Ngày 9/12 vừa qua, lại thêm một vụ cắt phá máy rút tiền tự động (máy ATM) của Ngân hàng TMCP Sài Gòn xảy ra tại TP Vinh. Rất may, vụ trộm tiền trong máy ATM này không thành nhờ lực lượng cảnh sát cơ động Công an Nghệ An tình cờ đi ngang phát hiện. Đây là lần thứ 5 trong vòng 2 tháng trở lại đây, trên cả nước, máy ATM trở thành "đích ngắm" của các tên trộm. Điều này dấy lên sự lo ngại, bất an của các ngân hàng về sự an toàn, an ninh tại các điểm rút tiền ATM.
Mất bò mới lo làm chuồng
Đại diện Ngân hàng Techcombank, một trong những "nạn nhân" của vụ cắt phá máy ATM để trộm tiền, cho biết: "Nhằm giảm thiểu rủi ro, ngân hàng đang đánh giá lại những điểm rút tiền ATM ở các khu vực "nóng" để giảm số lượng tiếp quỹ tại một thời điểm xuống dưới mức 300 triệu đồng/lần. Đồng thời, tăng cường bảo vệ tại các điểm đặt ATM 24/24 giờ, hạn chế thời gian rút tiền từ 21 giờ tối đến 6 giờ sáng hôm sau tại các điểm ít khách giao dịch". Trong khi đó, Ngân hàng Eximbank cũng đang lên danh sách các máy ATM nằm ở nơi hẻo lánh, heo hút để di dời về nơi an toàn.
Tuy nhiên, biện pháp "đối phó" này của các ngân hàng chỉ làm khó khăn cho khách hàng khi thực hiện giao dịch qua ATM, đồng thời đi ngược lại với kế hoạch phát triển và mở rộng dịch vụ ngân hàng bán lẻ hiện đại tại TP.HCM. Chính vì vậy, tại Triển lãm - Hội thảo Banking Vietnam 2010 TP.HCM, đã có nhiều giải pháp đảm bảo an ninh, an toàn ở các hệ thống dịch vụ ngân hàng được đưa ra thảo luận. Trong đó, giải pháp lắp đặt hệ thống báo động cảm ứng tại các máy ATM được nhiều ngân hàng quan tâm nhất. Đối với các ngân hàng nước ngoài, vấn đề này không có gì mới mẻ. TS. Nguyễn Văn Giàu - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNNVN), cho biết: "Hiện nay, có 49 ngân hàng nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam. Hầu hết, các ngân hàng này đều ứng dụng công nghệ hiện đại để bảo đảm an toàn cho các hệ thống máy ATM, trong khi đó, ngân hàng nội địa lại chưa thực hiện".
Giới thiệu tiện ích của hệ thống máy POS tại Banking Vietnam 2010. |
Trên thực tế, các máy ATM đều có thể tích hợp hệ thống chống trộm cảm ứng ngay trên máy. Tuy nhiên, khi đặt mua hệ thống máy ATM, các ngân hàng đều bỏ qua "lựa chọn" này. Ông Lê Thanh Bình - Giám đốc marketing Công ty Diebold tại Việt Nam - chuyên cung cấp giải pháp phần mềm và máy ATM, cho biết: "Hiện có 15 ngân hàng là khách hàng của công ty, với hơn 1.300 máy ATM, chiếm 18% thị phần trong cả nước, như: Angribank, Eximbank, AnBinhBank, MekongBank, HabuBank.... Thế nhưng, có đến 14/15 ngân hàng không quan tâm đến hệ thống báo động chống trộm cảm ứng, trừ 1 ngân hàng nước ngoài là CommonWeath (Ôxtrâylia). Chỉ đến khi xảy ra các vụ cắt máy ATM trộm tiền, các ngân hàng mới bắt đầu quan tâm và tìm hiểu đến hệ thống này. Điều này cho thấy, các ngân hàng rất chủ quan về vấn đề bảm đảm an toàn, an ninh ở các buồng máy ATM. Hầu hết, các ngân hàng đều cho rằng, chỉ cần lắp đặt hệ thống camera ở các buồng máy là có thể giám sát được an ninh cho máy cũng như nhận diện được những kẻ trộm, hacker... Thế nhưng, thực tế cho thấy giải pháp này đã không đem lại hiệu quả như mong đợi".
Hướng tới thanh toán không dùng tiền mặt
Trước tình hình trên, NHNNVN thúc giục các ngân hàng mở rộng và đẩy nhanh việc kết nối các hệ thống chấp nhận thẻ (POS) tại các điểm bán lẻ cung cấp hàng hóa, dịch vụ trên toàn quốc nhằm hạn chế thanh toán bằng tiền mặt, đồng thời giảm thiểu rủi ro khi thanh toán, giao dịch bằng tiền mặt như hiện nay. Theo đó ngày 9/12, ba công ty liên minh thẻ là Banknetvn, Smartlink, VNBC và 15 ngân hàng thương mại tại TP.HCM gồm: Vietcombank, Agribank, Viettinbank, BIDV, DongA, ACB, Techcombank, MB, Martimebank, VIB, SeaBank, Eximbank, SaigonBank, Sacombank, Oceanbank đã chính thức kết nối liên thông hệ thống POS thành một mạng thanh toán thống nhất, góp phần giảm tải cho hệ thống ATM của từng ngân hàng.
Ông Nguyễn Hữu Hạnh - Giám đốc NHNNVN chi nhánh TP.HCM, cho biết: "Hiện tại, hệ thống POS đang được triển khai tại 131 điểm thanh toán, thuộc 18 đơn vị chấp nhận thanh toán thẻ được chọn làm điểm trên địa bàn thành phố. Các đơn vị này đều có chuỗi hệ thống các điểm bán lẻ cung cấp hàng hóa dịch vụ thuộc các ngành hàng: Siêu thị hàng tiêu dùng, siêu thị điện máy, trung tâm thương mại, cửa hàng dệt may thời trang, các cửa hàng thiết bị và dịch vụ viễn thông, các cửa hàng vàng... Trong tháng 12 này, các ngân hàng thương mại sẽ tiếp tục mở rộng dịch vụ tới các chuỗi bán lẻ, các hãng taxi cũng như các điểm thanh toán khác với các ngành hàng đa dạng hơn trên địa bàn thành phố".
Tuy nhiên, ông Bùi Quang Tiên - Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNNVN, cho biết: "Hạn chế hiện nay là hạ tầng cơ sở phục vụ cho hoạt động thanh toán qua thẻ phát triển chưa đồng bộ, mới tập trung ở các thành phố, đô thị mà chưa trang bị đến các vùng nông thôn và miền núi. Trong khi đó, các ngân hàng chưa đa dạng dịch vụ giao dịch trên hệ thống máy ATM, chỉ mới dừng lại việc thanh toán điện, nước, điện thoại, chuyển khoản. Thế nhưng, việc chuyển khoản chỉ mới được thực hiện chủ yếu trong nội bộ ngân hàng. Mặt khác, thói quen, tâm lý sử dụng tiền mặt của một bộ phận cơ quan, tổ chức và đại bộ phận cá nhân còn phổ biến. Vì thế, hệ thống ATM vẫn chủ yếu để rút tiền mặt. Điều này dẫn đến nhiều rủi ro cho ngân hàng cũng như người sử dụng dịch vụ".
Theo ông Nguyễn Toàn Thắng - Phó Thống đốc NHNNVN, để có thể thúc đẩy thị trường thanh toán bằng thẻ nội địa nói riêng và thanh toán không dùng tiền mặt nói chung tại Việt Nam thực sự phát triển, các công ty Banknetvn, Smartlink, VNBC cần tập trung hoàn thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ hạ tầng thanh toán; các ngân hàng thương mại tích cực hơn trong việc mở rộng mạng lưới các đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch vụ chấp nhận thẻ tại TP.HCM và cả các tỉnh, thành khác. Đồng thời, tuyên truyền, quảng bá cho người dân và các doanh nghiệp tham gia thanh toán thẻ, chú trọng xây dựng các chương trình khuyến khích tiêu dùng, đưa ra các sản phẩm thẻ phong phú, phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng, song song với việc phát triển các kênh giao dịch điện tử tiện lợi cho người sử dụng, góp phần đưa việc thanh toán bằng thẻ trở nên gần gũi với mọi tầng lớp dân cư, thay đổi dần thói quen thanh toán sử dụng tiền mặt của người tiêu dùng Việt Nam.
Hải Yên