Thông tư số 36/2014/TT - NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành sẽ có hiệu lực từ ngày 1/2/2015. Những điều khoản mới được quy định chặt chẽ nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch của hệ thống ngân hàng. Ông Phạm Huyền Anh (ảnh) - Vụ trưởng Vụ Chính sách an toàn hoạt động ngân hàng, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng (NHNN) đã trả lời báo giới xung quanh vấn đề này.
NHNN cho rằng, Thông tư 36 ra đời nhằm góp phần bảo đảm an toàn trong hoạt động đối với từng TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cũng như cả hệ thống. Ông có thể nói rõ vấn đề này?Trong mấy năm qua, Thông tư 13/2010/TT - NHNN (ngày 20/5/2010) quy định về các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD đã thực sự đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, Thông tư 13 đã bộc lộ một số nội dung chưa phù hợp với điều kiện hiện nay cũng như quá trình hội nhập quốc tế. Thông tư 36 trước hết, sửa đổi những quy định không còn phù hợp; nâng cao năng lực quản trị rủi ro, bảo đảm kiểm soát tốt chất lượng hoạt động, khả năng chi trả, thanh khoản, an toàn hoạt động đầu tư, góp vốn, mua cổ phần, cấp tín dụng của các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, góp phần thực hiện có hiệu quả các đề án tái cơ cấu, xử lý nợ xấu của các TCTD nhằm bảo đảm hệ thống TCTD Việt Nam phát triển ổn định, bền vững, an toàn, hiệu quả cao trong những năm hậu tái cơ cấu.
Giao dịch tại Ngân hàng Công Thương chi nhánh Từ Sơn (Bắc Ninh).Ảnh: Trần Việt - TTXVN |
Thông tư 36 ra đời cũng góp phần thúc đẩy phát triển thị trường vốn, thị trường tài chính, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất - kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội. Đơn cử như hệ số rủi ro đối với các khoản phải đòi trong cho vay kinh doanh bất động sản và chứng khoán được điều chỉnh từ 250% theo quy định tại Thông tư 13 xuống còn 150% (là mức thấp nhất theo thông lệ) nhằm góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thị trường bất động sản, chứng khoán phát triển.
Điều mà dư luận quan tâm hiện nay là việc sở hữu chéo không lành mạnh, sự thâu tóm, chi phối của nhóm lợi lích thâu tóm ngân hàng. Để hệ thống ngân hàng phát triển lành mạnh, quy định pháp lý cho vấn đề này sẽ được sửa đổi tại Thông tư 36 như thế nào, thưa ông?
Thông tư mới được bổ sung, sửa đổi lần này sẽ tăng cường tính minh bạch trong hoạt động thông qua các cơ chế báo cáo, công khai để giám sát của chính nội bộ TCTD, các thành viên góp vốn, cổ đông của TCTD và tăng cường sự giám sát, thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước. Đặc biệt bổ sung một số quy định về điều kiện, giới hạn góp vốn, mua cổ phần giữa các công ty con, công ty liên kết, công ty kiểm soát của ngân hàng thương mại, công ty tài chính; việc ngân hàng thương mại (NHTM) mua, nắm giữ cổ phiếu của TCTD khác. Điều này sẽ hạn chế việc sở hữu chéo không lành mạnh, sự thâu tóm, chi phối của một hoặc một số TCTD đối với TCTD khác thông qua các hoạt động cấp tín dụng, góp vốn, mua cổ phần và các hình thức khác.
Cụ thể: Điều 20 của Thông tư 36 quy định một NHTM muốn mua và nắm giữ cổ phiếu của TCTD khác tại thời điểm mua, nắm giữ cổ phiếu phải đáp ứng các điều kiện về vốn điều lệ (giá trị thực không thấp hơn vốn đã đăng ký), đảm bảo giới hạn về tỷ lệ an toàn quy định, nợ xấu dưới 3%, có quy trình xét duyệt và đánh giá rủi ro, được HĐQT thông qua, không bị phạt hành chính trong 1 năm trước ngày mua. NHTM chỉ được mua, nắm giữ cổ phiếu tối đa không quá 2 TCTD khác và chỉ được nắm giữ dưới 5% vốn có quyền biểu quyết của TCTD khác.
Vì vậy, việc ban hành Thông tư số 36/2014/TT - NHNN nhằm tạo nên các chuẩn mực mới cao hơn, chặt chẽ hơn và phù hợp hơn về quản trị, an toàn hoạt động ngân hàng và giám sát ngân hàng. Từ đó, thúc đẩy tái cơ cấu và tạo môi trường hoạt động an toàn, lành mạnh cho các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Khoảng hai tháng nữa là Thông tư 36 có hiệu lực. Theo ông, khoảng thời gian này đã phù hợp để các TCTD thực hiện?
Khi xây dựng và ban hành Thông tư 36, chúng tôi nhận định có những tác động sau: Nâng cao năng lực quản trị, điều hành, kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Các hoạt động cấp tín dụng, đầu tư... trở nên minh bạch hơn. Các TCTD, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài có thể phòng ngừa, kiểm soát các rủi ro trong hoạt động và có các biện pháp tự bảo vệ trước khi có sự can thiệp, hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước.
Các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có đủ năng lực quản trị và tài chính trong hoạt động, bảo đảm các chuẩn mực an toàn, bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và có thêm nguồn vốn cấp tín dụng cho doanh nghiệp, nền kinh tế, thúc đẩy phát triển kinh tế và các thị trường liên quan phát triển. Nhờ đó, quy định an toàn mới sẽ định hướng lại tư duy quản trị ngân hàng, điều chỉnh hoạt động của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài vào các lĩnh vực hoạt động an toàn, hiệu quả hơn, từ đó góp phần vào việc ổn định hệ thống tài chính và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Thông tư có hiệu lực từ 1/2/2015 là khoảng thời gian phù hợp để các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có thời gian chuẩn bị để có thể thực hiện tốt ngay từ ngày đầu khi Thông tư có hiệu lực
Trân trọng cảm ơn ông!
Minh Phương (thực hiện)