran đã đình chỉ các hoạt động này sau khi Israel và sau đó là Mỹ tấn công các cơ sở hạt nhân của nước này vào tháng 6 trong một cuộc tấn công toàn diện vào các nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu, các nhà khoa học hạt nhân, các địa điểm làm giàu urani và chương trình tên lửa đạn đạo của nước này.

Tehran đã chỉ trích IAEA vì đã không lên án các cuộc tấn công của Israel và Mỹ.

Các chính phủ châu Âu cho biết họ sẽ không trì hoãn việc áp đặt lại các lệnh trừng phạt của LHQ trừ khi Iran nối lại hợp tác đầy đủ với IAEA và mở lại các cuộc đàm phán hạt nhân với Mỹ vốn đã bị đình chỉ kể từ tháng 6.

Về phần mình, Iran liên tục phủ nhận việc tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, nước này đã làm giàu urani ở mức độ không thể sử dụng cho mục đích hòa bình, cản trở các thanh sát viên quốc tế kiểm tra các cơ sở hạt nhân của mình và mở rộng năng lực tên lửa đạn đạo. Israel cho biết Iran gần đây đã có những bước đi hướng tới việc vũ khí hóa.

Iran đã đáp trả các cuộc tấn công của Israel bằng cách phóng hơn 500 tên lửa đạn đạo và khoảng 1.100 thiết bị bay không người lái vào Israel. Theo các quan chức y tế và bệnh viện, các cuộc tấn công này đã khiến 31 người thiệt mạng và hơn 3.000 người bị thương tại Israel. Tổng cộng, đã có 36 vụ tên lửa và một vụ tấn công bằng thiết bị bay không người lái vào các khu vực đông dân cư, gây thiệt hại cho 2.305 ngôi nhà, cùng với hai trường đại học và một bệnh viện, và khiến hơn 13.000 người Israel phải di dời khỏi khu vực bị ảnh hưởng.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc