Tập trung vào những vấn đề cấp bách, quan trọng

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nêu rõ, mục đích ban hành luật là xây dựng Luật Quy hoạch có phạm vi điều chỉnh chung cho các loại quy hoạch phát triển trên phạm vi cả nước. Hệ thống pháp luật về quy hoạch được xây dựng đồng bộ, thống nhất với pháp luật có liên quan để quy hoạch thực sự là công cụ hiệu quả của Nhà nước trong việc hoạch định phát triển và kiến tạo không gian phát triển.

Mục đích tiếp theo là xây dựng hệ thống quy hoạch quốc gia thống nhất, tinh gọn, hiệu quả; hoàn thiện các quy hoạch sau sắp xếp đơn vị hành chính với tầm nhìn dài hạn, giải phóng các nguồn lực, khơi thông các điểm nghẽn; phấn đấu giảm ít nhất 30% quy trình thủ tục; phân cấp, phân quyền và phân công hợp lý gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực chặt chẽ...

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) gồm 6 chương với 58 điều và 1 phụ lục.

Về những nội dung chủ yếu và điểm mới, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, dự thảo Luật hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch; tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch.

Theo đó, về thẩm quyền quyết định và phê duyệt quy hoạch, dự thảo Luật quy định: Quốc hội quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng; phân cấp cho Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành; phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh. Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và nông thôn.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng đơn giản hóa quy trình, thủ tục trong hoạt động quy hoạch; hoàn thiện quy định về nội dung quy hoạch; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch.

Thẩm tra sơ bộ, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Cơ quan thẩm tra chỉ rõ, việc khắc phục “điểm nghẽn” thể chế, pháp luật về quy hoạch không thể giải quyết hết chỉ bằng việc sửa đổi Luật Quy hoạch, không chỉ là xóa bỏ hoặc đổi tên quy hoạch mà còn cần rà soát, sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật về các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, quy định của pháp luật về đầu tư chung và đầu tư trong lĩnh vực cụ thể, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật. Cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục hoàn thiện toàn bộ các quy định tại dự án Luật theo hướng quy định và phân định rõ về vai trò, tính định hướng, dẫn dắt của các quy hoạch trong điều hành hoạt động kinh tế, xã hội, thu hút đầu tư.

Nhấn mạnh vai trò của công tác quy hoạch, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị cần rà soát, nghiên cứu xác định lại phạm vi sửa đổi Luật Quy hoạch hiện hành, không nên quá ôm đồm. Cơ quan chủ trì soạn thảo cũng cần cân nhắc việc bổ sung quy hoạch chi tiết ngành cùng với quy hoạch ngành, vì có thể làm tăng số lượng quy hoạch, phát sinh vướng mắc mới.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, trong bối cảnh rất gấp là thông qua tại một kỳ họp của Quốc hội thì chỉ nên sửa một số điều thật sự là điểm nghẽn để tháo gỡ vướng mắc trên thực tế. Trong đó, khó nhất là giải quyết mối quan hệ giữa quy hoạch với chiến lược và kế hoạch; giữa quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội quốc gia, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, kế hoạch sử dụng đất...

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, Chính phủ nghiên cứu "khu trú" phạm vi sửa đổi Luật Quy hoạch hiện hành, tập trung vào những vấn đề cấp bách, quan trọng, cần sửa đổi ngay, tránh xử lý vấn đề này lại phát sinh mâu thuẫn ở điểm khác; rà soát để thể chế hóa đầy đủ các chỉ đạo, chủ trương của Đảng. Ngoài ra, cần bảo đảm tính thống nhất giữa Luật Quy hoạch (sửa đổi) với các dự án luật được trình tại Kỳ họp thứ 10 như Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Đất đai, Luật Xây dựng; xác định rõ luật nào mang tính nguyên tắc để các luật khác điều chỉnh theo, tránh mâu thuẫn, chồng chéo trong thực tiễn.

Tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn

Sáng 14/10, cho ý kiến về việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục thể chế hóa đầy đủ quan điểm, đường lối tại các nghị quyết của Bộ Chính trị, bám sát Quy định số 178-QĐ/TW của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.

Chính phủ chủ động báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền những nội dung cần thiết theo quy định, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các dự án luật khác như: dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai và các dự án luật khác dự kiến trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Đồng thời, Chính phủ tiếp tục rà soát, cập nhật nội dung để bảo đảm phù hợp với bối cảnh mới và tên gọi mới của các đơn vị hành chính sau sắp xếp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030 và các năm tiếp theo. Rà soát các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo hướng toàn diện, hiện đại và bền vững, phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, đồng thời bám sát và thực hiện nhất quán các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, lĩnh vực, vùng và địa phương.

Chính phủ cần xem xét, bổ sung quan điểm và nguyên tắc điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia theo hướng đề cao tính ổn định, dài hạn, bảo đảm tính dự báo cao, có cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn, xử lý tình huống. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện định hướng phát triển hệ thống đô thị và nông thôn, coi đô thị là cực tăng trưởng gắn với phát triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, đô thị thông minh; nghiên cứu có chính sách đặc thù cho khu vực nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

*Trong phiên họp sáng 14/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp.