Theo Bộ Y tế, HPV là một trong những tác nhân lây nhiễm phổ biến nhất hiện nay, có khả năng gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là ung thư cổ tử cung – căn bệnh đang đe dọa trực tiếp sức khỏe và tính mạng của hàng nghìn phụ nữ mỗi năm.

HPV – mối nguy phổ biến nhưng âm thầm

HPV là virus gây u nhú ở người, lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, bao gồm quan hệ âm đạo, hậu môn và bằng đường miệng. Ngoài ra, virus còn có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp da kề da tại vùng sinh dục và hậu môn, ngay cả khi không xảy ra giao hợp hoàn toàn. Chính đặc điểm lây nhiễm này khiến HPV khó kiểm soát và dễ lan rộng trong cộng đồng.

Theo đại diện Bộ Y tế, hiện đã xác định được hơn 100 chủng HPV, trong đó khoảng 30 chủng có khả năng lây qua đường tình dục. Đáng lưu ý, một số chủng HPV nguy cơ cao, tiêu biểu là HPV 16 và 18, là nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp ung thư cổ tử cung. Điều nguy hiểm là phần lớn người nhiễm HPV không có biểu hiện lâm sàng rõ rệt trong nhiều năm, khiến việc phát hiện và can thiệp thường bị chậm trễ.

Theo các tài liệu chuyên môn của Bộ Y tế, HPV là nguyên nhân gây trên 95% các ca ung thư cổ tử cung. Bên cạnh đó, virus này còn liên quan đến ung thư âm đạo, âm hộ, hậu môn, dương vật và ung thư vùng hầu họng. Ung thư do HPV thường tiến triển âm thầm, khi phát hiện đã ở giai đoạn muộn, làm giảm hiệu quả điều trị và gia tăng nguy cơ tử vong.

Một số chủng HPV gây ra mụn cóc sinh dục với biểu hiện là các u nhú mềm, sần sùi, xuất hiện ở âm hộ, âm đạo, cổ tử cung hoặc quanh hậu môn. Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, mụn cóc sinh dục gây đau rát, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt, tâm lý và đời sống tình dục của người bệnh, đồng thời làm tăng nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Tổn thương tiền ung thư:

HPV nguy cơ cao có thể gây biến đổi tế bào cổ tử cung, hình thành các tổn thương tiền ung thư. Nếu không được tầm soát và điều trị kịp thời, các tổn thương này có thể tiến triển thành ung thư xâm lấn, để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe sinh sản của phụ nữ.

Ảnh hưởng đến thai kỳ:

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, phụ nữ nhiễm HPV vẫn có thể mang thai và sinh con bình thường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, virus có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh thường. Việc điều trị các tổn thương do HPV trong thai kỳ cũng gặp nhiều hạn chế và cần được theo dõi chặt chẽ.

Dấu hiệu và khả năng phát hiện HPV

Phần lớn trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng rõ ràng. Một số người có thể xuất hiện mụn cóc sinh dục hoặc mụn cóc thông thường ở tay, chân, gây mất thẩm mỹ và tâm lý tự ti. Đáng lưu ý, các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung hầu như không gây biểu hiện lâm sàng, chỉ có thể phát hiện thông qua các xét nghiệm sàng lọc chuyên sâu như Pap smear và HPV test.

Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ không nên chủ quan khi không có triệu chứng, bởi việc tầm soát định kỳ là biện pháp duy nhất giúp phát hiện sớm các tổn thương nguy hiểm liên quan đến HPV.

Theo các chuyên gia y tế, nhiễm HPV không đồng nghĩa với vô sinh. Phần lớn các chủng virus không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng mang thai. Tuy nhiên, các biến chứng nặng như ung thư cổ tử cung hoặc các can thiệp điều trị muộn có thể tác động tiêu cực đến chức năng sinh sản. Do đó, việc phát hiện sớm và quản lý bệnh đúng cách có ý nghĩa quyết định trong bảo vệ sức khỏe sinh sản của phụ nữ.

Hiện nay, y học chưa có thuốc điều trị đặc hiệu tiêu diệt hoàn toàn virus HPV. Vì vậy, Bộ Y tế xác định phòng ngừa là giải pháp căn cơ và hiệu quả nhất.

Tiêm vắc-xin được Bộ Y tế khuyến cáo là biện pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả nhất, giúp tạo miễn dịch chống lại các chủng HPV nguy cơ cao. Vắc-xin nên được tiêm sớm, tốt nhất cho trẻ em từ 9 đến 14 tuổi, trước khi có quan hệ tình dục. Người trưởng thành vẫn có thể tiêm phòng theo tư vấn chuyên môn.

Sử dụng bao cao su đúng cách giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV, dù không bảo vệ tuyệt đối. Chung thủy một bạn tình, hạn chế số lượng bạn tình và tránh quan hệ tình dục sớm là những biện pháp quan trọng.

Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, không dùng chung đồ cá nhân, thay đồ lót thường xuyên giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm các tác nhân gây bệnh.

Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ từ 21 đến 65 tuổi cần khám phụ khoa định kỳ, thực hiện sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng Pap smear và HPV test để phát hiện sớm các bất thường.

HPV là mối nguy không thể xem nhẹ đối với sức khỏe sinh sản và chất lượng dân số. Trong bối cảnh các bệnh ung thư liên quan đến HPV vẫn còn ở mức cao, việc nâng cao nhận thức cộng đồng, tuân thủ khuyến cáo của ngành y tế về tiêm phòng, quan hệ tình dục an toàn và tầm soát định kỳ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Chủ động phòng ngừa HPV không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là giải pháp lâu dài nhằm bảo vệ sức khỏe sinh sản, giảm gánh nặng bệnh tật và góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, phát triển bền vững theo định hướng chăm sóc sức khỏe toàn dân của Bộ Y tế.