Tín dụng “ấm” dần, doanh nghiệp vẫn khó vay

Theo các chuyên gia ngân hàng, mặc dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) “lạc quan” sẽ hoàn thành kế hoạch tăng trưởng tín dụng 2014 từ 12- 14% nhưng thực tế nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) vẫn gặp khó khi tiếp cận vốn.

Kỳ vọng nhu cầu vay vốn cuối năm tăng

Nếu như 6 tháng đầu năm 2014, tăng trưởng tín dụng mới chỉ đạt 3,52% thì vào cuối tháng 8 đã tăng lên 4,5%. Chỉ sau một tháng (tính đến hết tháng 9), tăng trưởng tín dụng đã nhích thêm 2,76%. Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình, nhiều khả năng NHNN hoàn thành kế hoạch tăng trưởng tín dụng trong năm nay.


Theo ông Lê Thành Trung, Phó Tổng giám đốc HDBank, việc triển khai các gói tín dụng của ngân hàng đang được thị trường đón nhận. Do hấp thụ tốt nên ngân hàng đã điều chỉnh, bổ sung vốn và kéo dài chương trình của các gói tín dụng ưu đãi dành cho doanh nghiệp. Một trong những gói tín dụng ưu đãi được nhiều doanh nghiệp đánh giá cao là gói vay tổng trị giá 5.000 tỷ đồng với lãi vay ngắn hạn xung quanh mức 6,7%/năm, trung dài hạn 9,79%/năm cố định trong 12 tháng đầu giải ngân. Tương tự, Ngân hàng Sacombank cũng bổ sung thêm 2.500 tỷ đồng cho vay ưu đãi đối với doanh nghiệp có nhu cầu vay đến hết năm. Lãi suất áp dụng cho các khoản vay này tối thiểu là 7%/năm trong 6 tháng đầu.

Đại diện NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh cho biết: Tín dụng tăng trưởng trở lại là do hoạt động cho vay của các ngân hàng đang được cải thiện. NHNN đã nới rộng chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng tín dụng cho những ngân hàng có tiềm lực vốn và tài chính lành mạnh. Trong đó, Sacombank dự tính kế hoạch tăng trưởng tín dụng năm nay sẽ lên khoảng 20%; HDBank dự kiến tăng tín dụng khoảng 26%...(cao hơn mức bình quân toàn ngành khoảng 12- 14%). Không chỉ vậy, một số ngân hàng nhỏ cũng trình NHNN xin tăng chỉ tiêu cho vay để có thêm dư địa kinh doanh vốn trong mùa kinh doanh cao điểm cuối năm của các doanh nghiệp.

“Nhu cầu vốn của khách hàng, nhất là khách hàng doanh nghiệp, thường tăng trong quý IV do bắt đầu vào giai đoạn kinh doanh cao điểm”, đại diện Viet Capital Bank nói.

Vẫn loay hoay vay tín chấp

Theo chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Thị Mùi, thời gian qua, các ngân hàng đã đưa ra rất nhiều gói tín dụng kích thích cho vay với lãi suất ưu đãi. Tuy nhiên, khi tiếp xúc, không ít doanh nghiệp cho rằng: Họ chỉ “ngửi” gói chứ không thấy thực chất gói đó như thế nào. Do vậy, ngân hàng cần phải tính toán các gói sản phẩm tín dụng xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của cuộc sống hiệu quả hơn nữa. Đặc biệt, phải thực hiện công khai, minh bạch để các khách hàng, doanh nghiệp đều có quyền tham gia.

“Tiền lúc nào cũng có. Không có doanh nghiệp tốt nào đến ngân hàng mà không được cho vay. Thậm chí, những doanh nghiệp này còn được các ngân hàng đến tận cửa để săn đón". Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình

Một số số doanh nghiệp cho biết: Sở dĩ họ gặp khó khăn khi tiếp cận vốn, đặc biệt là các gói tín dụng ưu đãi của ngân hàng là do không đáp ứng đủ các yêu cầu khắt khe của ngân hàng đề ra. Đặc biệt với những DNNVV không có tài sản thế chấp, nợ xấu vẫn còn nên việc vay vốn vay theo hình thức tín chấp là điều quá xa vời.

Doanh nghiệp không thể có một "thể trạng" tốt khi vừa trải qua một cơn bạo bệnh. “Chúng tôi đi vay vốn, ngân hàng yêu cầu có tài sản thế chấp, báo cáo tài chính đẹp, trong sạch. Như vậy là rất khó, nhất là doanh nghiệp vừa trải qua đợt “phẫu thuật” nặng nề và cần phải có thời gian hồi phục. Vì vậy, đề nghị các ngân hàng tìm giải pháp nào đó tăng cho vay tín chấp thông qua các hiệp hội”, ông Nguyễn Thành Phương, đại diện cho Tập đoàn Kangaroo đề xuất.

Đồng tình với quan điểm này, đại diện doanh nghiệp tại Hà Nội cũng cho biết: Theo quy định của các ngân hàng thương mại (NHTM), việc vay vốn phải đáp ứng nhiều điều kiện, trong đó có điều kiện tài sản thế chấp, nhưng hiện các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn về vấn đề này.

Liên quan tới vấn đề này, ông Cấn Văn Lực, Giám đốc Trường đào tạo nguồn nhân lực ngân hàng BIDV nói: “Trên thế giới họ làm được vì các doanh nghiệp phải cung cấp thông tin đầy đủ về tài chính, minh bạch phương án kinh doanh nên khi ngân hàng xem xét cấp tín dụng có thể kiểm chứng thông tin chính xác hơn. Còn tại Việt Nam thì khó có thể làm thế được. Không phải vì ngân hàng không đánh giá được năng lực tài chính của doanh nghiệp mà điều quan trọng là do môi trường hoạt động kinh doanh tại Việt Nam phức tạp. Khi xảy ra rủi ro thì các bên đùn đẩy trách nhiệm, ngân hàng không biết “nắm tóc” ai để xử lý”.

Đại diện Ngân hàng Vietcombank cho hay: Đối với cho vay tín chấp, ngân hàng sẵn sàng mở cửa để cho vay nhưng cần phải theo những tiêu chuẩn, điều kiện nhất định. Theo Vietcombank, doanh nghiệp vẫn phải có sự minh bạch trong kinh doanh, trong đó yếu tố đầu tiên để ngân hàng xem xét là báo cáo tài chính được kiểm toán vì liên quan đến sức khỏe của doanh nghiệp. Định kỳ tự khám lại "sức khỏe" của mình để so sánh với các doanh nghiệp trong ngành và ngoài ngành khác. Như vậy ngân hàng mới có cơ sở để xác định được phương án và xây dựng mô hình cho vay tín chấp.

Trong buổi làm việc mới đây với Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình, đại diện Hiệp hội DNNVV tỉnh Thanh Hóa cũng bày tỏ những vướng mắc của các doanh nghiệp xung quanh việc ngân hàng định giá tài sản bảo đảm, cho vay tín chấp. Ngoài ra, việc áp dụng mức cho vay không có bảo đảm bằng tài sản đối với trang trại và hợp tác xã (HTX) theo Nghị định 41/NĐ-CP còn gặp khó khăn, do phần lớn các trang trại và HTX không đủ vốn tự có theo quy định của ngân hàng.

Chia sẻ khó khăn này, người đứng đầu NHNN thừa nhận: Khi môi trường kinh doanh và quy định pháp lý hiện hành chưa thực sự ủng hộ thì không ai dám yêu cầu các ngân hàng phải cho vay tín chấp được.“Việc hình sự hóa các quan hệ kinh tế trong đó có hợp đồng tín dụng ngân hàng đã khiến các ngân hàng rất thận trọng khi cấp tín dụng theo hình thức tín chấp. Vì vậy, các ngân hàng đang làm thí điểm, nếu doanh nghiệp quyết tâm làm ăn bài bản, có dự án tốt, ngân hàng sẵn sàng cho vay tín chấp,” Thống đốc Nguyễn Văn Bình nói.

Thống đốc cam kết trong thời gian tới tiếp tục lắng nghe kiến nghị của các doanh nghiệp để có sự điều chỉnh chính sách phù hợp, kịp thời; chỉ đạo quyết liệt các NHTM tạo điều kiện để các doanh nhân có dự án tốt, làm ăn bài bản được dễ dàng tiếp cận nguồn vốn. Đại diện một số NHTM lớn khẳng định: Hệ thống ngân hàng luôn sẵn sàng nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp. Những dự án tốt, doanh nghiệp chứng minh được dòng tiền, doanh thu ổn định, làm ăn có hiệu quả đều được các ngân hàng xem xét cho vay vốn để đầu tư sản xuất, kể cả hình thức tín chấp.

Nhóm PV