Khi “huyết mạch” được khơi thông

Ở những địa bàn từng bị xem là “vùng trũng phát triển”, nơi địa hình chia cắt, giao thông khó khăn, điều kiện sống còn nhiều thiếu thốn thì mỗi tuyến đường được mở rộng, mỗi khu dân cư được đầu tư đồng bộ không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn là bước chuyển về tư duy phát triển, từ hỗ trợ sang trao cơ hội.

Quốc lộ 49 từ lâu được xem là tuyến giao thông huyết mạch nối trung tâm thành phố Huế với các xã miền núi A Lưới. Thế nhưng, trong một thời gian dài, tuyến đường này nhỏ hẹp xuống cấp, thường xuyên bị chia cắt vào mùa mưa lũ bởi sạt lở taluy, ngập úng, tầm nhìn hạn chế. Việc đi lại khó khăn không chỉ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, mà còn là rào cản lớn đối với giao thương, sản xuất và tiếp cận các dịch vụ thiết yếu của người dân vùng cao.

Việc đầu tư nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 49 cùng các tuyến Tỉnh lộ kết nối đã từng bước tháo gỡ “nút thắt” này. Những con đường mới, mặt đường rộng hơn, taluy được gia cố, hệ thống thoát nước hoàn chỉnh đã giúp việc đi lại an toàn, thông suốt quanh năm, đặc biệt trong mùa mưa lũ.

Ông Nguyễn Văn Tiềng ở xã A Lưới 4 phấn khởi chia sẻ: “Trước đây, chở sắn, chuối hay keo xuống xuôi bán rất vất vả. Mùa mưa chỉ cần sạt lở là xe không đi được, nông sản nhiều khi phải bán rẻ hoặc bỏ hư. Nay, đường rộng xe tải vào tận thôn, bà con yên tâm trồng trọt hơn”.

Từ chỗ sản xuất manh mún, phụ thuộc nhiều vào thương lái, người dân các xã A Lưới 1 - 5 đã mạnh dạn mở rộng diện tích trồng rừng, cây ăn quả, từng bước kết nối sản phẩm với thị trường miền xuôi. Giao thông thuận lợi không chỉ giảm chi phí vận chuyển, mà còn tạo niềm tin để người dân đầu tư dài hạn vào sản xuất.

Không dừng lại ở nông lâm nghiệp, hệ thống giao thông được cải thiện còn mở ra cơ hội phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng ở vùng cao A Lưới. Các tour trải nghiệm văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số, khám phá thiên nhiên, lễ hội truyền thống từng bước hình thành, thu hút du khách trong và ngoài thành phố.

Từ chỗ “đường khó đi, khách ngại đến”, A Lưới đang dần xuất hiện trên bản đồ du lịch xanh của Huế, với những điểm đến gắn với bản sắc văn hóa và thiên nhiên. Du lịch phát triển đã tạo thêm sinh kế mới cho người dân, từ dịch vụ lưu trú, ẩm thực đến hướng dẫn viên cộng đồng, góp phần đa dạng hóa nguồn thu nhập tại chỗ.

Song song với các tuyến giao thông trục chính, thành phố Huế còn triển khai các chương trình chỉnh trang, nâng cấp hạ tầng đô thị nhỏ tại các xã A Lưới 1 - 5. Trọng tâm là hệ thống đường nội thị, điện chiếu sáng, thoát nước, vỉa hè, không gian công cộng và các công trình phục vụ sinh hoạt cộng đồng.
Những công trình này tuy không quá lớn về quy mô, nhưng lại tác động trực tiếp và rõ nét đến đời sống người dân. Diện mạo các khu dân cư vùng cao từng bước khang trang, sạch sẽ hơn; sinh hoạt, buôn bán trở nên thuận tiện, an toàn.

Tiểu thương tại chợ phiên vùng cao A Lưới (A Lưới 2) cho biết, từ khi đường sá được nâng cấp, chợ được chỉnh trang, việc buôn bán thuận lợi hơn, lượng khách từ miền xuôi lên mua bán cũng tăng rõ rệt. 

Việc chỉnh trang hạ tầng đô thị nhỏ không chỉ thay đổi diện mạo A Lưới, mà còn tạo nền tảng để các dịch vụ thương mại, giáo dục, y tế phát triển, qua đó tạo thêm việc làm tại chỗ, hạn chế tình trạng lao động trẻ rời quê đi làm ăn xa.

Hạ tầng gắn với an sinh

Một minh chứng rõ nét cho cách tiếp cận “lấy hạ tầng làm nền tảng an sinh” là khu tái định cư tại Tổ 1, xã Khe Tre – nơi bố trí cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án cao tốc La Sơn – Túy Loan và các hộ bị thiệt hại nhà ở do mưa lũ năm 2025.

Theo ông Trần Văn Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Khe Tre, khu tái định cư được đầu tư đồng bộ về đường giao thông, điện, nước sinh hoạt, hệ thống thoát nước và các công trình thiết yếu. Không chỉ đảm bảo chỗ ở an toàn, khu dân cư mới còn được quy hoạch ở vị trí thuận lợi, gần trung tâm, giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ xã hội.

Song song đó là việc bố trí tái định cư tại vị trí thuận lợi, hạ tầng đầy đủ đã tạo được sự đồng thuận cao trong nhân dân, giúp các hộ dân sớm ổn định cuộc sống, yên tâm sinh hoạt và từng bước tái thiết sinh kế bền vững tại nơi ở mới.

Khi điều kiện sống được cải thiện, người dân không chỉ ổn định chỗ ở mà còn có cơ hội chuyển đổi, đa dạng hóa sinh kế, từ sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ sang các hoạt động dịch vụ, tiểu thủ công phù hợp với điều kiện mới.

Từ A Lưới đến Khe Tre có thể thấy rõ một điểm chung là khi không còn nỗi lo đường sá cách trở, nhà ở tạm bợ hay thiếu điện, nước sinh hoạt, người dân vùng cao có điều kiện tích lũy, học nghề, nâng cao chất lượng sống và chủ động vươn lên.

Các công trình hạ tầng không chỉ thay đổi diện mạo quê hương, mà còn trở thành “bệ đỡ” an sinh, giúp người dân yên tâm gắn bó với địa phương, đầu tư sản xuất, từng bước chuyển từ tư duy trông chờ hỗ trợ sang chủ động làm ăn, gắn sản xuất với thị trường.

Theo đại diện lãnh đạo UBND thành phố Huế, trong bối cảnh thành phố Huế đang hướng tới phát triển cân bằng giữa đô thị và miền núi, giữa bảo tồn và hiện đại, việc tiếp tục ưu tiên nguồn lực cho hạ tầng vùng cao là lựa chọn mang tính chiến lược. Bởi ở đó, mỗi con đường mở ra, mỗi khu dân cư được đầu tư hoàn chỉnh chính là thêm một cánh cửa mở ra cơ hội thoát nghèo bền vững cho người dân miền núi.